...

Czy w Polsce powstaną reaktory SMR?

Loading

Dlaczego warto, aby Polska skorzystała z energii jądrowej – technologii wykorzystanej przy reaktorach SMR? Z tego samego powodu, dla którego w ostatnich latach pracuje nad nią reszta świata. Bo taka jest potrzeba! Żyjemy w świecie dekarbonizacji, w którym faktem są rosnące koszty za energię oraz naturalne ograniczenia odnawialnych źródeł energii. Duża elektrownia jądrowa to inwestycja, która ma swoje ograniczenia – inwestycyjne, czasowe oraz lokalizacyjne. Także odnawialne źródła energii są niewystarczające. Potrzebujemy nowych rozwiązań. Technologia wykorzystana w reaktorach SMR metrykalnie nową nie jest, jednak patrząc na postęp prac i ilość zakończonych inwestycji, można śmiało powiedzieć, że jest ona pod wieloma względami na wczesnym etapie swojego rozwoju. Jak, pod względem zaangażowania we wdrożenie w życie technologii SMR, wypada Polska na tle innych krajów?

Przyszłość energetyki jądrowej Przemysł i Środowisko

Energetyka jądrowa – po co?

Rozwój w Polsce technologii jądrowej to niewątpliwe i oczywiste plusy w zakresie ochrony środowiska – zmniejszenie emisji dwutlenku węgla, tlenku siarki i azotu. To wyraźne ograniczenie pyłów i zanieczyszczeń w powietrzu. To także, co ważne w obliczu niestabilnych cen za gaz i ropę, mniejsze koszty za wytwarzaną energię elektryczną, a co najważniejsze – stabilniejsza cena [1].

Inwestowanie w energetykę jądrową zdecydowanie poprawi też bezpieczeństwo energetyczne Polski oraz pozwoli na przyspieszenie rozwoju cywilizacyjnego naszego kraju

Modułowe reaktory jądrowe, w odróżnieniu od wielkoformatowych reaktorów jądrowych, znajdą zastosowanie w sektorze prywatnych inwestorów. Małe reaktory modułowe są dostępna cenowo i koncepcyjnie dla prywatnych inwestycji, dzięki czemu wesprą całą gospodarkę. Ta dostępność technologii znacznie rozszerza zastosowanie energetyki jądrowej.

Aktywne i konsekwentne wejście w rynek reaktorów SMR, to działanie, którego głównym celem jest oczywiście posiadanie takich reaktorów i korzystanie z wytworzonej przez nie energii. Ale to także nowe szanse dla polskiej gospodarki i możliwość uczestniczenia na skalę międzynarodową w łańcuchu dostaw, to nowe perspektywy dla polskich firm, które mogą udoskonalić swoją produkcję albo skutecznie się przebranżowić w celu realizowania rosnących potrzeb związanych z rynkiem small modular reactors.

Polska jądrowa

Reaktory badawcze

Nad technologią jądrową pracujemy od lat 50 [2]. To wtedy powołano Instytut Badań Jądrowych (współczesna nazwa – Narodowe Centrum Badań Jądrowych) i uruchomiono pierwszy, sprowadzony z Rosji, reaktor jądrowy EWA. Naukowcy pracowali z nim aż 37 lat, znacznie go przebudowując w stosunku do stanu początkowego. Następcą EWY jest, zbudowana przez Polaków, MARIA. Oddana do użytku w roku 1974 działa do dziś w Narodowym Centrum Badań Jądrowych w Świerku. To reaktor badawczy, który pełni też niezwykle ważną rolę w medycynie. Reaktor MARIA jest jednym z ośmiu reaktorów na świecie, który produkuje, metodą napromieniowania tarcz, molibden-99, z którego można pozyskać technet-99m wykorzystywany w medycynie nuklearnej w celu wykrycia nieprawidłowo funkcjonujących narządów takich jak tarczyca, nerki czy płuca. Umożliwia on też sprawdzenie, czy w kościach tworzą się guzy albo zlokalizowanie miejsc, w których krew nie dopływa do serca. W ten sposób MARIA zaspokaja niemal 20% globalnego zapotrzebowania na molibden-99 – a jeden tydzień jej pracy to realna pomoc dla 100 tys. pacjentów. MARIA wytwarza także inne radioizotopy dla medycyny – zarówno substancje promieniotwórczą, jak i całe radiofarmaceutyki, np. jod-131 stosowany w leczeniu tarczycy, stront-89 wykorzystywany do leczenia bólu w chorobach nowotworowych albo Techimmuna niezwykle pomocna przy diagnostyce reumatoidalnego zapalenia stawów. Mimo że reaktor badawczy nie jest reaktorem energetycznym, to oparty jest na tych samych zasadach działania. Lata doświadczeń w pracy nad reaktorem MARIA, to świetna baza do wdrażania technologii jądrowej w Polsce.

Reaktory wielkoformatowe

Działania zmierzające do budowy w Polsce tradycyjnych elektrowni jądrowych trwają od lat. Planowane są dwa duże, konwencjonalne reaktory jądrowe. Według najnowszych informacji pierwszy z nich powstanie na Pomorzu, na obszarze gminy Choczewo. Będzie to przedsięwzięcie państwowej spółki Polskie Elektrownie Jądrowe, a dostawcą technologii będzie amerykański koncern Westinghouse. W przypadku drugiej elektrowni jądrowej mówi się o lokalizacji w okolicy Konina oraz współpracy PGE PAK Energia Jądrowa z koreańskim koncernem KHNP [3]

Zapowiedziano także powstanie w Polsce Europejskiego Centrum Kształcenia Kadr dla Energetyki Jądrowej, w ramach którego pod Warszawą zostanie zbudowany pierwszy w Europie symulator reaktora jądrowego typu BWRX-300 [4].

Mały atom – planowane inwestycje

SMR w Polsce_wyniki raportu PIE Przemysł i Środowisko

Przyszła też kolej na reaktory jądrowe SMR. Technologia małych reaktorów modułowych otworzyła nowy rynek odbiorców. Inwestorem wielkoformatowych reaktorów może być właściwie tylko państwo. Inne zastosowania blokują koszty oraz czas realizacji. Zupełnie inaczej jest w przypadku reaktorów SMR. Zainteresowanie prywatnych inwestorów jest bardzo duże. Łącznie firmy deklarują budowę w Polsce ok. 100 małych reaktorów modułowych. Do firm, które zgłaszają swoją gotowość w zainwestowanie w technologię SMR należą m.in. Orlen Synthos Green Energy, KGHM, Respect Energy, Ciech czy UNIMOT [5].  

  • Spółka Orlen Synthos Green Energy (OSGE) to spółka celowa, założona w roku 2022 przez PKN Orlen i Synthos S.A. Ma ona odpowiadać za przygotowanie oraz komercjalizację technologii SMR w Polsce. OSGE planuje wybudować w kraju 76 reaktorów SMR w 26 lokalizacjach. Pierwsza realizacja zapowiadana jest na lata 2028-2029. W tym celu OSGE podpisało porozumienie technologiczne z GE Hitachi Nuclear Energy oraz z dostawcami komponentów elektrowni [6]. Umowy te dotyczą typów BWRX-300 (są to reaktory SMR wodne wrzące typu BWR o mocy elektrycznej 300 MW z naturalnym obiegiem chłodzenia). Typy reaktorów BWRX-300 interesują także grupę Ciech [7].
  • Z kolei KGHM stawia na inwestycje w technologię SMR w celu zaspokojenia potrzeb własnych na energię elektryczną [8]. Przedsięwzięcie ma dotyczyć budowy 6-modułowej elektrowni VOYGR opartej na reaktorach NuScale o mocy 77 MWe każdy. W celu wymiany doświadczeń i wiedzy, KGHM podpisał 36-miesięczne porozumienie o współpracy z rumuńskim operatorem reaktorów SN Nuclearelectrica. Technologią stosowaną przez NuScale zainteresowana jest także firma Unimot [9].
  • Rescpect Energy, firma z branży energetyki odnawialnej, podpisała umowę o współpracę z francuskim EDF [10]. Przedmiotem umowy są małe reaktory jądrowe Nuward. Są to reaktory wielomodułowe typu PWR o mocy 170 MWe w elektrowni po 2 jednostki, co łącznie daje moc elektryczną 340 MW.
  • Kilka innych firm (jak ENEA czy Katowickie, Wałbrzyskie i Legnickie Specjalne Strefy Ekonomiczne) podpisały porozumienie o współpracę z Last Energy – amerykańskim producentem mikromodułów jądrowych typu PWR-20 o mocy 20 MWe. I tak np. w Katowickiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej (KSSE) zostanie wybudowanych 10 instalacji tego typu, o łącznej mocy 200 MWe, co oznacza dostarczenie energii elektrycznej do 540 firm w KSSE. Zgodnie z zawartą umową, pierwsza elektrownia zostanie oddana do użycia w roku 2026 [11].

Wszelkie działania w kierunku małych reaktorów jądrowych w Polsce to planowanie przyszłości. Podpisane umowy także dotyczą projektów, które na terenie Unii Europejskiej dopiero są lub będą tworzone. To projekt Nuward, którego faza projektowa na świecie ma zakończyć się najpóźniej do 2030 roku. Dopiero wtedy wystartuje budowa pierwszego demonstracyjnego reaktora, która ma trwać 3 lata. To reaktor BWRX-300, którego pierwszy egzemplarz ma być wybudowany w kanadyjskiej elektrowni Darligton. Ukończenie budowy zapowiadane jest na rok 2028, a komercyjne uruchomienie na rok 2029. To wreszcie projekt NuScale i pierwsza elektrownia na niej oparta z zapowiadaną datą realizacji na rok 2029 i lokalizacją w USA.

Współuczestniczymy w rozwoju technologii SMR. Na powodzenie ich rozpowszechnienia pracuje wiele krajów na całym świecie. Niezbędna jest współpraca i wymiana doświadczeń. Będzie temu służyło m.in. centrum szkoleniowe amerykańskiego Departamentu Energii – Clean Energy Training Center. Według zapowiedzi Ministerstwa Klimatu i Środowiska w wyniku współpracy polsko-amerykańskiej jeszcze w roku 2023 w Warszawie ma zostać otwarte centrum szkoleniowe dla energetyki jądrowej dla Europy Środkowo-Wschodniej. Celem centrum będzie wymiana doświadczeń oraz szkolenie kadry dla projektów jądrowych. Będzie to także miejsce szkoleń dla firm oraz osób prywatnych związanych z inżynierią bądź zarządzaniem projektami [12].

To skomplikowane

Na skuteczne wprowadzenie do Polski SMR wpłynie wiele różnych czynników – związanych zarówno z działaniami w naszym kraju, jak i na arenie międzynarodowej. Od powodzenia realizacji projektów na świecie, zależą realizacje w Polsce. Potrzebne są także działania lokalne: odpowiednie zmiany w prawie, szybsze licencjonowanie a nade wszystko edukacja – zarówno potencjalnych inwestorów, jak i lokalnej społeczności. Na przebieg wdrażania małych reaktorów jądrowych w Polsce wpłynie też planowana inwestycja. Przed Polską budowa pierwszego dużego reaktora konwencjonalnego. Losy tej realizacji będą miały zapewne niebagatelny wpływ na przebieg prac nad reaktorami SMR. Pozytywny czy negatywny? To zależy!

PYTANIE – KONKRETNA ODPOWIEDŹ!

Kiedy pierwszy reaktor modułowy w Polsce?

To, kiedy rozpocznie się budowa smr-ów zależy od wielu czynników zarówno lokalnych, jak i międzynarodowych. To nie tylko spełnienie środowiskowych uwarunkowań, wytypowanie i zdobycie pozwoleń dla potencjalnych lokalizacji, analiza typu projektów i wybór odpowiednich do potrzeb oraz czas budowy. Wszystkie terminy zależą także od pierwszych realizacji danych typów reaktorów na świecie. Biorąc pod uwagę wszystkie uwarunkowania i zależności, najbezpieczniej będzie więc odpowiedzieć – w najbliższych latach. Znane są niektóre założenia i tak np. Orlen Synthos Green Energy zapowiada pierwsze małe reaktory modułowe na lata 2028-2029, a Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna wskazuje rok 2026.

Kto wybuduje pierwsze małe reaktory jądrowe w Polsce?

Technologia SMR wzbudza dużo emocji w kraju i na świecie. Nie ma wątpliwości, że może to być idealne źródło energii elektrycznej, wykorzystane dla potrzeb ciepłownictwa oraz jako źródło energii np. dla firm. Reaktory modułowe pomogą w transformacji energetycznej na całym świecie. Zainteresowanie prywatnych inwestorów jest spore. Budowę SMR w Polsce zapowiedziały m.in. spółka Orlen Synthos Green Energy, KGHM, Respect Energy, Unimot, Ciech, ENEA, Katowickie, Wałbrzyskie i Legnickie Specjalne Strefy Ekonomiczne.


[1] https://nuclear.pl/podstawy,dlaczego,dlaczego-energetyka-jadrowa,0,0.html [dostęp 07.11.2023]

[2] Maria ratuje świat http://interaktywna.wyborcza.pl/ilab4/ [dostęp 07.11.2023]

[3] https://energetyka24.com/atom/wiadomosci/gdzie-powstanie-polski-atom-mapa [dostęp 07.11.2023]

[4] www.wnp.pl Energetyka, Pierwszy taki w Europie. Symulator reaktora jądrowego powstanie pod Warszawą https://www.wnp.pl/energetyka/pierwszy-taki-w-europie-symulator-reaktora-jadrowego-powstanie-pod-warszawa,718867.html [dostęp 07.11.2023]

[5] Polski Instytut Ekonomiczny Perspektywy wykorzystania reaktorów SMR w polskiej transformacji energetycznej, czerwiec 2023 r. https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2023/06/Reaktory-SMR.pdf [dostęp 07.11.2023]

[6] https://www.orlen.pl/pl/o-firmie/media/komunikaty-prasowe/2023/marzec/Umowa-na-projekt-SMR-w-Polsce-zawarta-w-Waszyngtonie [dostęp 07.11.2023]

[7] https://businessinsider.com.pl/firmy/atomowe-plany-spolki-sebastiana-kulczyka-ciech-oprocz-smr-analizuje-tez-magazyny/5m5jse2 [dostęp 07.11.2023]

[8] https://media.kghm.com/pl/informacje-prasowe/krok-blizej-do-atomu-w-kghm-projekt-nuscale-power-z-certyfikatem-w-usa [dostęp 07.11.2023]

[9] https://www.unimot.pl/aktualnosci/nuscale-power-podpisuje-porozumienie-o-wspolpracy-mou-z-getka-i-unimot-w-celu-rozpoznania-mozliwosci-wdrozenia-technologii-smr-w-polsce/ [dostęp 07.11.2023]

[10] https://nuclear.pl/wiadomosci,news,23011602,0,0.html [dostęp 07.11.2023]

[11] slaskibiznes.pl Inwestycje i nieruchomości, Amerykanie zbudują 10 małych elektrowni jądrowych w KSSE. Jest umowa z Last Energy https://www.slaskibiznes.pl/wiadomosci,amerykanie-zbuduja-10-malych-elektrowni-jadrowych-w-ksse-jest-umowa-z-last-energy,wia5-2-8244.html [dostęp 07.11.2023]

[12] swiatoze.pl Energetyka Amerykańskie centrum szkoleniowe w Warszawie coraz bliżej. Będzie uczyć pracowników elektrowni jądrowych https://swiatoze.pl/amerykanskie-centrum- typu BWRszkoleniowe-w-warszawie-coraz-blizej-bedzie-uczyc-pracownikow-elektrowni-jadrowych/ [dostęp 07.11.2023]

Kategorie:

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Dlaczego warto nam zaufać?

Doświadczenie

Szkolenia, tworzone przez zespół ekspertów-praktyków

Proces od A do Zet

Szkolenia pokazują cały proces przebiegu postępowania administracyjnego

Wzory, kalkulatory i instruktaże

Dajemy Ci gotowe narzędzia do pracy

Materiały dostępne 24/7

Dzięki formie online możesz korzystać z materiałów w dowolnym czasie

Prosty przekaz

Zrozumiały, klarowny sposób przekazywania wiedzy na skomplikowane tematy

Pomoc w zrozumieniu przepisów

Pomagamy zrozumieć podstawy prawne i podnosimy kompetencje

Studium przypadku

Przykłady z życia wzięte - od najczęściej spotykanych po innowacyjne, niecodzienne

Analiza orzeczeń

Szczegółowo analizujemy orzeczenia sądów i akty prawne, aby najlepiej przygotować Cię do opracowania dokumentacji

Materiały publikowane w Bazie wiedzy Akademii Przemysłu i Środowiska, nie stanowią porad prawnych lub innego profesjonalnego doradztwa. Prowadzący www.przemyslisrodowisko.pl dokładają wszelkich starań, aby informacje zamieszczone w Bazie wiedzy Akademii Przemysłu i Środowiska były prawdziwe i rzetelne, jednakże nie ponoszą odpowiedzialności za wykorzystanie informacji publikowanych w Bazie wiedzy, w szczególności za szkody lub straty poniesione przez kogokolwiek wskutek jakiegokolwiek wykorzystania treści umieszczonych w Bazie wiedzy.

Wszelkie materiały umieszczone w Bazie wiedzy podlegają ochronie na podstawie przepisów prawa autorskiego oraz innych przepisów dotyczących ochrony własności intelektualnej. Nie dopuszcza się, bez wyraźniej, pisemnej zgody Akademii Przemysłu i Środowiska, kopiowania, redystrybucji, rozpowszechniania, udostępniania oraz wykorzystywania w inny sposób całości lub części danych zawartych na stronie www.przemyslisrodowisko.pl i platformie szkoleniowej.