Wszczęcie postępowania administracyjnego na żądanie organizacji społecznej to temat, który w praktyce budzi wiele wątpliwości interpretacyjnych. Choć przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego wydają się proste, kluczowe znaczenie ma właściwe zastosowanie artykułu 31 k.p.a. To właśnie ten przepis przesądza o tym, kiedy i w jaki sposób organ powinien wszcząć postępowanie z urzędu na wniosek organizacji społecznej.
Zagadnienie wszczęcia postępowania na żądanie organizacji społecznej omawia radca prawny Marcin Józefiak.
Do kogo jest skierowany materiał
- do przedstawicieli organizacji społecznych i ekologicznych,
- do prawników i pełnomocników uczestniczących w postępowaniach administracyjnych,
- do przedstawicieli administracji publicznej odpowiedzialnych za prowadzenie postępowań i wydawania decyzji,
- dla prowadzących zakłady, planujących ich przebudowę lub rozbudowę dla których konieczne jest uzyskanie decyzji administracyjnej,
- dla inwestorów planujących powstanie nowego zakładu, którzy muszą uzyskać decyzję administracyjną np. decyzję środowiskową pozwalającą na realizację inwestycji.
Czego się dowiesz
- jaka jest różnica między wszczęciem postępowania na podstawie art. 61 a art. 31 k.p.a.?
- kiedy organizacja społeczna może żądać wszczęcia postępowania administracyjnego?
- w jakich sytuacjach organ może odmówić wszczęcia postępowania?
- jakie są skutki prawne wydania postanowienia w oparciu o niewłaściwy przepis?
Co zyskasz
- Zrozumiesz, jak prawidłowo powoływać się na art. 31 k.p.a. w praktyce.
- Unikniesz błędów proceduralnych przy składaniu wniosków przez organizacje społeczne.
- Dowiesz się, jak skutecznie kwestionować błędne postanowienia organów.
- Poszerzysz wiedzę o mechanizmach udziału organizacji społecznych w postępowaniu administracyjnym.
Podstawa prawna
- Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 572, z 2025 r. poz. 769) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19600300168/U/D19600168Lj.pdf
Dla tych, co wolą czytać
Zagadnienie wszczęcia postępowania administracyjnego na żądanie organizacji społecznej wynika bezpośrednio z przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. Choć art. 61 i 61a k.p.a. regulują zasady wszczęcia lub odmowy wszczęcia postępowania administracyjnego, należy pamiętać, że kluczowy w przypadku organizacji społecznych jest art. 31 § 1 k.p.a. Przepis ten stanowi, że organ administracji publicznej może wszcząć postępowanie z urzędu na żądanie organizacji społecznej, a także odmówić jego wszczęcia.
Art. 31 § 1 k.p.a. brzmi:
Organizacja społeczna może w sprawie dotyczącej innej osoby występować z żądaniem:
1) wszczęcia postępowania,
2) dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu,
jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia za tym interes społeczny.
Art. 31 § 2 k.p.a. brzmi:
Organ administracji publicznej, uznając żądanie organizacji społecznej za uzasadnione, postanawia o wszczęciu postępowania z urzędu lub o dopuszczeniu organizacji do udziału w postępowaniu. Na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania lub dopuszczenia do udziału w postępowaniu organizacji społecznej służy zażalenie.
Oznacza to, że w przypadku, gdy wniosek o wszczęcie postępowania składa organizacja społeczna, podstawą działania organu nie jest art. 61 k.p.a., lecz właśnie art. 31 § 2. Różnica ta ma istotne znaczenie, ponieważ determinuje sposób wydania postanowienia oraz tryb jego zaskarżenia. Organ nie może więc powołać się na art. 61a k.p.a., gdy rozpatruje żądanie organizacji społecznej – takie działanie skutkowałoby wadliwością postanowienia.
W razie wydania postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania na podstawie art. 61a k.p.a. zamiast art. 31 § 2 k.p.a., decyzja ta może zostać uchylona lub uznana za nieważną przez organ wyższego rzędu. Prawidłowe zastosowanie art. 31 § 2 k.p.a. ma zatem kluczowe znaczenie dla ochrony praw organizacji społecznych w postępowaniu administracyjnym.
