EDIT: [16 marca 2021] Dotyczy komunikatu opublikowanego przez Instytut Ochrony Środowiska-Państwowy Instytut Badawczy w dniu 9 marca 2021 r., na temat sposobu klasyfikacji odpadów w postaci zużytych olejów jadalnych, które powstają na nieruchomościach niezamieszkałych i ich przejmowania przez wyspecjalizowane podmioty.
Jak klasyfikować odpady w postaci zużytych olejów jadalnych, które powstają w punktach gastronomicznych – restauracjach, barach, cukierniach? Zdania urzędników bywają podzielone. Jedne Urzędy Marszałkowskie stoją na stanowisku, że olej posmażalniczy, to odpad komunalny [1], inne mają odmienne zdanie. Jeśli jesteś przedsiębiorcą, który profesjonalnie zajmuje się odbieraniem takiego oleju, i czujesz się zagubiony w rozbieżnych interpretacjach – czytaj dalej.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Klimatu z dnia 2 stycznia 2020 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. poz. 10) [2], które mówi o tym, że odpady należy klasyfikować ze względu na źródło ich powstawania, zużyte oleje jadalne powstające w gospodarstwach domowych, ale również w wyniku np. świadczenia usług gastronomicznych, należy uznać za odpady komunalne oraz klasyfikować je pod kodem 20 01 25 (oleje i tłuszcze jadalne). Oznacza to, że:
W przypadku wytwarzania odpadów w postaci zużytych olejów jadalnych na terenie nieruchomości niezamieszkałych jest możliwe przekazanie ich w ramach gminnego systemu gospodarowania odpadami, jeżeli gmina objęła swoim systemem nieruchomości niezamieszkałe lub przekazanie tych odpadów podmiotowi odbierającemu odpady komunalne na terenie danej gminy, który uzyskał wpis do rejestru działalności regulowanej. Wytwórcy odpadów komunalnych zwolnieni są z obowiązku ewidencjonowania tych odpadów – oznacza to brak konieczności uzyskania wpisu do rejestru BDO oraz brak konieczności składania sprawozdań w tym zakresie, oczywiście pod warunkiem wytwarzania jedynie samych odpadów klasyfikowanych jako komunalne. Do podmiotu przejmującego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości będzie należało prowadzenie ewidencji, która w przypadku odbierania odpadów będzie oparta o kartę przekazania odpadów komunalnych (KPOK) [3] i kartę ewidencji odpadów komunalnych (KEOK) [4] .
W przypadku zastosowania olejów jadalnych do celów przemysłowych i powstających z nich odpadów, powinny być one klasyfikowane zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Klimatu z dnia 2 stycznia 2020 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. poz. 10), pod innym kodem niż 20 01 25, np. z grupy 02 03 (odpady z przygotowania, przetwórstwa produktów i używek spożywczych oraz odpady pochodzenia roślinnego, w tym odpady z owoców, warzyw, produktów zbożowych, olejów jadalnych, kakao, kawy, herbaty oraz przygotowania i przetwórstwa tytoniu, drożdży i produkcji ekstraktów drożdżowych, przygotowywania i fermentacji melasy (z wyłączeniem 02 07). W takim przypadku konieczne jest uzyskanie wpisu do rejestru BDO.
Oznacza to również konieczność prowadzenia ewidencji odpadów za pomocą karty przekazania odpadów (KPO) i dodatkowo karty ewidencji odpadów (KEO), w przypadku wytworzenia w ciągu roku ilości odpadów powyżej 5 Mg, a dla odpadów niebezpiecznych powyżej 100 kg. W tym przypadku podmiot zobowiązany jest również do sporządzania rocznego sprawozdania, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o odpadach.
Wszystko wydaje się jasne, jednak jak powinien postąpić przedsiębiorca, który zajmuje się odbieraniem znacznych ilości zużytego oleju jadalnego powstającego w punktach gastronomicznych – restauracjach, barach, cukierniach?
W sierpniu 2020 roku Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców Adam Abramowicz wystąpił do Ministerstwa Środowiska z prośbą o zajęcia oficjalnego stanowiska wobec zapytania przedsiębiorcy, który prowadził działalność polegającą na odbieraniu zużytego oleju kuchennego od prowadzących restauracje, cukiernie lub piekarnie i jego zdaniem ilość odpadów wytwarzana przez każdy z podmiotów, od którego on je odbiera, jest tak znaczna, że odpady te nie mogą być uznane za odpady podobne ze względu na swój charakter do odpadów powstających w gospodarstwach domowych, a więc nie mieszczą się w granicach definicji legalnej odpadu komunalnego. W ocenie przedsiębiorcy, uznanie tych odpadów za odpady komunalne wiązałoby się z obowiązkiem uzyskania przez niego wpisu do rejestru działalności regulowanej, w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, w gminie, na której terenie zamierza on odbierać odpady komunalne. Uzyskanie takiego wpisu jest uzależnione od spełnienia warunków określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 11 stycznia 2013 r. (Dz. U. poz. 122) [5] w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości.
W odpowiedzi z dnia 6 listopada 2020 r., Ministerstwo Klimatu i Środowiska [6] przytoczono, że przez odpady komunalne rozumie się odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych.
W swojej odpowiedzi Ministerstwo stwierdza dalej, że zużyte oleje jadalne, zaklasyfikowane jako 20 01 25, powstające w gospodarstwach domowych, ale również w wyniku np. świadczenia usług gastronomicznych, należy uznać za odpady komunalne. Co oznacza, że odpady te mogą zostać przekazane do zagospodarowania w ramach gminnego systemu odbioru odpadów komunalnych. Natomiast jeśli zużyte oleje jadalne po ich przejęciu od wytwórcy odpadów są wstępnie przetwarzane, to powinny zostać po takim procesie zaklasyfikowane do grupy 19 (odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów). Zarazem w odpowiedzi Ministerstwa Klimatu i Środowiska zastrzeżono, że za ostateczną klasyfikację odpadów odpowiada zawsze wytwórca odpadów oraz że niniejsza odpowiedź nie stanowi wiążącej wykładni prawa, a w szczególności nie jest prawnie wiążąca dla organów administracji orzekających w sprawach indywidualnych.
Ponadto w odpowiedzi Ministerstwa Klimatu i Środowiska przypomniano, że wytwórcy odpadów komunalnych są zwolnieni z obowiązku wpisu do Rejestru Bazy Danych o Produktach i Opakowaniach oraz o Gospodarce Odpadami (BDO), o ile w wyniku prowadzonej działalności wytwarzane są tylko odpady komunalne. W przeciwnym razie taki podmiot jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji, a tym samym uzyskania wpisu do rejestru BDO w zakresie odpadów innych niż odpady komunalne. Jeżeli jednak dany podmiot jest zwolniony z obowiązku wpisu do rejestru BDO, firma przyjmująca taki odpad nie wystawia Karty Przekazania Odpadów Komunalnych (KPOK), a jedynie w prowadzonej przez siebie ewidencji odpadów wpisuje, że odpad został przyjęty od podmiotu zwolnionego z obowiązku prowadzenia ewidencji.
EDIT: [16 marca 2021] Dotyczy komunikatu opublikowanego przez IOŚ-PIB w dniu 9 marca 2021 r., na temat klasyfikacji odpadów w postaci zużytych olejów jadalnych, powstających na nieruchomościach niezamieszkałych i ich przejmowania przez wyspecjalizowane podmioty.
W dniu 9 marca 2021 IOŚ-PIB na stronie https://bdo.mos.gov.pl/ uzupełnił komunikat [7] dotyczący sposobu klasyfikacji odpadów w postaci zużytych olejów jadalnych, które powstają na nieruchomościach niezamieszkałych (na przykład w punktach gastronomicznych) i ich przejmowania przez wyspecjalizowane podmioty.
W komunikacie Instytutu wskazano, że przepisy ustawy o odpadach (Dz. U. z 2020 r. poz. 797) oraz ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2019 r. poz. 2010) nie zakazują przejmowania przez wyspecjalizowane podmioty wysegregowanych odpadów komunalnych (dotyczyć to może również odpadów powstających z olejów jadalnych o kodzie 20 01 25) bezpośrednio z miejsca ich wytworzenia, czyli terenu nieruchomości zamieszkałej lub niezamieszkałej (np. na której prowadzona jest działalność gospodarcza). W takim przypadku mamy do czynienia z akcyjnym zbieraniem określonego rodzaju odpadów, którego nie należy traktować jako odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, a więc nie jest wymagane uzyskanie wpisu do rejestru działalności regulowanej. W takim przypadku obowiązek prowadzenia ewidencji spoczywa na podmiocie zbierającym odpady, przy czym sam transport nie wymaga wygenerowania w BDO karty przekazania odpadów (KPO), ponieważ wytwórcy odpadów komunalnych zwolnieni są z obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów. Natomiast podmiot przejmujący te odpady wprowadzając informacje do swojej ewidencji zaznacza, że odpady zostały przejęte od posiadacza zwolnionego z obowiązku prowadzenia ewidencji.
W komunikacie doprecyzowano, że odbieranie odpadów komunalnych jest stale prowadzoną działalnością związaną m.in. z posiadaniem odpowiedniej bazy magazynowo-transportowej oraz odpowiedniej liczby pojazdów przeznaczonych do odbierania wszystkich rodzajów odpadów. Natomiast zabranie wyspecyfikowanego rodzaju odpadów (na przykład tylko odpadów powstających z olejów jadalnych o kodzie 20 01 25) nie wymaga tak szerokiego wyposażenia.
Podsumowując, klasyfikacja zużytych olejów jadalnych powstających w punktach gastronomicznych jako odpadów komunalnych jest dość klarowna w przypadku wytwórców tego typu odpadów, natomiast przedsiębiorcy odbierający i przetwarzający tego typu odpady powinni bazować na indywidualnych interpretacjach przepisów wydanych przez właściwy Urząd Marszałkowski.
O innych działaniach podjętych przez Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorstw możesz przeczytać w naszym artykule „Obowiązki wprowadzającego produkty w opakowaniach…”
[1] art. 3 ust. 1 pkt 7 Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2020 poz. 797) brzmi: Ilekroć w ustawie jest mowa o odpadach komunalnych – rozumie się przez to odpady powstające w gospodarstwach domowych, z wyłączeniem pojazdów wycofanych z eksploatacji, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców o powstających w gospodarstwach domowych; niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne pozostają niesegregowalnymi (zmieszanymi) odpadami komunalnymi, nawet jeżeli zostały poddane czynności przetwarzania odpadów, która nie zmieniła w sposób znaczący ich właściwości https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20200000797/U/D20200797Lj.pdf [dostęp: 2021-02-23]
[2] Rozporządzenie Ministra Klimatu z dnia 2 stycznia 2020 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. poz.10) http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20200000010/O/D20200010.pdf [dostęp: 2021-02-23]
[3] KPOK, czyli Karta Przekazania Odpadów Komunalnych – jednorazowy dokument potwierdzający, że wyprodukowane odpady zostały prawidłowo i zgodnie z prawem przekazane uprawnionemu odbiorcy. Zgodnie z art. 71a ust.1 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2020 poz. 797) kartę tę, sporządza podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości przed rozpoczęciem odbierania tych odpadów, odrębnie dla każdego ładunku transportowanych odpadów komunalnych danego rodzaju przekazywanych do następnego posiadacza odpadów albo do prowadzonych przez siebie stacji przeładunkowej, miejsca zbierania odpadów komunalnych lub miejsca przetwarzania odpadów komunalnych.
Ważne: Podmioty prowadzące zbieranie lub przetwarzanie odpadów komunalnych, a także podmioty transportujące odpady komunalne tylko potwierdzają KPOK w następnych etapach przekazywania odebranych odpadów komunalnych. Natomiast w przypadku polegającym na przekazywaniu odpadów komunalnych, ale pochodzących z punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych (PSZOK), powinny one zostać zaewidencjonowane z wykorzystaniem karty przekazania odpadów (KPO).
[4] KEOK, czyli Karta Ewidencji Odpadów Komunalnych – dokument prowadzony w systemie rocznym, który poświadcza, co dzieje się z odpadami w czasie, gdy znajdują się one u posiadającego do momentu przetworzenia ich lub oddania kolejnemu posiadaczowi.
[5] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 stycznia 2013 r. w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości (Dz.U. poz.122) http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20130000122/O/D20130122.pdf [dostęp: 2021-02-23]
[6] Odpowiedź Ministra Klimatu i Środowiska na pytanie Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorstw dotyczącego klasyfikacji oleju posmażalniczego, pochodzącego z restauracji, piekarni lub cukierni, jako odpadu komunalnego https://rzecznikmsp.gov.pl/wp-content/uploads/2021/02/Ministerstwo-Klimatu-Rzecznik-MSP-olej-posmazalniczy2.pdf [dostęp: 2021-02-23]
[7] Treść uzupełnienia opublikowanego przez IOŚ-PIB w dniu 9 marca 2021 r. https://bdo.mos.gov.pl/news/uzupelnienie-komunikatu-z-30-grudnia-2020-r-dotyczacego-sposobu-klasyfikacji-odpadow-w-postaci-zuzytych-olejow-jadalnych-ktore-powstaja-na-nieruchomosciach-niezamieszkalych-np-w-punktach-gastrono/ [dostęp:2021-03-16]
