EDIT 5 stycznia 2023: Dotyczy zmiany obwodu pnia drzew, dla których nie jest wymagane zgłoszenie.

Zabiegi pielęgnacyjne związane z usuwaniem drzew i krzewów z nieruchomości przysparzają wielu wątpliwości natury prawnej, szczególnie przy analizie konkretnych przypadków „z życia”. Najczęściej występują problemy związane z zakresem przedmiotowym obowiązku uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów, a także nasadzenia kompensacyjne, wykonywane w miejsce usuwanych drzew lub krzewów. Dużo wątpliwości wywołuje również zgłoszenie zamiaru usunięcia drzew lub krzewów przez osoby fizyczne oraz ewentualnego związku tego działania z działalnością gospodarczą. Następstwem problemów związanych z zezwoleniami za usunięcie drzew lub krzewów jest wymierzanie kar pieniężnych za usunięcie, uszkodzenie lub zniszczenie drzew lub krzewów.

Poniższy artykuł przedstawia regulacje prawne w zakresie usuwania drzew i krzewów z prywatnych posesji, jak również usuwania dokonywanego przez przedsiębiorców. Zwraca uwagę na szczególne sytuacje usuwania drzew i krzewów takie jak na przykład usuwanie z terenu nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków, usuwanie na obszarze objętym formą ochrony przyrody, usuwanie na podstawie ustawy o transporcie kolejowym czy w celu utrzymania urządzeń melioracyjnych.

Decyzje administracyjne mogą zastąpić zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu

Podstawowym dokumentem określającym sytuacje w których wymagane jest uzyskanie zezwolenia na usunięcie drzew i krzewów jest Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2020 r. poz. 55), (dalej u.o.p.) [1]. Warto jednak pamiętać, że niektóre drzewa i krzewy są zwolnione z uzyskania zezwolenia na usunięcie. Art. 83f ust. 1 pkt 1 do 15 u.o.p. [2] przewiduje 17 takich przypadków. Niemniej nie jest to katalog zamknięty, ponieważ takie wyjątki zawarte są również w innych przepisach szczególnych, takich jak na przykład ustawy związane z przewozem, czy to ustawa kolejowa, ustawa lotnicza, ustawa lotniskowa czy ustawa o sieciach telekomunikacyjnych. Zazwyczaj w przypadku tych ustaw pojawiają się dwie sytuacje: wydanie decyzji lokalizacyjnej, która uprawnia do usuwania drzew i krzewów (nie jesteśmy zobligowani do uzyskania zezwolenia w myśl u.o.p.), albo wydanie decyzji lokalizacyjnej i pozwolenia na budowę, którego elementem jest uprawnienie do usunięcia drzewa bądź krzewu, choć w takiej sytuacji bardzo często praktykowane jest również przeprowadzanie nasadzeń i przesadzeń.

Brak wymogu uzyskania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu dotyczy:

• krzewu albo krzewów rosnących w skupisku, o powierzchni do 25 m²;
• krzewów na terenach pokrytych roślinnością pełniącą funkcje ozdobne, urządzoną pod względem rozmieszczenia i doboru gatunków posadzonych roślin, z wyłączeniem krzewów w pasie drogowym drogi publicznej, na terenie nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków oraz na terenach zieleni;

EDIT 5 stycznia 2023: Dotyczy zmiany obwodu pnia drzew, dla których nie jest wymagane zgłoszenie.

Za sprawą projektu ustawy o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych [14], na styczeń 2023 roku planowana jest zmiana obwodu pnia drzew, dla których nie jest wymagane zgłoszenie. Nowe wartości to:

a) 100 cm – w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego;
b) 85 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego;
c) 70 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew.

• drzew, których obwód pnia na wysokości 5 cm nie przekracza:
  a) 80 cm – w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego,
  b) 65 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego,
  c) 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew.
• drzew lub krzewów, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej;
• drzew lub krzewów usuwanych w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego;
• drzew lub krzewów na plantacjach lub w lasach w rozumieniu ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach;
• drzew lub krzewów owocowych, z wyłączeniem rosnących na terenie nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków lub na terenach zieleni;
• drzew lub krzewów usuwanych w związku z funkcjonowaniem ogrodów botanicznych lub zoologicznych;
• drzew lub krzewów usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu z obszarów położonych między linią brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem, w który wbudowano trasę wału przeciwpowodziowego, z wału przeciwpowodziowego i terenu w odległości mniejszej niż 3 m od stopy wału;
• drzew lub krzewów, które utrudniają widoczność sygnalizatorów i pociągów, a także utrudniają eksploatację urządzeń kolejowych albo powodują tworzenie na torowiskach zasp śnieżnych, usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu (decyzja starosty w oparciu o art. 56 ustawy o transporcie kolejowym (Dz.U. 2020 poz. 1043) [3]);
• drzew lub krzewów stanowiących przeszkody lotnicze, usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu (decyzja w sprawie usunięcia przeszkody wydawana przez Prezesa Urzędy Lotnictwa Cywilnego/Ministra Obrony Narodowej/Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w oparciu o przepisy ustawy Prawo Lotnicze (Dz.U. z 2020 r. poz. 1970) [4]);
• drzew lub krzewów usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu ze względu na potrzeby związane z utrzymaniem urządzeń melioracji wodnych szczegółowych (decyzja organu Wód Polskich na podstawie art. 206 ustawy – Prawo wodne (Dz.U. 2021 poz. 624) [5]);
• drzew lub krzewów usuwanych z obszaru parku narodowego lub rezerwatu przyrody nieobjętego ochroną krajobrazową;
• drzew lub krzewów usuwanych w ramach zadań wynikających z planu ochrony lub zadań ochronnych parku narodowego lub rezerwatu przyrody, planu ochrony parku krajobrazowego, albo planu zadań ochronnych lub planu ochrony dla obszaru Natura 2000;
• prowadzenia akcji ratowniczej przez jednostki ochrony przeciwpożarowej lub inne właściwe służby ustawowo powołane do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia;
• drzew lub krzewów stanowiących złomy lub wywroty usuwanych przez:
  a) jednostki ochrony przeciwpożarowej, jednostki Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, właścicieli urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego [6], zarządców dróg, zarządców infrastruktury kolejowej, gminne lub powiatowe jednostki oczyszczania lub inne podmioty działające w tym zakresie na zlecenie gminy lub powiatu,
  b) inne podmioty lub osoby, po przeprowadzeniu oględzin przez organ właściwy do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu, potwierdzających, że drzewa lub krzewy stanowią złom lub wywrot;
• drzew lub krzewów należących do gatunków obcych, określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie listy roślin i zwierząt gatunków obcych, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym lub siedliskom przyrodniczym (Dz.U. 2011 nr 210, poz. 1260) [7].

W katalogu wyłączeń pojawiają się więc decyzje administracyjne zastępujące zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu. Są to:

• Decyzja starosty na usunięcie drzew lub krzewów, które utrudniają widoczność sygnalizatorów i pociągów, a także utrudniają eksploatację urządzeń kolejowych albo powodują tworzenie na torowiskach zasp śnieżnych.
• Decyzja Prezesa Urzędy Lotnictwa Cywilnego/Ministra Obrony Narodowej/Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na usunięcie drzew lub krzewów stanowiących przeszkody lotnicze.
• Decyzja organu Wód Polskich:
• dotycząca drzew lub krzewów usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu z obszarów położonych między linią brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem, w który wbudowano trasę wału przeciwpowodziowego, z wału przeciwpowodziowego i terenu w odległości mniejszej niż 3 m od stopy wału,
• dotycząca drzew lub krzewów usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu ze względu na potrzeby związane z utrzymaniem urządzeń melioracji wodnych szczegółowych.

Szczególną uwagę warto zwrócić na trzy wyjątki, które można zastosować przy spełnieniu pewnych dodatkowych przesłanek.

Wyjątek 1

Brak wymogu uzyskania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu dotyczy prowadzenia akcji ratowniczej przez jednostki ochrony przeciwpożarowej lub inne właściwe służby ustawowo powołane do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia.

Podmioty te mają obowiązek przekazania do organu właściwego do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu – w terminie 30 dni od dnia usunięcia drzewa lub krzewu – informacji o terminie, miejscu i przyczynie ich usunięcia oraz liczbie drzew lub powierzchni usuniętych krzewów, a także dokumentacji fotograficznej przedstawiającej usunięte drzewo lub krzew. Niedopełnienie obowiązku przy tym szczególnym wyjątku stanowi delikt administracyjny z art. 88 ust. 1 pkt 2 u.o.p. – usunięcie bez zgody posiadacza [8].

Wyjątek 2

Brak wymogu uzyskania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu dotyczy drzew lub krzewów stanowiących złomy [9] lub wywroty [10].

W zależności od tego kto dokonuje usunięcia mamy dwie różne procedury.

Sytuacją mogą się zajmować jednostki ochrony przeciwpożarowej, jednostki Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, właścicieli urządzeń przesyłowych, zarządców dróg, zarządców infrastruktury kolejowej, gminne lub powiatowe jednostki oczyszczania lub inne podmioty działające w tym zakresie na zlecenie gminy lub powiatu. Podmioty te mają obowiązek przekazania do organu właściwego do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu – w terminie 30 dni od dnia usunięcia drzewa lub krzewu – informacji o terminie, miejscu i przyczynie ich usunięcia oraz liczbie drzew lub powierzchni usuniętych krzewów, a także dokumentacji fotograficznej przedstawiającej usunięte drzewo lub krzew. Niedopełnienie obowiązku przy tym szczególnym wyjątku stanowi delikt administracyjny z art. 88 ust. 1 pkt 2 u.o.p. – usunięcie bez zgody posiadacza [8].

Sytuacją mogą się zajmować również inne podmioty lub osoby (przysłowiowy „Pan Kowalski”), które są zobowiązane do poinformowania organu, który dokonuje niezbędnych oględzin, które potwierdzają, że drzewa lub krzewy stanowią złom lub wywrot. Z oględzin sporządza się protokół. W protokole podaje się w szczególności informację o terminie, miejscu i przyczynie usunięcia drzewa lub krzewu oraz liczbie drzew lub powierzchni usuniętych krzewów oraz dołącza się dokumentację fotograficzną przedstawiającą usunięte drzewo lub krzew. Pominięcie procedury oględzin skutkuje administracyjną karą pieniężną, ale w ustawie o ochronie przyrody mamy taki przepis, który mówi, że jeżeli ten złom lub wywrot usuwaliśmy, ale drzewo obumarło lub nie rokowało szans na przeżycie to organ obniży wysokość administracyjnej kary pieniężnej o 50 proc. (stanowi o tym art. 89 ust. 1 pkt 6 u.o.p.) [11]. Zastosowanie może mieć również usunięcie w stanie wyższej konieczności, które nie skutkuje wymierzeniem administracyjnej kary pieniężnej.

Może się pojawić pytanie czy usuwanie złomu z terenu wpisanego do rejestru zabytków należy zgłosić do konserwatora zabytków? Czy wymaga to uzyskania decyzji administracyjnej (zezwolenia)? W takiej sytuacji owszem pojawi się temat zgłoszenia, lecz zgłoszenia do oględzin w trybie art. 83f ust.1 pkt 14 lit. b [12] mające charakter informacji i zaproszenia organu do obejrzenia danego złomu czy wywrotu.

Wyjątek 3

Usuwanie drzew lub krzewów, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Pamiętajmy, że w takiej sytuacji nie jest wymagane uzyskanie zezwolenia, jednak w jednym przypadku konieczne jest dokonanie zgłoszenia. Aby ustalić, kiedy musimy zgłosić zamiar usunięcia drzewa należy dokonać pomiaru obwodu pnia drzewa na wysokości 5 cm i w zależności i od gatunku drzewa sprawdzić czy takie zgłoszenie jest wymagane.

EDIT 5 stycznia 2023: Dotyczy zmiany obwodu pnia drzew, dla których nie jest wymagane zgłoszenie.

Za sprawą projektu ustawy o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych [14], na styczeń 2023 roku planowana jest zmiana obwodu pnia drzew, dla których nie jest wymagane zgłoszenie. Nowe wartości to:

• 100 cm – w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego;
• 85 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego;
• 70 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew.

Jeśli obwód przekracza:

• 80 cm – w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego;
• 65 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego;
• 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew,

właściciel nieruchomości jest obowiązany dokonać zgłoszenia do wójta, burmistrza albo prezydenta miasta (wojewódzkiego konserwatora zabytków, gdy drzewo ma być usunięte z terenu nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków) zamiaru usunięcia drzewa.

Nie może być jednak tak, że usunięcie drzewa będzie pierwszym nieformalnym krokiem w przygotowaniu się do prowadzenia działalności gospodarczej. Rolnik, usuwający drzewo na cele związane z działalnością rolniczą z tego zwolnienia i dokonania wyłącznie zgłoszenia zamiaru usunięcia drzewa, nie może skorzystać.

Zamiar usunięcia drzewa lub krzewu zgłaszamy do organu właściwego do wydawania zezwoleń. Takim organem jest wójt, burmistrz, prezydent miasta, ewentualnie wojewódzki konserwator zabytków w przypadku usunięcia drzewa z terenu nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków. O tym, co powinno zawierać zgłoszenie zamiaru usunięcia drzewa oraz jak przebiegają czynności procesowe przeczytasz w tym artykułach, w których jest mowa o tym co zawiera zgłoszenie, jak przebiegają oględziny, a także czym jest milczące wyrażenie zgody i sprzeciwie organu.

W przypadku zezwolenia na usunięcie drzewa w pasie drogowym drogi publicznej, z wyłączeniem obcych gatunków topoli (krzewy nie wymagają procedury uzgodnieniowej) oraz w przypadku zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu na obszarach objętych ochroną krajobrazową w granicach rezerwatu przyrody przygotowanie projektu zezwolenia obejmuje procedurę uzgodnienia z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska. W przypadku zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu na obszarach objętych ochroną krajobrazową w granicach parku narodowego procedurę uzgodnienia przeprowadza się z dyrektorem parku narodowego. Organ uzgadniający może przeprowadzić postępowanie wyjaśniające, o czym zawiadamia organ właściwy do wydania zezwolenia.

Dyrekcje ochrony środowiska/dyrektorzy parków narodowych mają jedynie 30 dni na wydanie rozstrzygnięcia (ewentualnie 60 dni, jeżeli przeprowadzane jest postępowanie wyjaśniające) na wydanie uzgodnienia (lub nie) na usunięcie drzew w obrębie pasa drogowego drogi publicznej. Niewyrażenie stanowiska w tym terminie oznacza uzgodnienie zezwolenia. Wprowadzenie przez ustawodawcę terminu 30-dniowego ma wpływać na przyspieszenie procedur związanych z inwestycjami drogowymi, na które duża część pieniędzy pozyskiwana jest ze środków unijnych. Ma to zapobiegać utracie tych środków.

Brak wystąpienia o uzgodnienie jest podstawą do wznowienia postępowania. Brak zastosowania się do stanowiska organu uzgadniającego jest podstawą do stwierdzenia nieważności decyzji.

W razie sporu co do własności gruntu kwestia przebiegu granic między nieruchomościami stanowi zagadnienie wstępne w postępowaniu w sprawie zezwolenia na usunięcie drzew i oznacza zawieszenie postępowania w sprawie zezwolenia na usunięcie drzew do czasu zakończenia postępowania rozgraniczeniowego.

W trakcie postępowania oględziny przeprowadza organ właściwy do wydania zezwolenia w zakresie ustalenia stanu faktycznego, ale przede wszystkim celem ustalenia występowania w obrębie drzew gatunków chronionych. Jeśli w wyniku oględzin zostanie stwierdzone, że usunięcie drzewa lub krzewu spowoduje naruszenie zakazów w stosunku do gatunków chronionych (dotyczy zakazów przywoływanych przy wniosku o wydanie zezwolenia), wówczas postępowanie zostanie zawieszone do czasu przedłożenia zezwolenia na czynności podlegające zakazom w stosunku do tych gatunków. Na postanowienie o zawieszeniu postępowania przysługuje zażalenie! Istnieją dwie możliwości – organ sam wystąpi do RDOŚ/GDOŚ bądź organ zobowiąże do tego wnioskodawcę. Po uzyskaniu zezwolenia postępowanie zostanie podjęte.

Zezwolenie jest decyzją uznaniową, co oznacza, że nie istnieją szczegółowe przesłanki obligujące organ do udzielenia pozwolenia bądź odmowy wydania takiej decyzji. Organ działa w ramach uznania administracyjnego.

Jeżeli przyczyną usunięcia drzewa lub krzewu jest realizacja inwestycji wymagającej uzyskania pozwolenia na rozbiórkę lub pozwolenia na budowę, zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu może zostać wykonane (a nie wydane) pod warunkiem uzyskania pozwolenia na rozbiórkę lub pozwolenia na budowę, które kolidują z drzewami lub krzewami, będącymi przedmiotem zezwolenia. Przepisu nie stosuje się do inwestycji liniowych celu publicznego.

Uzależnienie zgody na usunięcie drzew od wykonania od nasadzeń i przesadzeń

O możliwości uzależnienia zgody na usunięcie drzew lub krzewów od zastąpienia ich innymi drzewami lub krzewami albo ich przesadzenia rozstrzyga się w decyzji. Uzależnione to jest od dostępności miejsc do nasadzeń zastępczych oraz cech usuwanego drzewa lub krzewu, a także innych przesłanek związanych z uznaniowym charakterem tego rozstrzygnięcia.

Przy wydawaniu zezwoleń na usunięcie drzewa lub krzewu uzależnionych od wykonania nasadzeń zastępczych konieczne jest uwzględnienie dostępności miejsc do nasadzeń zastępczych oraz cech usuwanego drzewa lub krzewu: jego wartości przyrodniczej (w tym rozmiaru drzewa lub powierzchni krzewów oraz funkcji, jakie pełnią w ekosystemie), wartości kulturowej, walorów krajobrazowych, lokalizacji. W przypadku wydawania zezwoleń na usunięcie drzewa lub krzewu uzależnionych od przesadzenia tego drzewa lub krzewu konieczne jest uwzględnienie dostępności miejsc do przesadzenia oraz cech usuwanego drzewa lub krzewu, jego rozmiaru, w tym objętości bryły korzeniowej i wysokości, kształtu systemu korzeniowego, kondycji, długości okresu przygotowania do przesadzenia.

Możliwe jest sprecyzowanie obowiązku nasadzeń poprzez wskazanie na przykład gatunków drzew, czy też innych parametrów jakie mają one spełniać. Stopień sprecyzowania obowiązku, w zależności od okoliczności faktycznych sprawy, może mieć różny zakres. Inny stopień szczegółowości będzie wymagany, gdy obowiązek dokonania nasadzeń dotyczy obszaru objętego szczególną ochroną prawną na podstawie obowiązujących przepisów, a inny w przypadku, gdy dany obszar nie jest objęty taką ochroną.

W przypadku naliczenia opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu oraz uzależnienia wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu od przesadzenia tego drzewa lub krzewu albo wykonania nasadzeń zastępczych, organ właściwy do wydania zezwolenia odracza termin uiszczenia opłaty za jego usunięcie na okres 3 lat od dnia upływu terminu wskazanego w zezwoleniu na jego przesadzenie lub wykonanie nasadzeń zastępczych.

Jeżeli przesadzone albo posadzone drzewa lub krzewy zachowały żywotność po upływie okresu 3-letniego lub nie zachowały żywotności z przyczyn niezależnych od posiadacza nieruchomości, należność z tytułu ustalonej opłaty za usunięcie drzew lub krzewów podlega umorzeniu. Jeżeli przesadzone albo posadzone drzewa lub krzewy nie zachowały żywotności przed upływem tego okresu – decyzja o umorzeniu może być wydana przed upływem 3-letniego okresu

Jeżeli przesadzone albo posadzone drzewa lub krzewy, albo część z nich, nie zachowały żywotności po upływie 3-letniego okresu z przyczyn zależnych od posiadacza nieruchomości, naliczona opłata jest przeliczana w sposób proporcjonalny do liczby drzew lub powierzchni krzewów, które nie zachowały żywotności. Jeżeli przesadzone albo posadzone drzewa lub krzewy nie zachowały żywotności przed upływem tego okresu – decyzja naliczająca proporcjonalną opłatę może być wydana przez upływem 3-letniego okresu.

W przypadku niewykonania nasadzeń zastępczych lub części z nich, zgodnie z zezwoleniem na usunięcie drzewa lub krzewu, naliczona opłata jest przeliczana w sposób proporcjonalny do liczby drzew lub powierzchni krzewów, które nie zostały wykonane zgodnie z zezwoleniem.

Dopuszczalna jest zmiana decyzji o zezwoleniu na usunięcie drzew w związku z dokonaniem nasadzeń zastępczych w trybie art 155 k.p.a. [13]. Podkreślenia jednak wymaga, że zmiana decyzji leży w sferze uznania administracyjnego.

Od decyzji odmawiającej wycinki stronie służy odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego/Generalnego Konserwatora Zabytków w terminie 14 dni. Odwołanie składa się za pośrednictwem organu, który wydał decyzję.

W osobnym artykule przedstawiliśmy informacje o opłatach za usunięcie drzewa i administracyjnych karach pieniężnych.

[1] Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2020 r. poz. 55)
http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20200000055/U/D20200055Lj.pdf  [dostęp: 2021-11-02]

[2] Art. 83f ust. 1 pkt 1 do 15 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2020 r. poz. 55) brzmi:
Przepisów art. 83 ust. 1 nie stosuje się do:

1) krzewu albo krzewów rosnących w skupisku, o powierzchni do 25 m2;

2) krzewów na terenach pokrytych roślinnością pełniącą funkcje ozdobne, urządzoną pod względem rozmieszczenia i doboru gatunków posadzonych roślin, z wyłączeniem krzewów w pasie drogowym drogi publicznej, na terenie nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków oraz na terenach zieleni;

3) drzew, których obwód pnia na wysokości 5 cm nie przekracza:
a) 80 cm – w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego,
b) 65 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego,
c) 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew;

3a) drzew lub krzewów, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej;

3b) drzew lub krzewów usuwanych w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego;

4) drzew lub krzewów na plantacjach lub w lasach w rozumieniu ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach;

5) drzew lub krzewów owocowych, z wyłączeniem rosnących na terenie nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków lub na terenach zieleni;

6) drzew lub krzewów usuwanych w związku z funkcjonowaniem ogrodów botanicznych lub zoologicznych;

7) drzew lub krzewów usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu z obszarów położonych między linią brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem, w który wbudowano trasę wału przeciwpowodziowego, z wału przeciwpowodziowego i terenu w odległości mniejszej niż 3 m od stopy wału;

8) drzew lub krzewów, które utrudniają widoczność sygnalizatorów i pociągów, a także utrudniają eksploatację urządzeń kolejowych albo powodują tworzenie na torowiskach zasp śnieżnych, usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu;

9) drzew lub krzewów stanowiących przeszkody lotnicze, usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu;

10) drzew lub krzewów usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu ze względu na potrzeby związane z utrzymaniem urządzeń melioracji wodnych szczegółowych;

11) drzew lub krzewów usuwanych z obszaru parku narodowego lub rezerwatu przyrody nieobjętego ochroną krajobrazową;

12) drzew lub krzewów usuwanych w ramach zadań wynikających z planu ochrony lub zadań ochronnych parku narodowego lub rezerwatu przyrody, planu ochrony parku krajobrazowego, albo planu zadań ochronnych lub planu ochrony dla obszaru Natura 2000;

13) prowadzenia akcji ratowniczej przez jednostki ochrony przeciwpożarowej lub inne właściwe służby ustawowo powołane do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia;

14) drzew lub krzewów stanowiących złomy lub wywroty usuwanych przez:
a) jednostki ochrony przeciwpożarowej, jednostki Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, właścicieli urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego, zarządców dróg, zarządców infrastruktury kolejowej, gminne lub powiatowe jednostki oczyszczania lub inne podmioty działające w tym zakresie na zlecenie gminy lub powiatu,
b) inne podmioty lub osoby, po przeprowadzeniu oględzin przez organ właściwy do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu, potwierdzających, że drzewa lub krzewy stanowią złom lub wywrot;

15) drzew lub krzewów należących do gatunków obcych, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 120 ust. 2f

[3] Art. 56 ustawy o transporcie kolejowym z dnia 28 marca 2003 r (Dz.U. 2020 poz. 1043) brzmi:
1. W razie potrzeby usunięcia drzew lub krzewów utrudniających widoczność sygnałów i pociągów lub eksploatację urządzeń kolejowych albo powodujących zaspy śnieżne, starosta, na wniosek zarządcy, wydaje decyzję o usunięciu drzew lub krzewów. Decyzję wykonuje zarządca.

2. Ustalenie odszkodowania za drzewa i krzewy oraz za ich usunięcie następuje w drodze umowy stron.

3. Odszkodowania, o których mowa w ust. 2 i art. 55 ust. 1, ustala, w przypadku braku umowy stron, starosta, z zastosowaniem zasad przewidzianych przy wywłaszczaniu nieruchomości.

4. Odszkodowanie nie przysługuje, jeżeli:
1) posadzenie drzew lub krzewów nastąpiło po wybudowaniu linii kolejowej z naruszeniem przepisów ustawy;
2) drzewa lub krzewy przy skrzyżowaniach z drogami w poziomie szyn utrudniają użytkownikom tych dróg dostrzeżenie nadjeżdżającego pociągu lub sygnałów dla nich przeznaczonych.

[4] Ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (Dz. U. z 2020 r. poz. 1970)
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20200001970/U/D20201970Lj.pdf  [dostęp: 2021-11-02]

[5] Art. 206 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (Dz.U. 2021 poz. 624) brzmi:
Jeżeli obowiązek, o którym mowa w art. 205, nie jest wykonywany, właściwy organ Wód Polskich ustala, w drodze decyzji, proporcjonalnie do odnoszonych korzyści przez właścicieli gruntów, szczegółowe zakresy i terminy jego wykonywania.

[6] Art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego (Dz.U. 2021 poz. 1509) brzmi:
Urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa.

[7] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2011 r. w sprawie listy roślin i zwierząt gatunków obcych, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym lub siedliskom przyrodniczym (Dz.U. 2011 nr 210 poz. 1260)
http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20112101260/O/D20111260.pdf  [dostęp: 2021-11-02]

[8] Art. 88 ust. 1 pkt 2 u.o.p ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2020 r. poz. 55) brzmi:
Wójt, burmistrz albo prezydent miasta wymierza administracyjną karę pieniężną za usunięcie drzewa lub krzewu bez zgody posiadacza nieruchomości.

[9] Złom – drzewo, którego pień uległ złamaniu, lub krzew, którego pędy uległy złamaniu w wyniku działania czynników naturalnych, wypadku lub katastrofy w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, lub katastrofy budowlanej.

[10] Wywrot – drzewo lub krzew wywrócone w wyniku działania czynników naturalnych, wypadku lub katastrofy w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, lub katastrofy budowlane.

[11] Art. 89 ust. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2020 r. poz. 55) brzmi:
W przypadku usunięcia drzewa lub krzewu obumarłego albo nierokującego szansy na przeżycie, złomu lub wywrotu, wysokość administracyjnej kary pieniężnej obniża się o 50%.

[12] Art. 83f ust. 1 pkt 3a ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2020 r. poz. 55) brzmi: Przepisów art. 83 ust. 1 nie stosuje się do drzew lub krzewów stanowiących złomy lub wywroty usuwanych przez inne podmioty lub osoby, po przeprowadzeniu oględzin przez organ właściwy do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu, potwierdzających, że drzewa lub krzewy stanowią złom lub wywrot.

[13] Art.155 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. 2021 poz. 735) brzmi: Decyzja ostateczna, na mocy, której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie za zgodą strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej decyzji i przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony; przepis art. 154 § 2 stosuje się odpowiednio.

[14] Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=2628  [dostęp: 2023-01-05]