
W procesie przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji gazów cieplarnianych Komisja Europejska przyznaje uprawnienia na zasadach określonych w rozporządzeniu w sprawie ustanowienia przejściowych zasad dotyczących zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji w całej Unii (rozporządzenie FAR) [1]. Uprawnienia przyznawane są na wniosek prowadzących instalację, na podstawie danych historycznych na temat poziomów działalności.
Historyczne poziomy działalności często nie odzwierciedlają jednak aktualnego stanu instalacji i sposobu jej eksploatacji, przez co poziom przyznanych uprawnień na podstawie danych historycznych nie jest adekwatny do faktycznego zapotrzebowania na uprawnienia bezpłatne.
Nieadekwatność przydziału odnosić się może także do sytuacji, w której w okresie odniesienia, na podstawie którego określono wielkość przydziału, następuje przejęcie przedsiębiorstwa i związanych z nią instalacji, zmiany w charakterystyce produkcji czy zmian w polityce prowadzonej działalności gospodarczej.
Odrębnym zagadnieniem jest także dostosowanie przydziału bezpłatnych uprawnień w związku ze spełnieniem wymagań w zakresie warunkowości dotyczących neutralności klimatycznej czy też wypełnienia obowiązków w zakresie efektywności energetycznej.
Obowiązujące przepisy prawa, w tym w szczególności zapisy Dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE (Dyrektywa ETS) [2] oraz Rozporządzenia Wykonawczego Komisji (UE) 2019/1842 ustanawiającego zasady stosowania dyrektywy 2003/87/WE w odniesieniu do dalszych ustaleń dotyczących dostosowań przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji ze względu na zmiany w poziomie działalności (Rozporządzenie w sprawie dostosowania przydziałów) [3], uwzględniają odpowiednie mechanizmy przyjęte w celu dostosowania przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji w związku ze zmianami charakterystyki działalności instalacji oraz ewentualnego spełnienia wymagań warunkowości.
Podstawa przydziału bezpłatnych uprawnień
Bezpłatne uprawnienia do emisji gazów cieplarnianych określane są na podstawie raportu dotyczącego danych podstawowych, który prowadzący instalacje przedkłada w ramach wniosku o przydział bezpłatnych uprawnień.
Wstępna wielkość przydziału bezpłatnych uprawnień określana jest już na etapie opracowania raportu dotyczącego danych podstawowych. Wartość ta ulega jednak korekcie przy uwzględnieniu właściwych dla danego profilu działalności współczynników emisji.
Dla każdej instalacji uczestniczącej w systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych zasady przydziału uprawnień do emisji są jednakowe i przewidują przydział bezpłatnych uprawnień na lata 2026-2030 na podstawie historycznych poziomów działalności w okresie 2019-2023. Więcej na ten temat przeczytasz tutaj: https://przemyslisrodowisko.pl/system-handlu-uprawnieniami-do-emisji-gazow-cieplarnianych-ets/
Historyczne poziomy działalności
Jak wspomniano wcześniej przydział bezpłatnych uprawnień na lata 2026-2030 odbywa się na podstawie historycznych poziomów działalności. Poziomy te definiowane są zgodnie z art. 15 rozporządzenia FAR [4] w odniesieniu do poszczególnych podinstalacji wydzielonych na poziomie instalacji.
- Dla podinstalacji związanych z produktem historyczny poziom działalności odnosi się do średniej arytmetycznej rocznej produkcji historycznej tego produktu w danej instalacji w okresie odniesienia.
- Dla podinstalacji związanych z ciepłem historyczny poziom działalności odnosi się do średniej arytmetycznej historycznego rocznego wprowadzania mierzalnego ciepła netto zużywanego w granicach instalacji do wytwarzania produktów, do produkcji energii mechanicznej innej niż wykorzystywana do produkcji energii elektrycznej, do ogrzewania lub chłodzenia, z wyjątkiem zużycia do produkcji energii elektrycznej lub wyprowadzania do innej instalacji lub innego podmiotu nieobjętych EU ETS, z wyjątkiem wyprowadzania w celu produkcji energii elektrycznej, lub do produkcji tego ciepła, lub do jednego i drugiego, w okresie odniesienia, i jest wyrażony w teradżulach na rok.
- Dla podinstalacji sieci ciepłowniczych historyczny poziom działalności odnosi się do średniej arytmetycznej historycznego rocznego wprowadzania mierzalnego ciepła do celów sieci ciepłowniczej lub do produkcji tego ciepła.
- Dla podinstalacji związanych z paliwem historyczny poziom działalności odnosi się do średniej arytmetycznej historycznego rocznego zużycia paliw stosowanego do produkcji niemierzalnego ciepła zużywanego do wytwarzania produktów, do produkcji energii mechanicznej innej niż wykorzystywana do produkcji energii elektrycznej, do ogrzewania lub chłodzenia, z wyjątkiem zużycia do produkcji energii elektrycznej, w tym spalania na pochodniach w celu zapewnienia bezpieczeństwa, w okresie odniesienia i jest wyrażony w teradżulach na rok.
- Dla podinstalacji związanych z emisjami procesowymi powstającymi w związku z wytwarzaniem produktów w danej instalacji historyczny poziom działalności odnosi się do średniej arytmetycznej rocznych emisji historycznych wyrażonych w tonach ekwiwalentu dwutlenku węgla.
Historyczny poziom działalności jest więc bezpośrednio zależny od charakterystyki produkcji danej instalacji przy uwzględnieniu podziału na podinstalacje we właściwym okresie odniesienia.
Zmiany organizacyjne a korekta przydziału bezpłatnych uprawnień
Eksploatacja każdej instalacji odbywa się w sposób specyficzny dla danej instalacji i może ulegać znaczącym zmianom na przestrzeni czasu. Oprócz zmian charakterystyki produkcji następować mogą zmiany organizacyjne wpływające znacząco na poziomy działalności, na których opiera się mechanizm przydziału bezpłatnych uprawnień.
Samo wystąpienie zmian organizacyjnych, takich jak przejęcie własności przedsiębiorstwa, zmiana struktury organizacyjnej (zmiany zarządu, rad nadzorczych, wspólników) i wynikające z tego zmiany strategii biznesowych nie stanowią jednak bezpośredniej podstawy do skorygowania przydziału bezpłatnych uprawnień. Uprawnienia przyznawane są dla konkretnej instalacji uczestniczącej w systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, bez względu na jej strukturę organizacyjną.
Zasady przydziału nie przewidują bezpośrednio możliwości korekty przydziału w związku ze zmianami organizacyjnymi. Zmiany organizacyjne mogą jednak wpływać na sposób eksploatacji instalacji, a w dalszej kolejności także na poziomy działalności, które są podstawą przydziału bezpłatnych uprawnień.
Dostosowanie uprawnień do zmian w instalacji
Aktualnie obowiązujące zasady przydziału bezpłatnych uprawnień przewidują dostosowanie wstępnego przydziału do zmian, które następują w instalacji. Zgodnie z art. 10a ust. 20 Dyrektywy ETS [5] w stosownych przypadkach dostosowuje się poziom przydziału bezpłatnych uprawnień dla instalacji, których eksploatacja zwiększyła lub zmniejszyła się o 15%.
Procentowa zmiana, o której mowa w przywołanych powyżej zapisach Dyrektywy ETS, odnosi się do arytmetycznej średniej kroczącej poziomów działalności z dwóch lat w porównaniu z poziomem początkowo zastosowanym do określenia przydziału bezpłatnych uprawnień.
Dla każdego rodzaju podinstalacji rozważyć należy zmiany w poziomach działalności zgodnie z definicją historycznych poziomów działalności. W związku z powyższymi średnia krocząca z dwóch następujących po sobie lat odnosi się odpowiednio do:
- rocznej wielkości produkcji w przypadku podinstalacji objętej wskaźnikiem emisyjności dla produktów,
- rocznego wprowadzenia mierzalnego ciepła w przypadku podinstalacji objętej wskaźnikiem emisyjności opartym na cieple,
- rocznego wprowadzania mierzalnego ciepła do sieci w przypadku podinstalacji sieci ciepłowniczej,
- rocznego zużycia paliw stosowanych do produkcji niemierzalnego ciepła w odniesieniu do podinstalacji objętej wskaźnikiem emisyjności opartym na paliwie,
- rocznych emisji procesowych w przypadku podinstalacji wytwarzającej emisje procesowe.
Należy podkreślić, że dostosowanie przydziału bezpłatnych uprawnień obejmować może zarówno zwiększenie, jak i zmniejszenie przydzielonej puli, w zależności od wektora zmian wprowadzonych w instalacji.
Procedura korekty przydziału bezpłatnych uprawnień
Średni poziom działalności każdej podinstalacji podlega corocznemu porównaniu z historycznym poziomem działalności początkowo wykorzystywanym do określenia przydziału bezpłatnych uprawnień, w celu stwierdzenia wystąpienia piętnastoprocentowej zmiany będącej podstawą do korekty przydziału [6]. Organem właściwym do dokonania tej oceny w Polsce jest Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE) [7], który biorąc pod uwagę dane zawarte w raportach ALC dokonuje decyzji o zmianach w zakresie przydzielonych uprawnień.
W przypadku zmian w instalacji przekraczających 15% poziomu działalności podinstalacji następuje decyzja o dostosowaniu wstępnego przydziału bezpłatnych uprawnień.
Dostosowanie przydziału ma zastosowanie od roku następującego po dwóch latach kalendarzowych wykorzystanych w celu określenia średniego poziomu działalności oraz pod warunkiem, że dostosowanie rocznej wstępnej ilości uprawnień do emisji przydzielonych bezpłatnie dla podinstalacji wynosi co najmniej 100 uprawnień do emisji [6].
Korekty przydzielonych uprawnień dokonuje się poprzez zwiększenie lub zmniejszenie przydziału dla danej podinstalacji o dokładną wartość procentową zmiany średniego poziomu działalności w porównaniu z historycznym poziomem działalności początkowo wykorzystywanym w celu określenia przydziału bezpłatnych uprawnień [6].
Wniosek o dostosowanie przydziału uprawnień
Dostosowanie przydziału uprawnień do emisji to proces automatyczny. Wniosek o dodatkowy przydział uprawnień składany jest co roku w ramach raportów na temat poziomów działalności (raportów ALC) [8]. Raport na temat poziomów działalności należy przedłożyć w celu wypełnienia obowiązku informacyjnego ciążącego na prowadzącym instalację. Szczegółowe informacje w zakresie obowiązków wynikających z uczestnictwa w systemie handlu uprawnieniami do emisji opisywaliśmy tutaj: https://przemyslisrodowisko.pl/obowiazki-wynikajace-z-uczestnictwa-w-eu-ets
Jeżeli średni poziom działalności z dwóch następujących po sobie lat, wskazany w raporcie ALC, zmieni się o co najmniej 15% nastąpi dostosowanie przydziału bezpłatnych uprawnień. Na podstawie raportu ALC dokonuje się zarówno zwiększenia, jak i redukcji uprawnień do emisji.
Dalsze dostosowanie uprawnień
Zmiany w instalacji mogą mieć charakter ciągły i następować także po wystąpieniu korekty przydzielonych uprawnień. Dalsze dostosowania w zakresie przydzielonych uprawnień mogą mieć jednak miejsce wyłącznie, gdy wartość bezwzględna różnicy między średnim poziomem działalności a historycznym poziomem działalności będzie o 5% większa od różnicy, na podstawie której dokonano korekty po raz pierwszy (w praktyce różnica poziomów działalności musi przekroczyć łącznie 20%) [9].
W przypadku wystąpienia zmiany w takim zakresie nastąpi zwiększenie lub zmniejszenie przydziału dla odpowiedniej podinstalacji o dokładną wartość procentową zmiany średniego poziomu działalności w stosunku do historycznego poziomu działalności początkowo wykorzystanego w celu określenia przydziału bezpłatnych uprawnień.
W przypadku ponownego dostosowania liczba korygowanych uprawnień musi wynosić co najmniej 100 jednostek, aby możliwe było dokonanie korekty.
Warunkowość przydziału bezpłatnych uprawnień
Obowiązujące przepisy prawa przewidują także odpowiednią redukcję lub zwiększenie ilości przydzielonych uprawnień w związku z realizacją wymagań dotyczących warunkowości przydziału.
Artykuł 10a ust. 1 Dyrektywy ETS [10] wskazuje trzy okoliczności dla warunkowego dostosowania przydziału uprawnień:
- Redukcję przydziału o 20%, jeżeli nie zrealizowano zaleceń dotyczących efektywności energetycznej wynikających z audytu energetycznego lub certyfikowanego systemu zarządzania energią – warunek ten ma zastosowanie do instalacji objętych obowiązkiem przeprowadzenia audytu energetycznego lub wdrożenia certyfikowanego systemu zarządzania energią zgodnie z art. 8 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE [11];
- Redukcję przydziału o 20% w odniesieniu do podinstalacji objętych wskaźnikiem emisyjności dla produktu, jeżeli poziomy emisji takich podinstalacji były wyższe niż 80. percentyl poziomów emisji dla odpowiednich wskaźników emisyjności dla produktów w latach 2016 i 2017, chyba że dla takich instalacji opracowano zgodny z przepisami plan neutralności klimatycznej – warunek dotyczy najbardziej emisyjnych podinstalacji zobowiązanych do opracowania planów neutralności klimatycznej w celu zachowania początkowego przydziału uprawnień. Szczegółowe informacje na temat opracowania planów neutralności klimatycznej klimatycznej znajdziesz tutaj: https://przemyslisrodowisko.pl/plany-neutralnosci-klimatycznej-jako-narzedzie-redukcji-emisji-gazow-cieplarnianych.
- Zwiększenie przydziału o 30% w odniesieniu do podinstalacji sieci ciepłowniczej, jeżeli ustanowiony zostanie plan neutralności klimatycznej i podjęte zostaną inwestycje we wdrażanie środków redukcji emisji przed 2030 r. – warunek odnosi się do podinstalacji sieci ciepłowniczych, które mogą ubiegać się o dodatkowy przydział bezpłatnych uprawnień. Brak podjęcia inwestycji w zakresie redukcji emisji do 2030 r. oraz rezygnacja z opracowania planów neutralności klimatycznej nie niesie za sobą konsekwencji redukcji przydzielonych już uprawnień.
We wskazanych powyżej przypadkach wpływ na ilość uprawnień podlegających dostosowaniu ma każdorazowo realizacja określonych dla podinstalacji i instalacji warunków.
Wsparcie innowacji w zakresie redukcji emisji
Zapisy art. 10a Dyrektywy ETS [12] przewidują także szereg mechanizmów wsparcia dla podmiotów poszukujących innowacji w zakresie ograniczania emisji. Wdrażanie nowych technik redukcji emisji nie będzie skutkowało przydziałem dodatkowych uprawnień, ale istnieje możliwość pozyskania środków finansowych z funduszy zasilanych z uprawnień, które nie zostały wydane – jest to ta sama pula uprawnień, z których przydzielane są uprawnienia w zakresie dostosowania.
Projekty, na których realizację przewidziane są dodatkowe środki, muszą mieć znaczny potencjał w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych i przyczyniać się do oszczędności energii i zasobów zgodnie z celami Unii w zakresie klimatu i energii na 2030 r.
Podsumowanie
Zgodnie z założeniami polityka klimatyczna, mająca zastosowanie w całej Unii, ma na celu m.in. ograniczenie emisji tlenku węgla i spowolnienie zmiany klimatu. Mechanizmy dostosowania przydziału uprawnień stanowią natomiast jedno z narzędzi owej polityki klimatycznej, kształtujących gałęzie gospodarki związane z gazami cieplarnianymi.
Dostosowanie przydziału uprawnień do emisji jest możliwe, gdy poziom działalności danej instalacji uległ 15% zmianie w stosunku do poziomu, na podstawie którego dokonano wstępnego przydziału. Wniosek o dodatkowe uprawnienia składany jest automatycznie za pośrednictwem krajowej bazy w ramach raportów na temat poziomów działalności.
Autorka: dr inż. Weronika Warachowska, ekspertka Kancelarii Ekologicznej ds. ochrony środowiska
Pytanie? Konkretna odpowiedź?
Czy możliwie jest dostosowanie przydziału bezpłatnych uprawnień?
Tak. Dostosowanie przydziału jest możliwie jeżeli poziomy działalności poszczególnych podinstalacji zwiększyły się o co najmniej 15% – możliwa jest także redukcja przydziału uprawnień jeżeli poziomy działalności uległy zmniejszeniu.
[1] Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/331 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie ustanowienia przejściowych zasad dotyczących zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji w całej Unii na podstawie art. 10a dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:02019R0331-20240101&qid=1728031158355 [dostęp: 16-10-2024]
[2] Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:02003L0087-20240301&qid=1728031229977 [dostęp: 16-10-2024]
[3] Rozporządzenie Wykonawczego Komisji (UE) 2019/1842 z dnia 31 października 2019 r. ustanawiające zasady stosowania dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do dalszych ustaleń dotyczących dostosowań przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji ze względu na zmiany w poziomie działalności https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:02019R1842-20220619&qid=1728034550031 [dostęp: 16-10-2024]
[4] Art. 15 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2019/331 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie ustanowienia przejściowych zasad dotyczących zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji w całej Unii na podstawie art. 10a dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady brzmi:
Historyczne poziomy działalności instalacji dotychczas działających
1. W celu zapewnienia zgodności z wymogami niniejszego rozporządzenia państwa członkowskie oceniają raporty dotyczące danych podstawowych oraz sprawozdania z weryfikacji przedłożone zgodnie z art. 4 ust. 2. W stosownych przypadkach właściwy organ zapewnia, aby prowadzący instalacje skorygowali wszelkie niezgodności lub błędy, które mają wpływ na określenie historycznych poziomów działalności. Oprócz informacji i dokumentów, które należy przekazać zgodnie z art. 4 ust. 2, właściwy organ może wymagać od prowadzących instalacje przedłożenia większej ilości danych.
2. Na podstawie ocenionych raportów dotyczących danych podstawowych państwa członkowskie określają historyczne poziomy działalności każdej podinstalacji i instalacji w odpowiednim okresie odniesienia. Państwa członkowskie mogą zdecydować się na określenie historycznych poziomów działalności jedynie wówczas, gdy dane dotyczące danej instalacji zostały w wyniku weryfikacji uznane za zadowalające lub gdy państwa członkowskie są przekonane, że luki w danych wpływające na opinię weryfikatora wynikają z wyjątkowych i nieprzewidywalnych okoliczności, których nie można by uniknąć nawet przy dochowaniu pełnej należytej staranności.
3. Historyczny poziom działalności związanej z produktem w przypadku każdego produktu, dla którego określono wskaźnik emisyjności dla produktów, o którym mowa w załączniku I, odnosi się do mediany rocznej produkcji historycznej tego produktu w danej instalacji w okresie odniesienia.
4. Historyczny poziom działalności związanej z ciepłem odnosi się do mediany rocznego historycznego wprowadzania z instalacji objętej EU ETS, innej niż instalacje objęte EU ETS wyłącznie do celów art. 14 i 15 dyrektywy 2003/87/WE, mierzalnego ciepła netto zużywanego w granicach instalacji do wytwarzania produktów, do produkcji energii mechanicznej innej niż wykorzystywana do produkcji energii elektrycznej, do ogrzewania lub chłodzenia, z wyjątkiem zużycia do produkcji energii elektrycznej lub wyprowadzania do innej instalacji lub innego podmiotu nieobjętych EU ETS, z wyjątkiem wyprowadzania w celu produkcji energii elektrycznej, lub do produkcji tego ciepła, lub do jednego i drugiego, w okresie odniesienia, i jest wyrażony w teradżulach na rok.
Historyczny poziom działalności związanej z siecią ciepłowniczą odnosi się do mediany rocznego historycznego wprowadzania z instalacji objętej EU ETS, innej niż instalacje objęte EU ETS wyłącznie do celów art. 14 i 15 dyrektywy 2003/87/WE, mierzalnego ciepła wyprowadzanego do celów sieci ciepłowniczej lub do produkcji tego ciepła, lub do jednego i drugiego, w okresie odniesienia i jest wyrażony w teradżulach na rok.
5. Historyczny poziom działalności związanej z paliwem odnosi się do mediany rocznego historycznego zużycia energii stosowanej w podstawowym celu polegającym na produkcji niemierzalnego ciepła zużywanego do wytwarzania produktów, do produkcji energii mechanicznej innej niż wykorzystywana do produkcji energii elektrycznej, do ogrzewania lub chłodzenia, z wyjątkiem zużycia do produkcji energii elektrycznej, w tym spalania na pochodniach dla zapewnienia bezpieczeństwa, w okresie odniesienia i jest wyrażony w teradżulach na rok.
6. W przypadku emisji procesowych powstających w związku z wytwarzaniem produktów w danej instalacji w okresie odniesienia historyczny poziom działalności związanej z procesem odnosi się do mediany rocznych emisji historycznych wyrażonych w tonach ekwiwalentu dwutlenku węgla.
7. W celu określenia wartości mediany, o których mowa w ust. 3–6, uwzględnia się jedynie lata kalendarzowe, w których instalacja działała przez co najmniej jeden dzień.
Jeżeli dana podinstalacja działała przez okres krótszy niż dwa lata kalendarzowe w odpowiednim okresie odniesienia, historyczny poziom działalności stanowi poziom działalności za pierwszy rok kalendarzowy działalności następujący po roku kalendarzowym, w którym nastąpiło rozpoczęcie normalnej działalności tej podinstalacji.
Jeżeli dana podinstalacja działała przez okres krótszy niż jeden rok kalendarzowy po rozpoczęciu normalnej działalności w okresie odniesienia, historyczny poziom działalności określa się po przedłożeniu raportu dotyczącego poziomu działalności za pierwszy rok kalendarzowy następujący po roku kalendarzowym, w którym nastąpiło rozpoczęcie normalnej działalności.
8. Na zasadzie odstępstwa od ust. 3 państwa członkowskie określają historyczny poziom działalności związanej z produktem w przypadku produktów, do których mają zastosowanie wskaźniki emisyjności dla produktów, o których mowa w załączniku III, w oparciu o medianę rocznej produkcji historycznej zgodnie ze wzorami określonymi w tym załączniku.
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:02019R0331-20240101&qid=1728031158355 [dostęp: 16-10-2024]
[5] Art. 10a ust. 20 dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE brzmi:
Przejściowe zasady dotyczące zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień w całej Unii
20. W stosownych przypadkach dostosowuje się poziom przydziału bezpłatnych uprawnień dla instalacji, których eksploatacja zwiększyła lub zmniejszyła się, co stwierdzono na podstawie średniej kroczącej z dwóch lat, o więcej niż 15 % w porównaniu z poziomem początkowo zastosowanym do określenia przydziału bezpłatnych uprawnień na odpowiedni okres, o którym mowa w art. 11 ust. 1. Takich dostosowań dokonuje się przy użyciu uprawnień z liczby uprawnień zarezerwowanych zgodnie z ust. 7 niniejszego artykułu lub przez dodanie uprawnień do tych zarezerwowanych uprawnień.
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:02003L0087-20240301&qid=1728031229977 [dostęp: 16-10-2024]
[6] Art. 5 ust. 1 rozporządzenia Wykonawczego Komisji (UE) 2019/1842 z dnia 31 października 2019 r. ustanawiającego zasady stosowania dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do dalszych ustaleń dotyczących dostosowań przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji ze względu na zmiany w poziomie działalności brzmi:
Korekty przydziału bezpłatnych uprawnień ze względu na zmiany poziomu działalności
1. Każdego roku właściwy organ porównuje średni poziom działalności każdej podinstalacji, określony zgodnie z art. 4, z historycznym poziomem działalności początkowo wykorzystywanym w celu określenia przydziału bezpłatnych uprawnień. Jeżeli wartość bezwzględna różnicy między średnim poziomem działalności a historycznym poziomem działalności tej podinstalacji przekracza 15 %, należy dostosować przydział bezpłatnych uprawnień dla tej instalacji. Dostosowanie to ma zastosowanie od roku następującego po dwóch latach kalendarzowych wykorzystanych w celu określenia średniego poziomu działalności oraz pod warunkiem że dostosowanie rocznej wstępnej ilości uprawnień do emisji przydzielonych bezpłatnie dla podinstalacji wynosi co najmniej 100 uprawnień do emisji. Wspomnianego dostosowania dokonuje się poprzez zwiększenie lub zmniejszenie przydziału bezpłatnych uprawnień dla danej podinstalacji o dokładną wartość procentową zmiany średniego poziomu działalności w porównaniu z historycznym poziomem działalności początkowo wykorzystywanym w celu określenia przydziału bezpłatnych uprawnień.
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:02019R1842-20220619&qid=1728034550031 [dostęp: 16-10-2024]
[7] Art. 64a ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. z 2023 r. poz. 589, 2029) brzmi:
1. Krajowy ośrodek ocenia raport, o którym mowa w art. 64 ust. 1 pkt 1, zgodnie z przepisami art. 7–12 rozporządzenia Komisji (UE) 2019/331.
2. Krajowy ośrodek dokonuje zachowawczego oszacowania wartości parametrów, o których mowa w art. 3 ust. 4 rozporządzenia Komisji (UE) 2019/1842, w przypadkach wskazanych w tym przepisie. Do czynności zachowawczego oszacowania wartości parametrów nie stosuje się przepisu art. 3 § 2 pkt 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329, 655, 1457 i 1855).
3. Podczas dokonywania oszacowania wartości parametrów, o których mowa w art. 3 ust. 4 rozporządzenia Komisji (UE) 2019/1842, Krajowy ośrodek może wezwać:
1) prowadzącego instalację do:
a) złożenia wyjaśnień lub
b) przedstawienia informacji i danych potrzebnych do oszacowania parametru, który zgodnie z art. 3 ust. 2 rozporządzenia Komisji (UE) 2019/1842 powinien zawierać raport dotyczący poziomu działalności,
2) weryfikatora do przedłożenia wewnętrznej dokumentacji z weryfikacji, o której mowa w art. 26 rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2067
– w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.
4. Dokonując oszacowania, o którym mowa w ust. 2, Krajowy ośrodek może wziąć pod uwagę dane będące w jego posiadaniu, w szczególności zawarte w:
1) zezwoleniu;
2) raporcie, o którym mowa w art. 80 ust. 3;
3) sprawozdaniu z weryfikacji, o którym mowa w art. 84 ust. 1;
4) raporcie, o którym mowa w art. 7 ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji.
5. Krajowy ośrodek informuje ministra właściwego do spraw klimatu o instalacjach, w odniesieniu do których trwają czynności zmierzające do oszacowania, o którym mowa w ust. 2.
6. Krajowy ośrodek wprowadza do Krajowej bazy oszacowane wartości parametrów, o których mowa w art. 3 ust. 4 rozporządzenia Komisji (UE) 2019/1842.
7. Krajowy ośrodek informuje prowadzącego instalację o oszacowanych wartościach parametrów.
8. Wezwania Krajowego ośrodka, czynności prowadzącego instalację oraz informowanie prowadzącego instalację o oszacowanych wartościach parametrów są dokonywane za pośrednictwem Krajowej bazy.
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20230000589/U/D20230589Lj.pdf [dostęp: 16-10-2024]
[8] Art. 64 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. z 2023 r. poz. 589, 2029) brzmi:
1. Prowadzący instalację, której przydzielono uprawnienia do emisji na zasadach określonych w przepisach rozporządzenia Komisji (UE) 2019/331, przedkłada Krajowemu ośrodkowi w terminie do dnia 31 marca każdego roku:
1) raport dotyczący poziomu działalności zawierający informacje na temat poziomu działalności każdej podinstalacji w poprzednim roku kalendarzowym, zgodnie z art. 3 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/1842 z dnia 31 października 2019 r. ustanawiającego zasady stosowania dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do dalszych ustaleń dotyczących dostosowań przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji ze względu na zmiany w poziomie działalności (Dz. Urz. UE L 282 z 04.11.2019, str. 20), zwanego dalej „rozporządzeniem Komisji (UE) 2019/1842”
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20230000589/U/D20230589Lj.pdf [dostęp: 16-10-2024]
[9] Art. 5 ust. 2 rozporządzenia Wykonawczego Komisji (UE) 2019/1842 z dnia 31 października 2019 r. ustanawiającego zasady stosowania dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do dalszych ustaleń dotyczących dostosowań przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji ze względu na zmiany w poziomie działalności brzmi:
Korekty przydziału bezpłatnych uprawnień ze względu na zmiany poziomu działalności
2. W przypadku dokonania dostosowania zgodnie z ust. 1, w okresie, na który przydzielane są uprawnienia, dalsze dostosowania mogą mieć miejsce jedynie wówczas, gdy wartość bezwzględna różnicy między średnim poziomem działalności a historycznym poziomem działalności tej podinstalacji przekracza najbliższy przedział 5 %, powyżej 15 % przedziału, który spowodował wcześniejsze dostosowanie przydziału bezpłatnych uprawnień dla tej instalacji, poprzez zwiększenie lub zmniejszenie przydziału bezpłatnych uprawnień dla odpowiedniej podinstalacji o dokładną wartość procentową zmiany średniego poziomu działalności w stosunku do historycznego poziomu działalności początkowo wykorzystanego w celu określenia przydziału bezpłatnych uprawnień i pod warunkiem że dostosowanie rocznej wstępnej liczby uprawnień do emisji przydzielonych bezpłatnie dla tej podinstalacji wynosi co najmniej 100 uprawnień do emisji.
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:02019R1842-20220619&qid=1728034550031 [dostęp: 16-10-2024]
[10] Art. 10a ust. 1 dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE brzmi:
Przejściowe zasady dotyczące zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień w całej Unii
1. Komisja jest uprawniona do przyjmowania zgodnie z art. 23 aktów delegowanych w celu uzupełnienia dyrektywy w zakresie ogólnounijnych i w pełni zharmonizowanych zasad przydzielania uprawnień, o których mowa w ust. 4, 5, 7 i 19 niniejszego artykułu.
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:02003L0087-20240301&qid=1728031229977 [dostęp: 16-10-2024]
[11] Art. 8 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE brzmi:
Audyty energetyczne i systemy zarządzania energią
1. Państwa członkowskie stwarzają warunki umożliwiające wszystkim końcowym odbiorcom energii dostęp do audytów energetycznych wysokiej jakości, które są opłacalne oraz:
a) przeprowadzane w sposób niezależny przez ekspertów wykwalifikowanych lub akredytowanych zgodnie z kryteriami kwalifikacji; lub
b) realizowane i nadzorowane przez niezależne organy na podstawie przepisów krajowych.
Audyty energetyczne, o których mowa w akapicie pierwszym, mogą być przeprowadzane przez ekspertów wewnętrznych lub audytorów energetycznych, pod warunkiem że dane państwo członkowskie wprowadziło system zapewniania i sprawdzania jakości audytów, w tym dokonuje, w stosownych przypadkach, corocznego losowego wyboru statystycznie istotnego odsetka wszystkich audytów energetycznych, które przeprowadzili ci eksperci lub audytorzy.
Aby zagwarantować wysoką jakość audytów energetycznych i systemów zarządzania energią, państwa członkowskie ustalają przejrzyste i niedyskryminacyjne kryteria minimalne dotyczące audytów energetycznych, opierając się na załączniku VI.
Audyty energetyczne nie mogą zawierać klauzul, które zakazują przekazywania wyników audytów wykwalifikowanemu/akredytowanemu dostawcy usług energetycznych, pod warunkiem że odbiorca nie wyraża sprzeciwu.
2. Państwa członkowskie opracowują programy zachęt dla MŚP do poddawania się audytom energetycznym, a następnie do wdrażania zaleceń sporządzonych w trakcie tych audytów.
Kierując się przejrzystymi i niedyskryminacyjnymi kryteriami i nie naruszając przepisów UE o pomocy państwa, państwa członkowskie mogą ustanowić systemy wsparcia dla MŚP, także wtedy, gdy zawarły dobrowolne porozumienia o pokryciu kosztów audytu energetycznego i wdrożenia realizacji wysoko opłacalnych zaleceń wynikających z audytów energetycznych, jeżeli zastosowano zaproponowane środki.
Państwa członkowskie zwracają uwagę MŚP, m.in. korzystając z pośrednictwa odpowiednich organizacji przedstawicielskich, na konkretne przykłady pokazujące, w jaki sposób systemy zarządzania energią mogą im pomóc prowadzić działalność. Komisja udziela pomocy państwom członkowskim poprzez wspieranie wymiany sprawdzonych rozwiązań w tej dziedzinie.
3. Państwa członkowskie opracowują także programy mające na celu informowanie – przy pomocy odpowiednich instytucji doradczych – gospodarstw domowych o korzyściach wynikających z takich audytów.
Aby ułatwić zapewnienie wystarczającej liczby ekspertów, państwa członkowskie zachęcają do realizacji programów szkoleniowych, w ramach których uzyskuje się kwalifikacje audytora energetycznego.
4. Państwa członkowskie zapewniają, aby przedsiębiorstwa niebędące MŚP zostały poddane audytowi energetycznemu przeprowadzonemu w niezależny i opłacalny sposób przez wykwalifikowanych lub akredytowanych ekspertów lub zrealizowane i nadzorowane przez niezależne organy na podstawie przepisów krajowych, do dnia 5 grudzień 2015 r. oraz co najmniej co cztery lata od daty poprzedniego audytu energetycznego.
5. Audyty energetyczne uważa się za spełniające wymogi określone w ust. 4, gdy przeprowadzane są one w niezależny sposób na podstawie kryteriów minimalnych opartych na załączniku VI i realizowane na podstawie dobrowolnych porozumień między organizacjami zainteresowanych stron a wyznaczonym podmiotem, poddane nadzorowi danego państwa członkowskiego lub innych podmiotów, którym właściwe organy przekazały odnośne obowiązki, lub Komisji.
Dostęp uczestników rynku oferujących usługi energetyczne jest oparty na przejrzystych i niedyskryminacyjnych kryteriach.
6. Przedsiębiorstwa niebędące MŚP i realizujące system zarządzania energią lub środowiskiem certyfikowany przez niezależny podmiot zgodnie z właściwymi normami europejskimi lub międzynarodowymi są zwolnione z wymogów ust. 4, pod warunkiem że państwa członkowskie zapewnią, by dany system zarządzania obejmował audyt energetyczny na podstawie kryteriów minimalnych opartych na załączniku VI.
7. Audyty energetyczne mogą być samodzielne lub stanowić część szerzej zakrojonego audytu środowiskowego. Państwa członkowskie mogą wprowadzić wymóg, by częścią audytu energetycznego była ocena technicznej i ekonomicznej wykonalności przyłączenia do istniejącej lub planowanej sieci ciepłowniczej lub chłodniczej.
Nie naruszając przepisów unijnych dotyczących pomocy państwa, państwa członkowskie mogą ustanowić systemy zachęt i wsparcia do celów wdrożenia zaleceń wynikających z audytów energetycznych i podobnych środków.
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32012L0027 [dostęp: 16-10-2024]
[12] Art. 10a dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE brzmi:
Przejściowe zasady dotyczące zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień w całej Unii
1. Komisja jest uprawniona do przyjmowania zgodnie z art. 23 aktów delegowanych w celu uzupełnienia dyrektywy w zakresie ogólnounijnych i w pełni zharmonizowanych zasad przydzielania uprawnień, o których mowa w ust. 4, 5, 7 i 19 niniejszego artykułu.
Przepisy, o których mowa w akapicie pierwszym, określają w stopniu, w jakim jest to możliwe, wspólnotowe wskaźniki ex ante tak, aby zapewnić przydział uprawnień w sposób, który dostarcza zachęt do redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz do stosowania energooszczędnych technologii, uwzględniając najbardziej wydajne technologie, substytuty, alternatywne procesy produkcyjne, kogenerację o wysokiej sprawności, skuteczne odzyskiwanie energii gazów odlotowych, wykorzystanie biomasy oraz wychwytywanie i składowanie CO 2 , jeśli takie instalacje są dostępne, oraz w sposób, który nie dostarcza zachęt do zwiększenia emisji. Nie dokonuje się żadnych przydziałów bezpłatnych uprawnień w odniesieniu do jakiejkolwiek formy wytwarzania energii elektrycznej, z wyjątkiem przypadków objętych art. 10c oraz energii wytwarzanej z gazów odlotowych.
[…]
Ciąg dalszy artykułu 10a można znaleźć na stronach 30 – 43 w linku https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:02003L0087-20240301&qid=1728031229977 [dostęp: 16-10-2024]