Gminy, czyli jednostki odpowiedzialne za utrzymywanie czystości i porządku na swoich terenach, muszą dostosowywać się do zmian w przepisach prawa, które dążą do zmniejszania ilości odpadów oraz kosztów gospodarowania, a także zwiększenia sprawiedliwości systemu i wydajności infrastruktury. Sprawiedliwości i brania odpowiedzialności za wytworzone odpady dotyczą zmiany, które zaczęły obowiązywać wraz z początkiem 2022 roku. Adresowane są one do właścicieli nieruchomości, na których znajdują się domki letniskowe lub innych nieruchomości wykorzystywanych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe.

Podstawa prawna

Podstawą prawną nakładającą warunki na gminy w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi jest Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U.2021 poz. 888) [1]. 11 sierpnia 2021 roku za sprawą ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o odpadach (Dz. U. 2021 poz. 1648) [2], wprowadzone zostały zmiany w przepisach, które częściowo zaczęły obowiązywać we wrześniu 2021 roku. Druga część zmian weszła w życie 1 stycznia 2022 roku, a ich podsumowanie i wyjaśnienie znalazło się w materiale “Gospodarowanie odpadami przez gminy po nowelizacji tzw. ustawy śmieciowej – zmiany od 01 stycznia 2022 r.” [3].

Zwiększanie sprawiedliwości

Przed znowelizowaniem ustawy, właściciele nieruchomości, na których znajdowały się domki letniskowe lub nieruchomości wykorzystywanych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe, wnosili opłaty za odpady komunalne w wysokości niezależnej od ilości znajdujących się na nich budynków oraz okresu korzystania z nieruchomości. Wprowadzona zmiana zwiększa sprawiedliwość systemu, uwzględniając te dwa czynniki.

Opłata za domek letniskowy, nie nieruchomość

W przypadku objęcia nieruchomości gminnym systemem gospodarowania odpadami komunalnymi, zgodnie z art. 6j ust. 3b [4] ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, rada gminy uchwala ryczałtową stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi nie wyższą niż 10 proc. przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na 1 osobę ogółem za rok od każdego domku letniskowego na nieruchomości lub od innej nieruchomości wykorzystywanej na cele rekreacyjno-wypoczynkowe. Wcześniej tego typu właściciele wnosili opłaty od całej nieruchomości, nie zaś od ilości domków letniskowych. Przepisy doprecyzowały więc w jaki sposób naliczane mają być opłaty w przypadku nieruchomości, na których znajduje się kilka obiektów i sprawiły że są one proporcjonalne do kosztów zagospodarowania odpadów ze wszystkich domków letniskowych.

Opłaty tylko w okresie działalności

W ustawie znalazły się również art. 6j ust. 3ba [5] i 3bb [6], dzięki którym gminy w drodze uchwały, będą w stanie określać opłaty dla właścicieli domków letniskowych oraz innych tego typu nieruchomości poprzez iloczyn zadeklarowanej liczby pojemników lub worków przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych powstających na danej nieruchomości, oraz stawki opłaty określonej przez radę gminy. Pozwoli to na dostosowywanie opłat do ilości wytwarzanych odpadów, a także okresów ich powstawania, tak aby właściciel ponosił koszty jedynie za miesiące korzystania z nieruchomości, które zostały wskazane w deklaracji. Jeśli gmina podejmie decyzję o wykorzystaniu tego sposobu określania opłat, nie stosuje wtedy wspominanej wcześniej metody ryczałtowej.

Takie zmiany w ustawie pozwalają na pociągnięcie do odpowiedzialności właścicieli posiadających wiele domków letniskowych na terenie jednej nieruchomości w ramach zasady „zanieczyszczający płaci”. Umożliwiają również zmniejszenie ilości opłat od właścicieli, którzy nie korzystają z nieruchomości przez cały rok.

Temat opłat jest kontrowersyjny nie tylko w przypadku domków letniskowych ale i budynków mieszkalnych, wielolokalowych. Ponad to z początkiem 2022 roku, na gminy nałożono nowe zobowiązania w zakresie gospodarowania opadami komunalnymi. Czego one dotyczą? Odpowiedź na to pytanie w „Co nowego w gminnych systemach gospodarowania odpadami komunalnymi?”.

[1] Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U.2021 poz. 888) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20210000888/U/D20210888Lj.pdf [dostęp: 12-05-2022]

[2] Ustawa z dnia 11 sierpnia 2021 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o odpadach (Dz. U. 2021 poz. 1648) http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20210001648/T/D20211648L.pdf [dostęp: 12-05-2022]

[3] E-book Wolters Kluwer “Gospodarowanie odpadami przez gminy po nowelizacji tzw. ustawy śmieciowej – zmiany od 01 stycznia 2022 r.”

[4] Art. 6j ust. 3b Ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U.2021 poz. 888) brzmi:
W przypadku nieruchomości, na której znajduje się domek letniskowy, lub innej nieruchomości wykorzystywanej na cele rekreacyjno-wypoczynkowe rada gminy uchwala ryczałtową stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi nie wyższą niż 10% przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na 1 osobę ogółem za rok od domku letniskowego na nieruchomości albo od innej nieruchomości wykorzystywanej na cele rekreacyjno-wypoczynkowe.

[5] Art. 6j ust. 3ba Ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U.2021 poz. 888) brzmi:
Rada gminy, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, może nałożyć obowiązek ponoszenia przez właścicieli nieruchomości, na której znajduje się domek letniskowy, lub innej nieruchomości wykorzystywanej na cele rekreacyjno-wypoczynkowe opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w wysokości określonej zgodnie z ust. 3.

[6] Art. 6j ust. 3bb Ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U.2021 poz. 888) brzmi:
W przypadku podjęcia uchwały, o której mowa w ust. 3ba, przepisu ust. 3b nie stosuje się.