Statystycznie rzecz ujmując, czyli słów kilka o ochronie środowiska w 2021 r.

Loading

Pod koniec czerwca Główny Urząd Statystyczny [1] udostępnił opracowanie dotyczące ochrony środowiska w naszym kraju. Wynika z niego, że w 2021 roku o około 7 proc. zwiększył się pobór wody na potrzeby gospodarki narodowej (bez rolnictwa i leśnictwa) i ludności, o około 6 proc. wzrosła ilość ścieków przemysłowych i komunalnych, o 2 proc. zredukowane zostały emisje zanieczyszczeń pyłowych z zakładów szczególnie uciążliwych dla czystości powietrza, lecz o około 13 proc. wzrosła emisja zanieczyszczeń gazowych. W kontekście odpadów odnotowaliśmy większe sukcesy – w porównaniu do roku poprzedniego o 1 proc. zmniejszyła się ilość wytworzonych odpadów oraz odnotowano wzrost o 9,3 proc. ilości odpadów komunalnych zebranych selektywnie.

Zapraszamy do zapoznania się się ze szczegółową analizą danych statystycznych.

Woda i Ścieki

Pobór i zużycie wody

W 2021 r. odnotowano wzrost poboru wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności o około 7 proc. w porównaniu do poprzedniego roku (wzrost z 8,7 km3 do 9,3 km3). Największy udział w poborze wody (około 68 proc.), przypadał na cele produkcyjne (6,3 km³, wobec 5,9 km³ w 2020 r.). Pobór wody do napełniania i uzupełniania stawów rybnych wzrósł o około 5 proc. i wyniósł ponad 0,8 km3 , natomiast na potrzeby eksploatacji sieci wodociągowej wzrósł o 7 proc. w stosunku do roku 2020 i wyniósł około 2,1 km3. Głównym źródłem zaopatrzenia gospodarki narodowej w wodę są wody powierzchniowe, co w kontekście wzmagającej się suszy w wielu obszarach naszego kraju, może budzić pewne zaniepokojenie. Pobór wód powierzchniowych w 2021 r. wyniósł 7,5 km³ i pokrył 81 proc. potrzeb. Pobór wód podziemnych wyniósł 1,7 km³ i utrzymał się na niezmienionym poziomie z 2020 roku. Wobec skali poboru wody z wymienionych źródeł, pobór wody z odwadniania zakładów górniczych stanowi ledwo zauważalny ułamek – 0,5 proc.

Struktura poboru wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności w 2021 r. Przemysł i Środowisko

W 2021 r. zużycie wody wynosiło 8,8 km³, co stanowiło około 106 proc. wartości zużycia zanotowanego w ubiegłym roku. Analogicznie jak w latach poprzednich, największy udział w zużyciu wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności miał przemysł – 72 proc. (6,4 km3), następnie sektor komunalny, w ramach eksploatacji sieci wodociągowej – około 19 proc. (1,6 km3) i rybactwo – 10 proc. (0,8 km³) całkowitego zużycia wody na potrzeby gospodarki narodowej.

Zużycie wody z sieci wodociągowej w gospodarstwach domowych było zbliżone do roku ubiegłego i wyniosło 1,3 km³.

Ścieki

W 2021 r. ilość wytworzonych ścieków przemysłowych i komunalnych wymagających oczyszczenia kształtowała się na podobnym poziomie jak w roku ubiegłym i wyniosła około 2,3 km3, natomiast ilość ścieków nieoczyszczanych 0,1 km3. Ilość ścieków oczyszczanych w oczyszczalniach z podwyższonym usuwaniem biogenów osiągnęła wartość 1,17 km3, co stanowi 55 proc. ścieków oczyszczanych, natomiast ilość ścieków oczyszczanych mechanicznie wyniosła 0,49 km3 (23 proc. ścieków poddanych procesom oczyszczania). Około 6 proc. ścieków wymagających oczyszczania nie została poddana procesom oczyszczania. Ilość ścieków odprowadzonych bez oczyszczania w 2021 r. wynosiła 124,3 hm³, wobec 124,5 hm³ w roku poprzednim. W 2021 r. odnotowano spadek liczby oczyszczalni przemysłowych (z 876 w 2020 r. do 851 w 2021 r.). Zmniejszyła się również liczba oczyszczalni ścieków komunalnych (z 3 281 w 2020 r. do 3 276 w 2021 r.).
Udział ludności korzystającej z oczyszczalni ścieków w 2021 r. wynosił 75 proc., przy czym w miastach wynosił około 95 proc., zaś na wsiach 46 proc. W związku z niewystarczająco rozwiniętą infrastrukturą kanalizacyjną, część mieszkańców nadal korzystała z przydomowych systemów do odprowadzania ścieków. W 2021 r. liczba zbiorników bezodpływowych, podobnie jak w roku poprzednim, wynosiła 2,1 mln jednak ilość nieczystości ciekłych odebranych i dostarczonych do oczyszczalni ścieków lub stacji zlewnych wzrosła do poziomu 37,6 hm3 wobec 36,7 hm3 w 2020 r.

Zanieczyszczenie i ochrona powietrza

Wielkość emisji pyłów z zakładów szczególnie uciążliwych dla czystości powietrza (1 841 zakładów) wyniosła w 2021 r. około 22 tys. ton, co oznacza, że zmniejszyła się o 2 proc. w stosunku do ubiegłego roku. Emisja pyłów pochodziła głównie z procesów spalania paliw (54 proc. emisji pyłów z zakładów szczególnie uciążliwych). Głównymi źródłami emisji było przetwórstwo przemysłowe (51 proc.) oraz jednostki prowadzące działalność w zakresie wytwarzania i zaopatrywania w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę (39 proc.).

W 2021 r. nastąpił wzrost ilości wyemitowanych zanieczyszczeń gazowych o około 13 proc. w porównaniu do poprzedniego roku. Ponad 99 proc. tej emisji stanowił dwutlenek węgla oraz po 0,1 proc. – dwutlenek siarki, tlenek węgla i tlenki azotu. Dominującymi źródłami emisji przemysłowych zanieczyszczeń gazowych były jednostki prowadzące działalność w zakresie wytwarzania i zaopatrywania w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę (ponad 70 proc.) oraz zakłady przetwórstwa przemysłowego (28 proc.).

W urządzeniach do redukcji zanieczyszczeń powietrza w 2021 r. zatrzymano 18,9 mln ton (99,9 proc.) pyłów i 3,1 mln ton (73,5 proc.) gazów (bez CO2) wyemitowanych przez zakłady szczególnie uciążliwe dla czystości powietrza. Zanieczyszczenia zatrzymane lub zneutralizowane w 2021 r. dla poszczególnych rodzajów zanieczyszczeń gazowych wynosiły:

  • 92,8 proc. dla dwutlenku siarki,
  • 76,4 proc. dla węglowodorów,
  • 46,4 proc. dla tlenków azotu,
  • 37,8 proc. dla tlenku węgla,
  • 44,9 proc. dla innych zanieczyszczeń (głównie amoniaku, dwusiarczku węgla, fluoru, siarkowodoru, związków chloroorganicznych).

Ochrona przyrody i krajobrazu

Polska zaliczana jest do grupy państw europejskich o dużej różnorodności biologicznej, zarówno pod względem liczby gatunków, jak i walorów środowiskowych. W 2021 r. powierzchnia obszarów o szczególnych walorach przyrodniczych prawnie chroniona (łącznie z tą częścią obszarów Natura 2000, która mieści się w granicach tych obszarów) stanowiła 32,3 proc. powierzchni kraju, czyli ponad 10,1 mln ha.

W końcu 2021 r. zarejestrowano 35 043 pomniki przyrody, co stanowi wzrost o 145 obiektów względem 2020 r. Zwiększyła się również powierzchnia ogólnodostępnych parków spacerowo-wypoczynkowych (w 2021 roku wyniosła ona 24,4 tys. ha, o 0,5 tys. ha więcej) oraz zieleńców (w 2021 roku wyniosła ona 12,6 tys. ha, co stanowi wzrost o 0,1 tys. ha względem 2020 r. ).

Dla przypomnienia – powierzchniami o szczególnych walorach przyrodniczych prawnie chronionymi są w Polsce: 23 parki narodowe, rezerwaty przyrody (1 506 obiektów), 126 parków krajobrazowych, a także obszary chronionego krajobrazu (389 obiektów), użytki ekologiczne (8 323 obiektów) stanowiska dokumentacyjne (182 obiekty) oraz zespoły przyrodniczo-krajobrazowe (329 obiektów).

Odpady przemysłowe i komunalne

Odpady przemysłowe

W 2021 r. wytworzonych zostało 107,7 mln ton odpadów przemysłowych (spadek o 2 proc. względem roku poprzedniego). Głównym źródłem odpadów były, podobnie jak w latach poprzednich: górnictwo i wydobywanie (61,9 mln ton), przetwórstwo przemysłowe (22,0 mln ton) oraz wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę (12,7 mln ton).

Struktura odpadów wytworzonych wg. rodzajów działalności w 2021 r. Przemysł i Środowisko

Największy udział w ilości wytworzonych odpadów stanowiły odpady powstające przy poszukiwaniu, wydobywaniu, fizycznej i chemicznej przeróbce rud i innych kopalin (60 proc.) oraz odpady z procesów termicznych (19 proc.). Dominującymi sposobami postępowania z odpadami wytworzonymi w 2021 r. były odzysk (47,5 proc) oraz składowanie (43,8 proc.). Ilość odpadów składowanych (nagromadzonych) w obiektach własnych zakładów na koniec 2021 r. wyniosła 1 811 mln ton. Niezrekultywowana powierzchnia składowisk odpadów (z wyłączeniem odpadów komunalnych) wynosiła prawie 8,1 tys. ha, z czego składowiska, obiekty unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, w tym hałdy stanowiły 54,4 proc., zaś stawy osadowe 45,6 proc. W ciągu 2021 roku zrekultywowano 2,7 ha powierzchni terenów składowania odpadów.

Odpady komunalne

W 2021 r. zebranych zostało 13,7 mln ton odpadów komunalnych (wzrost o 4,2 proc. w porównaniu z 2020 r.). Na jednego mieszkańca przypadało średnio 358 kg zebranych odpadów komunalnych, co oznacza wzrost o 16 kg w porównaniu z rokiem poprzednim. Z gospodarstw domowych odebrano 11,7 mln ton odpadów, co stanowiło 85,8 proc. wszystkich wytworzonych odpadów komunalnych.

W 2021 r. funkcjonowało 2 279 punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Usługę odbierania odpadów komunalnych świadczyło 1 318 przedsiębiorstw. Zebrane odpady komunalne w 2021 r. zostały skierowane do następujących procesów:

I. odzysk – 8 207,0 tys. ton (60 proc.), w tym:

  • recykling – 3 680,7 tys. ton (26,9 proc.),
  • biologiczne procesy przetwarzania (kompostowanie lub fermentacja) – 1 824,3 tys. ton (13,3 proc.),
  • przekształcenie termiczne z odzyskiem energii – 2 702,0 tys. ton (19,8 proc.),

II. unieszkodliwienie – 5 466,6 tys. ton (40 proc.), w tym:

  • przez przekształcenie termiczne bez odzysku energii – 170,8 tys. ton (1,2 proc.),
  • przez składowanie – 5 295,8 tys. ton (38,7 proc.).

Na koniec 2021 r. funkcjonowało 265 składowisk przyjmujących odpady komunalne, zajmujących łączną powierzchnię 1 667 ha. Prawie 94 proc. z nich wyposażonych było w instalacje służące do odgazowywania, w wyniku czego poprzez spalanie ujętego gazu odzyskano około 98 913 tys. MJ energii cieplnej oraz około 109 921 tys. kWh energii elektrycznej. W 2021 r. zamkniętych zostało 8 składowisk o łącznej powierzchni około 31 ha. Choć w 2021 roku zlikwidowano 10 542 dzikie wysypiska, z których łącznie zebrano około 73 tys. ton odpadów komunalnych, to na koniec roku w naszym kraju wciąż istniało 2 246 dzikich wysypisk.

Podsumowując dane statystyczne można odnieść wrażenie, że toczymy coraz bardziej zwycięską walkę o ochronę środowiska. Sukcesy odnosimy na polach takich jak: ograniczenie emisji pyłów czy odpadów przemysłowych, ustanawianiu obszarów i obiektów ochrony przyrody, zamykaniu i rekultywacji składowisk, czy selektywnej zbiórce odpadów komunalnych, ale, niestety, wciąż wytwarzamy dużo za dużo tych odpadów, porzucamy je na dzikich wysypiskach, emitujemy za dużo zanieczyszczeń gazowych oraz marnujemy zasoby wodne. Przed nami wciąż sporo wyzwań związanych z poprawą jakości środowiska przyrodniczego.


[1] Główny Urząd Statystyczny Ochrona Środowiska w 2021 r  [dostęp: 2022-08-16]

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Dlaczego warto nam zaufać?

Doświadczenie

Szkolenia, tworzone przez zespół ekspertów-praktyków

Proces od A do Zet

Szkolenia pokazują cały proces przebiegu postępowania administracyjnego

Wzory, kalkulatory i instruktaże

Dajemy Ci gotowe narzędzia do pracy

Materiały dostępne 24/7

Dzięki formie online możesz korzystać z materiałów w dowolnym czasie

Prosty przekaz

Zrozumiały, klarowny sposób przekazywania wiedzy na skomplikowane tematy

Pomoc w zrozumieniu przepisów

Pomagamy zrozumieć podstawy prawne i podnosimy kompetencje

Studium przypadku

Przykłady z życia wzięte - od najczęściej spotykanych po innowacyjne, niecodzienne

Analiza orzeczeń

Szczegółowo analizujemy orzeczenia sądów i akty prawne, aby najlepiej przygotować Cię do opracowania dokumentacji

Materiały publikowane w Bazie wiedzy Akademii Przemysłu i Środowiska, nie stanowią porad prawnych lub innego profesjonalnego doradztwa. Prowadzący www.przemyslisrodowisko.pl dokładają wszelkich starań, aby informacje zamieszczone w Bazie wiedzy Akademii Przemysłu i Środowiska były prawdziwe i rzetelne, jednakże nie ponoszą odpowiedzialności za wykorzystanie informacji publikowanych w Bazie wiedzy, w szczególności za szkody lub straty poniesione przez kogokolwiek wskutek jakiegokolwiek wykorzystania treści umieszczonych w Bazie wiedzy.

Wszelkie materiały umieszczone w Bazie wiedzy podlegają ochronie na podstawie przepisów prawa autorskiego oraz innych przepisów dotyczących ochrony własności intelektualnej. Nie dopuszcza się, bez wyraźniej, pisemnej zgody Akademii Przemysłu i Środowiska, kopiowania, redystrybucji, rozpowszechniania, udostępniania oraz wykorzystywania w inny sposób całości lub części danych zawartych na stronie www.przemyslisrodowisko.pl i platformie szkoleniowej.