Samochód, pociąg, a może samolot? Jak podróżować pamiętając o środowisku?

Samochód, pociąg, a może samolot - jak podróżować pamiętając o środowisku. Przemysł i Środowisko

Loading

Wpływ transportu na klimat jest niepodważalny. W 2018 roku odpowiadał on za 25 proc. wyemitowanego przez Unię Europejską CO2. Transport wywiera presję na środowisko przyrodnicze poprzez emisje hałasu oraz przekształcanie terenu w procesie tworzenia nowych szlaków komunikacyjnych. Uintensywniający się handel samochodowy, popyt na przewozy towarowe, niskobudżetowe linie lotnicze oferujące niewyobrażalne dawniej możliwości tanich podróży – te i wiele innych czynników sprawia, że transport jako jedyny z sektorów gospodarki od 1990 roku odnotowywał wzrost wyemitowanych gazów cieplarnianych. Trend ten zmieniła pandemia COVID-19, która spowodowała, że duża część populacji została zmuszona do pozostania w domach, a możliwości podróżowania zostały bardzo ograniczone. Wiadomo jednak, że wraz z powrotem do przedpandemicznej normalności, emisje pochodzące z transportu znów będą rosnąć. Nie ulega wątpliwości, że najbardziej ekologicznym jest przemieszczanie się pieszo i jazda rowerem, jednak te czynności mają swoje ograniczenia. Taki typ podróży możliwy jest jedynie na niewielkie dystanse. W przypadku większych odległości, konieczne jest skorzystanie z samochodu, pociągu lub samolotu, które niosą za sobą większe szkody dla środowiska związane z emisjami. Niektórzy z nas wybierając środek transportu, chcą kierować się faktorami środowiskowymi i wybrać najmniej szkodliwy wariant. Na który z nich należy się zdecydować, aby dokonać najbardziej ekologicznego wyboru?

Dominacja samolotów

W ostatnich kilkunastu latach trendy dotyczące podróży po Europie bardzo się zmieniły. Przeważająca dawniej kolej została zastąpiona transportem powietrznym. Od 1995 roku kilometry przebyte przez pasażerów linii kolejowych wzrosły o 30 proc., a przez podróżujących samolotem aż o 140 proc. Taki rozwój europejskie lotnictwo zawdzięcza między innymi niskobudżetowym liniom lotniczym, które w latach 2006 – 2017 zwiększyły ilość swoich lotów o 88 proc. Dzięki nim poróżowanie samolotem stało się dostępne dla większej grupy ludzi. Wzrost przebytego dystansu pociągami jest natomiast widoczny za sprawą kolei dużych prędkości, której udział w sektorze kolejowym z roku na rok rośnie. Wzrostu nie odnotowała kolej międzymiastowa, choć tego typu podróże nadal najchętniej wybierane są przez podróżujących pociągami, przeważając nad koleją dużych prędkości. EU wraz z Chinami i Japonią odpowiadają za 95 proc. wszystkich podróży koleją dużych prędkości. W Europie nadal planowany jest dalszy rozwój tego sposobu przemieszczania się. Od 1990 infrastruktura kolei dużych prędkości stale jest rozbudowywana, a celem jest stworzenie prawdziwej europejskiej sieci kolei dużych prędkości, która konkurować będzie z transportem powietrznym.

Dystans pokonany przez pasażerów Przemysł i Środowisko

Czynniki wpływające na szkodliwość transportu

Pojazdy samochodowe w 2018 roku odpowiadały za 72 proc. emisji pochodzących z sektora transportu, tranzyt morski za 14 proc., lotniczy za 13 proc., a koleje zasilane silnikami spalinowymi za niecały jeden procent. Statystyki te nie są jednak proporcjonalne do szkodliwości danego środka transportu. Ilość emisji zależna jest od liczby pojazdów, a samochody zdecydowanie przeważają w tej kategorii. Dodatkowym aspektem, który należy wziąć pod uwagę przy wyznaczaniu najbardziej ekologicznego środka transportu, jest ilość osób, jaką on przewozi. Jeżeli w jednym samochodzie przemieszczają się cztery osoby, jego emisje rozdzielane są na wszystkich pasażerów. W przypadku podróży jednej osoby obarczona jest ona całą emisją. Z tego względu w dążeniu do zmniejszania wpływu transportu na środowisko przyrodnicze istotne jest wybieranie komunikacji miejskiej, która przewożąc kilkudziesięciu pasażerów jednym autobusem, zapobiega konieczności przemieszczania się wielu samochodów. Emisyjność środka transportu zmienia się także w zależności od dystansu, jaki pokonuje. Przykładem może być samolot, który wraz ze wzrostem odległości stabilizuje ilość wydalanych emisji. Przeciwieństwem tego zjawiska jest samochód, który niezależnie od dystansu z każdym przebytym kilometrem emituje taką samą ilość zanieczyszczeń.

Jaki środek transportu jest najbardziej pożądany?

Europejska Agencja Środowiska (EEA) przygotowała raport [1], który między innymi ocenia wpływ samolotów, samochodów i kolei na środowisko przyrodnicze. W procesie oceny środków transportu, pod uwagę brane były takie czynniki jak pozyskanie i zużycie paliwa, zanieczyszczenie powietrza, zanieczyszczenie związkami chemicznymi innymi niż CO2 oraz hałas. Wyniki uwzględniają także liczbę pasażerów oraz przebyty dystans. Wykazały one, że najbardziej szkodliwym środkiem transportu, szczególnie w przypadku dłuższych dystansów, jest samochód napędzany benzyną lub dieslem, w którym znajduje się tylko jeden pasażer. Koszty środowiskowe zmieniają się, jednak gdy samochód przewozi czterech pasażerów. W takiej sytuacji jest on oceniany jako jeden z mniej szkodliwych środków transportu. Podróżowanie samochodem stwarza zagrożenie dla środowiska przyrodniczego głównie poprzez spalanie paliwa oraz zanieczyszczenie hałasem. Pojazd napędzany dieslem charakteryzuje się także wysokim zanieczyszczeniem powietrza. Najmniej szkodliwą wersją samochodu jest auto elektryczne, choć jego główną wadą jest emitowany hałas. Pozwala on na podróżowanie w najmniej obciążający dla środowiska sposób, o ile przewozi cztery osoby. Jeśli jednak ten warunek nie został spełniony, tytuł najbardziej ekologicznego środka transportu należy do kolei, zarówno tej dużych prędkości, jak i międzymiastowej. Jedynymi szkodliwymi elementami tego typu podróży są hałas oraz konsumpcja elektryczności. Przemieszczanie się przy pomocy samolotu, nie jest najbardziej szkodliwym środkiem transportu, jednak zdecydowanie przegrywa z bardziej ekologicznymi opcjami takimi jak kolej i samochód elektryczny. Podróżowanie samolotem najbardziej szkodzi środowisku poprzez spalanie paliwa oraz emitowanie hałasu. Tego typu przemieszczanie się niesie za sobą także koszty klimatyczne niezwiązane z emisją CO2, które nie są dokładnie znane. Należy pamiętać, że przedstawione dane uwzględniają jedynie szkodliwość etapu podróży i nie biorą pod uwagę konsekwencji środowiskowych związanych z etapem produkcji danego środka transportu, który odpowiada za część negatywnego wpływu transportu na środowisko przyrodnicze. 

Koszty środowiskowe środków transportu Przemysł i Środowisko

Czy warto przesiąść się na pociąg?

Jak wskazuje raport EEA, samoloty pokonują w Europie większe odległości niż bardziej ekologiczne pociągi. Czy da się to jakoś zmienić? Pasażerowie wybierając środek transportu zazwyczaj kierują się trzema czynnikami: czasem przejazdu, kosztami poniesionymi przez pasażera i elastycznością, przy czym wszystko to może być zapewnione podczas podróży koleją. Podróżowanie pociągami po Europie mogą odmienić przewoźnicy, którzy zainspirowani niskobudżetowymi liniami lotniczymi, wprowadzą możliwość tanich przejazdów koleją szybkich prędkości. Przejazdy kolejowe w porównaniu z lotami oferują także częstsze odjazdy z większej ilości lokalizacji, brak surowych zasad związanych z bagażem oraz bezpośredni dojazd do centrum miasta. Przy planowaniu podróży samolotem należy pamiętać, że czas lotu to nie wszystko. Pod uwagę należy wziąć także dojazd do często oddalonego od miasta lotniska, przejście przez proces odprawy i inne czynności, które dwugodzinny lot potrafią zamienić w wielogodzinne oczekiwanie.

Zestawienie przygotowane przez Omio [2] przedstawia, że samolot nie jest zawsze najszybszą opcją. Korzystając z pociągów między innymi na takich trasach jak Londyn – Bruksela, Rzym – Florencja czy Paryż – Rennes jesteśmy w stanie zaoszczędzić nawet do 188 minut cennego czasu, emitując przy tym mniej zanieczyszczeń do atmosfery.

Dekarbonizacja transportu jednym z celów UE

Transport odpowiadający za ¼ emisji UE jest jednym z obszarów, na którym Unia skupia się w celu dążenia do neutralności klimatycznej w 2050 roku w ramach Europejskiego Zielonego Ładu [3]. W 2020 roku Komisja Europejska opublikowała „Strategię na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności – europejski transport na drodze do przyszłości” [4], która ma przyświecać sektorowi na drodze do dekarbonizacji. Strategia przedstawia cel, jakim jest ograniczenie emisji o 90 proc do 2050 r., co ma zostać osiągnięte poprzez multimodalny, zero lub niskoemisyjny, cyfrowy oraz ogólnodostępny transport. Podstawą transformacji będzie upowszechnianie bezemisyjnych samochodów i samolotów oraz poszerzanie zasięgu i propagowanie korzystania z kolei. Oprócz tego UE planuje rozszerzyć działalność Europejskiego Systemu Handlu Emisjami (EU ETS) o transport. Można się spodziewać, że udana transformacja oprócz korzyści środowiskowych przyniesie także wiele korzyści bezpośrednio dla naszego otoczenia, zdrowia i portfela, o czym warto pamiętać podczas planowania podróży.


[1] “Transport and environment report 2020 – Train or plane?” (EEA Report No 19/2020) https://www.eea.europa.eu/publications/transport-and-environment-report-2020  [dostęp: 2021-08-12]

[2] Zestawienie tras, które pokonuje się szybciej pociągiem niż samolotem https://cdn-goeuro.com/static_content/web/content/rest/TrainsVsFlights/omio_trainVSflight_final_list2.pdf  [dostęp: 2021-08-12]

[3] “Europejski Zielony Ład” https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/european-green-deal_pl  [dostęp: 2021-08-12]

[4] Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów “Strategia na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności – europejski transport na drodze ku przyszłości” (COM/2020/789 final) https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:5e601657-3b06-11eb-b27b-01aa75ed71a1.0013.02/DOC_1&format=PDF  [dostęp: 2021-08-12]

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Dlaczego warto nam zaufać?

Doświadczenie

Szkolenia, tworzone przez zespół ekspertów-praktyków

Proces od A do Zet

Szkolenia pokazują cały proces przebiegu postępowania administracyjnego

Wzory, kalkulatory i instruktaże

Dajemy Ci gotowe narzędzia do pracy

Materiały dostępne 24/7

Dzięki formie online możesz korzystać z materiałów w dowolnym czasie

Prosty przekaz

Zrozumiały, klarowny sposób przekazywania wiedzy na skomplikowane tematy

Pomoc w zrozumieniu przepisów

Pomagamy zrozumieć podstawy prawne i podnosimy kompetencje

Studium przypadku

Przykłady z życia wzięte - od najczęściej spotykanych po innowacyjne, niecodzienne

Analiza orzeczeń

Szczegółowo analizujemy orzeczenia sądów i akty prawne, aby najlepiej przygotować Cię do opracowania dokumentacji

Materiały publikowane w Bazie wiedzy Akademii Przemysłu i Środowiska, nie stanowią porad prawnych lub innego profesjonalnego doradztwa. Prowadzący www.przemyslisrodowisko.pl dokładają wszelkich starań, aby informacje zamieszczone w Bazie wiedzy Akademii Przemysłu i Środowiska były prawdziwe i rzetelne, jednakże nie ponoszą odpowiedzialności za wykorzystanie informacji publikowanych w Bazie wiedzy, w szczególności za szkody lub straty poniesione przez kogokolwiek wskutek jakiegokolwiek wykorzystania treści umieszczonych w Bazie wiedzy.

Wszelkie materiały umieszczone w Bazie wiedzy podlegają ochronie na podstawie przepisów prawa autorskiego oraz innych przepisów dotyczących ochrony własności intelektualnej. Nie dopuszcza się, bez wyraźniej, pisemnej zgody Akademii Przemysłu i Środowiska, kopiowania, redystrybucji, rozpowszechniania, udostępniania oraz wykorzystywania w inny sposób całości lub części danych zawartych na stronie www.przemyslisrodowisko.pl i platformie szkoleniowej.