W maju 2022 roku Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy opublikował raport “Termiczne przekształcanie odpadów komunalnych w Polsce w roku 2020 – dane BDO” [1], opierający się na indywidualnych sprawozdaniach podmiotów, które prowadziły termiczne przekształcanie odpadów. Instytut skumulował wszystkie najważniejsze i zweryfikowane informacje dotyczące tego sektora. Sprawdźmy jakie wnioski dotyczące współspalania w cementowniach i zakładach energetycznego spalania paliw płyną z przygotowanego raportu.
Współspalanie w cementowniach
W 2020 roku na terenie kraju zidentyfikowano 7 podmiotów zajmujących się produkcją cementu, które posiadały 9 instalacji do przetwarzania odpadów. Instalacje w większości wskazane były jako instalacje do produkcji cementu lub klinkieru. Procesy wykorzystywane przez instalacje to R1 (wykorzystanie głównie jako paliwa lub innego środka wytwarzania energii), R5 (recykling lub odzysk innych materiałów nieorganicznych), R12 (wymiana odpadów w celu poddania ich któremukolwiek z procesów wymienionych w pozycji R1–R11), D1 (składowanie w gruncie lub na powierzchni ziemi (np. składowiska itp.) i D10 (przekształcanie termiczne na lądzie) zgodnie z procesami wymienionymi w ustawie o odpadach (Dz.U. 2022 poz. 699) [2]. Współspalarnie łącznie posiadały moce przerobowe wynoszące 4,6 mln Mg/rok, a 39,3 proc. z nich zostało wykorzystane.
Najwięcej, czyli 80 proc. mocy przerobowych wykorzystała współspalarnia zlokalizowana w województwie opolskim o nazwie Górażdże Odra S.A. Najmniejsze wykorzystanie miało Dyckerhoff Polska sp. z o.o. w województwie świętokrzyskim. Współspalarnie odzyskały łącznie 35 650 370 GJ energii w procesie R1, a najwięcej instalacja w Górażdże, Karsach i Chełmie. Najmniej energii odzyskała instalacja w Trębaczewie. Instalacja ta charakteryzowała się również najniższą efektywnością energetyczną. Najwyższa efektywność była za to widoczna w Opolu. W 2020 roku współspalarnie przekształciły termicznie 1 819,9 tys. Mg odpadów, w tym 12,8 tys. Mg odpadów komunalnych. Najwięcej odpadów przekształciły instalacja w Górażdże, a najmniej w Opolu.
Najczęściej przetwarzanymi odpadami były te o kodzie 19 12 12 (inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej obróbki odpadów inne niż wymienione w 19 12 11), 16 01 03 (zużyte opony) i 19 12 04 (tworzywa sztuczne i guma), zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie katalogu odpadów [3]. Odpady pochodziły ze strumienia odpadów pozostałych.
W trakcie przekształcania termicznego dwie instalacje wytworzyły odpady o masie 9,5 tys. Mg. Są to współspalarnie zlokalizowane w Małogoszczu i Rudnikach w województwach świętokrzyskim i opolskim. Wytworzone zostały głównie odpady z grupy 10 13 06 (cząstki i pyły (z wyłączeniem 10 13 12 i 10 13 13)). Wraz z końcem 2020 roku współspalarnie magazynowały łącznie 5,1 tys. Mg odpadów, przy czym głównie były to odpady 19 12 10 (odpady palne (paliwo alternatywne)). Odpady magazynowane były wszędzie z wyjątkiem obiektu w Opolu. Wykazany został również transport odpadów z Niemiec do polskich cementowni. Ich masa wynosiła 5,5 tys. Mg i należały one do grup 16 01 03 (zużyte opony), 19 12 04 (tworzywa sztuczne i guma) i 19 12 10 (odpady palne (paliwo alternatywne)).
Współspalarnie w zakładach energetycznego spalania paliw
W Zabrzu zlokalizowana jest instalacja do współspalania w zakładzie energetycznego spalania paliw, której właścicielem jest Fortum Silesia S.A. Instalacja może przekształcać rocznie odpady o masie 450 000 Mg/rok, w tym 250 000 Mg odpadów komunalnych i pochodzących z przetworzenia odpadów komunalnych. W 2020 roku odzyskała ona 1 423 907 GJ energii, co oznacza efektywność energetyczną na poziomie 14 GJ/Mg. Współspalaniu poddane zostało 101,7 tys. Mg odpadów o kodzie 19 12 10 (odpady palne (paliwo alternatywne)), co daje wykorzystanie mocy przerobowych wynoszące 23 proc. Instalacja wytworzyła 22,4 tys. Mg odpadów o kodach 10 01 17 (popioły lotne ze współspalania inne niż wymienione w 10 01 16) i 10 01 24 (piaski ze złóż fluidalnych (z wyłączeniem 10 01 82)). Odpady zostały poddane procesom R5 tzn. recyklingowi lub odzyskowi innych materiałów nieorganicznych. Stany magazynowe instalacji na koniec 2020 wynosiły 1,5 tys. Mg.
Chcesz dowiedzieć się więcej? Zapoznaj się z artykułem „Termiczne przekształcanie odpadów komunalnych w polskich spalarniach”, w którym poruszana jest tematyka polskich spalarni odpadów oraz możliwe scenariusze zapotrzebowania na moce przerobowe instalacji do termicznego przekształcania odpadów komunalnych w latach 2028 i 2034.
[1] Raport IOŚ-PIB “Termiczne przekształcanie odpadów komunalnych w Polsce w roku 2020 – dane BDO” https://ios.edu.pl/wp-content/uploads/2022/06/IOS-2022-06-02-144ppi.pdf [dostęp: 06-09-2022]
[2] Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2022 poz. 699) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20130000021/U/D20130021Lj.pdf [dostęp: 06-09-2022]
[3] Rozporządzenie Ministra Klimatu z dnia 2 stycznia 2020 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. 2020 poz. 10) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20200000010/O/D20200010.pdf [dostęp: 06-09-2022]
