Zaświadczenie o niekaralności jest dokumentem wydawanym przez Biuro Informacji Krajowego Rejestru Karnego [1] przy Ministerstwie Sprawiedliwości. Potwierdza ono, że osoba ubiegająca się o zezwolenie na działalność nie jest skazana prawomocnym wyrokiem sądu. Krajowy Rejestr Karny (zwany dalej: KRK), jest instytucją prowadzącą i aktualizującą bazę danych podmiotów. W bazie znajdują się szczegółowe dane m.in. o osobach, które zostały prawomocnie skazane za przestępstwo np. skarbowe, a także o obywatelach polski prawomocnie skazanych przez sądy innych państw. W rejestrze znajdują się również informacje o osobach tymczasowo aresztowanych, poszukiwanych listem gończym oraz osobach prawomocnie skazanych za wykroczenia na karę aresztu.

Zaświadczenie o niekaralności w procesie uzyskiwania zezwoleń w gospodarce odpadami

Nowelizacja ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach z 2018 r. (Dz. U. z 2018 r. poz. 1592), wprowadziła szereg zmian w ramach gospodarki odpadami, w tym także zasad uzyskiwania zezwoleń na zbieranie i na przetwarzanie odpadów. Wprowadzone wówczas przepisy zobowiązały podmioty ubiegające się o uzyskanie decyzji niezbędnych do prowadzenia działalności do przedłożenia wraz z wnioskiem o wydanie decyzji stosownych zaświadczeń i oświadczeń o niekaralności. Zgodnie z art. 42 pkt. 14 ust. 3a ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach
(Dz. U. z 2020 r. poz. 797) [2], do wniosku o wydanie zezwolenia na zbieranie odpadów oraz do wniosku o wydanie zezwolenia na przetwarzanie odpadów dołącza się:

1. zaświadczenie o niekaralności:
   a) posiadacza odpadów będącego osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą,
   b) wspólnika, prokurenta, członka zarządu lub członka rady nadzorczej posiadacza odpadów będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej

– za przestępstwa przeciwko środowisku lub przestępstwa, o których mowa w art. 163, art. 164 lub art. 168 w związku z art. 163 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny. (Dz.U z 2020 poz. 1444) [3].

Warto również przyjrzeć się zapisom art. 42 ust. 3a pkt. 4 i 5 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2020 r. poz. 797). Zgodnie, z którymi do wniosku o wydanie zezwolenia dołączyć trzeba także oświadczenie, że w stosunku do posiadacza odpadów będącego osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, a także w stosunku do posiadacza odpadów będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej albo wspólnika, prokurenta, członka zarządu lub członka rady nadzorczej tego posiadacza odpadów prowadzącego działalność gospodarczą jako osoba fizyczna, w ostatnich 10 latach nie wydano ostatecznej decyzji o cofnięciu zezwolenia na zbieranie odpadów, zezwolenia na przetwarzanie odpadów, zezwolenia na zbieranie i przetwarzanie odpadów lub pozwolenia na wytwarzanie odpadów uwzględniającego zbieranie i przetwarzanie odpadów lub nie wymierzono administracyjnej kary pieniężnej  (…). Zatem, należałoby przyjąć, że chodzi o osobę, która nie jest lub nie była, zgodnie z przytoczonym zapisem wspólnikiem, prokurentem, członkiem rady nadzorczej lub członkiem zarządu w innym przedsiębiorstwie, dla którego w ostatnich 10 latach nie:

• wydano ostatecznej decyzji o cofnięciu zezwolenia,
• wymierzono administracyjnej kary pieniężnej.

Z punktu widzenia organu wydającego decyzję,  złożenie zaświadczenia o niekaralności przez wnioskodawcę jest niezbędne dla stwierdzenia istnienia w danym przypadku negatywnych przesłanek wydania decyzji. Warto w tym miejscu przywołać brzmienie art. 46 ust. 1d pkt. 2 ustawy z dnia
14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2020 r. poz. 797), z którego wynika, że właściwy organ odmawia wydania zezwolenia na zbieranie odpadów lub zezwolenia na przetwarzanie odpadów przedsiębiorcy będącemu osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, jeżeli wspólnikiem, prokurentem, członkiem rady nadzorczej lub członkiem zarządu tego przedsiębiorcy jest osoba, która została skazana prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa przeciwko środowisku (…).

Przedłożenie organowi zaświadczenia o niekaralności jest przesłanką formalną przyjęcia wniosku do rozpoznania oraz stanowi również materialno-prawną podstawę dla dokonania przez organ oceny istnienia przesłanek do wydania zezwolenia. Wprowadzenie powyższych przepisów miało na celu wyeliminowanie z rynku związanego z gospodarką odpadami, osób fizycznych i prawnych, które postępowały z odpadami w sposób niewłaściwy, stwarzający zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzi lub dla środowiska.

Okres ważności zaświadczenia o niekaralności

Na dokumencie zaświadczenia o niekaralności znajduje się data jego wydania. Nie ma ono określonego terminu i nie ma możliwości uzyskania zaświadczenia z datą wsteczną. Dokument ten stwierdza stan faktyczny (niekaralność) na dany dzień.

Jak uzyskać zaświadczenie o niekaralności?

Wniosek o wydanie zaświadczenia o niekaralności powinna złożyć osoba ubiegająca się o wydanie dokumentu bądź podmiot działający w jej imieniu. Zaświadczenie o niekaralności można pozyskać na kilka sposobów – osobisty, online lub listowny.

W pierwszym przypadku konieczne jest złożenie stosownego formularza w dowolnym punkcie informacyjnym KRK.

Zaświadczenie o niekaralności wydawane drogą elektroniczną wymaga:

1. posiadania profilu zaufanego lub certyfikatu kwalifikowanego niezbędnego do podpisania dokumentu;
2. założenia konta na stronie KRK (https://ekrk.ms.gov.pl/ep-web) oraz wygenerowania zapytania o udzielenie informacji o osobie;
3. wniesienia opłaty wynoszącej 20 zł.

Zaświadczenie wydawane jest w terminie nie dłuższym niż do 7 dni i dostępne jest do pobrania w systemie e-KRK. Dokumentu nie należy drukować, natomiast dozwolone jest jego elektroniczne wykorzystanie np. w korespondencji mailowej.

Trzecim sposobem pozyskania zaświadczenia o niekaralności jest wystosowanie listownego zapytania. Wymagane jest wówczas:

1. wypełnienie zapytania o udzielenie informacji o osobie;
2. uiszczenie opłaty w wysokości 30 zł oraz dołączenie potwierdzenia płatności do listu;
3. skierowanie listu do Biura Informacyjnego Krajowego Rejestru Karnego lub do dowolnego punktu informacyjnego Krajowego Rejestru Karnego.

Zaświadczenie zostanie wydane w przeciągu 7 dni od dnia otrzymania wniosku przez jednostkę.

Co powinien zawierać wniosek o wydanie zaświadczenia o niekaralności?

Wniosek o wydanie zaświadczenia o niekaralności nie stanowi skomplikowanego dokumentu. Warto jednak pamiętać o jego prawidłowym wypełnieniu. Pozwoli to uniknąć wezwania do uzupełniania, a nawet odrzucenia wniosku z powodu wystąpienia błędów formalnych. We wniosku należy uwzględnić następujące informacje: dane osobowe, numer PESEL, powód ubiegania się o uzyskanie zaświadczenia np. wydanie zezwolenia na zbieranie lub przetwarzanie odpadów, a także rodzaj danych, które mają być przedmiotem informacji o osobie.

[1] https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/biuro-informacyjne-krajowego-rejestru-karnego [dostęp 2021-02-18]

[2] Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2020 r. poz. 797)
http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20200000797/O/D20200797.pdf  [dostęp 2021-02-18]

[3] Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny. (Dz.U z 2020 poz. 1444) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970880553/U/D19970553Lj.pdf  [dostęp 2021-02-18]