Pozwolenie wodnoprawne to decyzja administracyjna, która udzielana jest w sytuacjach, gdy prowadzone działania związane są bezpośrednio lub pośrednio z użytkowaniem wód (powierzchniowych i podziemnych). Decyzja ta wydawana jest na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne [1]. Pozwolenie wodnoprawne zgodnie z art. 388 ust. 1 pkt 1 ustawy stanowi formę zgody wodnoprawnej [2]. W art. 389 ustawy określono szereg przypadków [3], gdy pozwolenie wodnoprawne jest wymagane i są to np. usługi wodne, szczególne korzystanie z wód czy wykonanie urządzeń wodnych. Aby uzyskać pozwolenie wodnoprawne należy złożyć wniosek o jego wydanie do właściwej jednostki Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie (do Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej lub Zarządu Zlewni).
Jednym z najczęściej spotykanych przypadków obowiązku posiadania pozwolenia wodnoprawnego na terenie zakładu przemysłowego jest szczególne korzystanie z wód, które obejmuje wprowadzanie do urządzeń kanalizacyjnych będących własnością innych podmiotów ścieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego określone w przepisach wydanych na podstawie art. 100 ust. 1 (art. 389 w związku z art. 34 ust. 3 ustawy) [4]. I na tym właśnie przypadku skupimy się w niniejszym artykule.
● Do jakiego organu należy złożyć wniosek?
● O czym warto pamiętać?
● Jak znaleźć odpowiedni miejscowo RZGW lub Zarząd Zlewni?
● Dobre praktyki w prowadzeniu ewidencji odpadów
Do jakiego organu należy złożyć wniosek?
Właściwość rzeczowa organów Wód Polskich określona została w art. 397 ust. 3 ustawy Prawo wodne, zgodnie z którym w sprawie zgód wodnoprawnych organem właściwym jest Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej (dalej: Dyrektor RZGW) lub Dyrektor Zarządu Zlewni [5].
Zgodnie z art. 397 ust. 3 pkt 1 ustawy, wniosek o wydanie pozwolenia wodnoprawnego na wprowadzanie do urządzeń kanalizacyjnych będących własnością innych podmiotów ścieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego należy skierować do Dyrektora RZGW w przypadku, gdy:
1. Wprowadzane są do urządzeń kanalizacyjnych ścieki przemysłowe zawierające substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska, pochodzące z eksploatacji instalacji związanej z przedsięwzięciami, o których mowa w art. 378 ust. 2a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska tj. przedsięwzięciami mogącymi zawsze znacząco oddziaływać na środowisko;
ale także
2. Jeżeli szczególne korzystanie z wód, korzystanie z usług wodnych, wykonywanie urządzeń wodnych lub eksploatacja instalacji lub urządzeń wodnych jest związane z przedsięwzięciami lub instalacjami, o których mowa w art. 378 ust. 2a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, czyli dla takich, dla których właściwy jest Marszałek Województwa w sprawach:
– co do których wymagane jest pozwolenie na wytwarzanie odpadów i pozwolenie zintegrowane dla instalacji komunalnych,
– odprowadzania ścieków przemysłowych w związku z wytwarzaniem odpadów i realizowaniem pozwolenia zintegrowanego dla instalacji komunalnych,
– negatywnie oddziałujących na środowisko w zakresie dróg innych niż autostrady i drogi ekspresowe, usytuowanych w miastach na prawach powiatu.
Zgodnie z art. 397 ust. 3 pkt 2 ustawy z wnioskiem o wydanie pozwolenia wodnoprawnego należy wystąpić do Dyrektora Zarządu Zlewni w pozostałych przypadkach niż określone powyżej, i będzie to np. sytuacja, gdy wprowadzane są do urządzeń kanalizacyjnych ścieki przemysłowe zawierające substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska, pochodzące z eksploatacji instalacji związanej z przedsięwzięciami mogącymi potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko.
O czym warto pamiętać?
Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie posiada własną strukturę organizacyjną, która składa się z Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, 11 Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej, 50 Zarządów Zlewni oraz 330 Nadzorów Wodnych. Podział Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej (RZGW) oraz Zarządów Zlewni w Polsce został ustalony na podstawie podziału hydrograficznego kraju, a nie według granic administracyjnych (województw, powiatów). Opiera się on głównie na układzie dorzeczy i zlewni rzek oraz zasadach wynikających z Ramowej Dyrektywy Wodnej UE.
Jak znaleźć odpowiedni miejscowo RZGW lub Zarząd Zlewni?
Można to sprawdzić na mapach udostępnianych w publicznym portalu tzw. Hydroportalu, zarządzanym przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej – https://isok.gov.pl/hydroportal.html
Wystarczy wybrać mapę np. o nazwie „Inne obiekty gospodarki wodnej”, włączyć warstwę „Granice jednostek Wód Polskich”, wpisać adres lub kliknąć punkt na mapie – system pokaże odpowiedni RZGW, Zarząd Zlewni oraz Nadzór wodny. Po określeniu właściwej jednostki Wód Polskich (dla lokalizacji instalacji, z eksploatacji której powstają ścieki przemysłowe) należy złożyć wniosek o wydanie pozwolenia wodnoprawnego na wprowadzanie do urządzeń kanalizacyjnych będących własnością innych podmiotów ścieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego wraz z wymaganymi załącznikami.
Pytanie? Konkretna odpowiedź!
Kto kontroluje pozwolenia wodnoprawne?
Pozwolenia wodnoprawne w Polsce są wydawane, egzekwowane i kontrolowane przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, a ich przestrzeganie może być również kontrolowane przez inne instytucje państwowe:
1. Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska kontroluje, czy działalność prowadzona na podstawie pozwolenia wodnoprawnego:
- nie narusza przepisów ochrony środowiska,
- nie powoduje zanieczyszczenia wód lub gleby,
- nie powoduje przekroczeń emisji do środowiska (w tym wprowadzanie ścieków do wód lub ziemi).
W przypadku stwierdzenia naruszeń może nałożyć kary pieniężne, wstrzymać działalność lub wystąpić do Wód Polskich o cofnięcie pozwolenia.
2. Inspekcja Sanitarna (Sanepid) – jeśli woda wpływa na zdrowie ludzi (np. w ujęciach wody pitnej).
3. Inspekcja Nadzoru Budowlanego – przy urządzeniach wodnych jak zapory, kanały.
4. Policja, Prokuratura – w przypadku przestępstw środowiskowych.
Co grozi prowadzącemu zakład za brak pozwolenia wodnoprawnego na wprowadzanie ścieków przemysłowych do kanalizacji?
Zgodnie z art. 472aa ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo wodne [6] administracyjnej karze pieniężnej podlega, kto wbrew przepisowi art. 389, art. 394 ust. 1 lub art. 425 ust. 1 korzysta z wód, wykonuje urządzenia wodne, roboty w wodach lub inne działania wymagające odpowiedniej zgody wodnoprawnej, bez odpowiednio pozwolenia wodnoprawnego lub pozwolenia zintegrowanego, zgłoszenia wodnoprawnego lub oceny wodnoprawnej.
Wysokość administracyjnej kary pieniężnej, o której mowa w ust. 1, wynosi od 5000 zł do 1 000 000 zł.
[1] Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2024 r., poz. 1087)
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170001566/U/D20171566Lj.pdf [dostęp: 01-07-2025]
[2] Art. 388 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2024 r., poz. 1087) brzmi:
Zgoda wodnoprawna jest udzielana przez:
1) wydanie pozwolenia wodnoprawnego;
2) przyjęcie zgłoszenia wodnoprawnego;
3) wydanie oceny wodnoprawnej;
4) wydanie decyzji, o których mowa w art. 77 ust. 3 i 8 oraz w art. 176 ust. 4.
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170001566/U/D20171566Lj.pdf [dostęp: 01-07-2025]
[3] Art. 389 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2024 r., poz. 1087) brzmi:
Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pozwolenie wodnoprawne jest wymagane na:
1) usługi wodne
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170001566/U/D20171566Lj.pdf [dostęp: 01-07-2025]
[4] Art. 389 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2024 r., poz. 1087) brzmi:
Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pozwolenie wodnoprawne jest wymagane na:
1) usługi wodne;
2) szczególne korzystanie z wód;
3) długotrwałe obniżenie poziomu zwierciadła wody podziemnej;
4) rekultywację wód powierzchniowych lub wód podziemnych;
5) wprowadzanie do wód powierzchniowych substancji hamujących rozwój glonów;
6) wykonanie urządzeń wodnych;
7) regulację wód, zabudowę potoków górskich oraz kształtowanie nowych kory cieków naturalnych;
8) zmianę ukształtowania terenu na gruntach przylegających do wód, mającą wpływ na warunki przepływu wód;
9) prowadzenie przez wody powierzchniowe płynące oraz przez wały przeciwpowodziowe obiektów mostowych, rurociągów, przewodów w rurociągach osłonowych lub przepustów;
10) prowadzenie przez śródlądowe drogi wodne oraz przez wały przeciwpowodziowe napowietrznych linii energetycznych i telekomunikacyjnych.
Art. 34 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2024 r., poz. 1087) brzmi:
Art. 34. Szczególnym korzystaniem z wód jest korzystanie z wód wykraczające poza powszechne korzystanie z wód oraz zwykłe korzystanie z wód, obejmujące:
3) wprowadzanie do urządzeń kanalizacyjnych będących własnością innych podmiotów ścieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego określone w przepisach wydanych na podstawie art. 100 ust. 1;
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170001566/U/D20171566Lj.pdf [dostęp: 01-07-2025]
[5] Art. 397 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2024 r., poz. 1087) brzmi:
Organem właściwym w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego w sprawie zgód wodnoprawnych jest:
1) dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej Wód Polskich w sprawach:
a) pozwoleń wodnoprawnych, o których mowa w art. 388 ust. 1 pkt 1:
– jeżeli szczególne korzystanie z wód, korzystanie z usług wodnych, wykonywanie urządzeń wodnych lub eksploatacja instalacji lub urządzeń wodnych są związane z przedsięwzięciami lub instalacjami, o których mowa w art. 378 ust. 2a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska,
– na wykonanie budowli przeciwpowodziowych,
– na przerzuty wody i wykonanie niezbędnych do tego urządzeń wodnych,
– na wprowadzanie do wód powierzchniowych substancji hamujących rozwój glonów,
– na działania związane z rekultywacją wód powierzchniowych lub wód podziemnych,
– na wydobywanie z wód powierzchniowych, w tym z morskich wód wewnętrznych wraz z wodami wewnętrznymi Zatoki Gdańskiej oraz wód morza terytorialnego, kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów, a także na wycinanie roślin z wód lub brzegu,
– na wprowadzanie do urządzeń kanalizacyjnych ścieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska, określone w przepisach wydanych na podstawie art. 100 ust. 1, pochodzących z eksploatacji instalacji związanej z przedsięwzięciami, o których mowa w art. 378 ust. 2a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska,
– jeżeli szczególne korzystanie z wód, korzystanie z usług wodnych lub wykonywanie urządzeń wodnych, odbywa się w całości lub w części na terenach zamkniętych w rozumieniu art. 3 pkt 40 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska,
b) ocen wodnoprawnych, o których mowa w art. 388 ust. 1 pkt 3:
– jeżeli korzystanie z usług wodnych, wykonywanie urządzeń wodnych lub eksploatacja instalacji lub urządzeń wodnych są związane z przedsięwzięciami lub instalacjami, o których mowa w art. 378 ust. 2a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska,
– na wykonanie budowli przeciwpowodziowych,
– na przerzuty wody i wykonanie niezbędnych do tego urządzeń wodnych,
– na wprowadzanie do wód powierzchniowych substancji hamujących rozwój glonów,
– na działania związane z rekultywacją wód powierzchniowych lub wód podziemnych,
– na wydobywanie z wód powierzchniowych, w tym z morskich wód wewnętrznych wraz z wodami wewnętrznymi Zatoki Gdańskiej oraz wód morza terytorialnego, kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów, a także na wycinanie roślin z wód lub brzegu,
– na wprowadzanie do urządzeń kanalizacyjnych ścieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska, określone w przepisach wydanych na podstawie art. 100 ust. 1, pochodzących z eksploatacji instalacji związanej z przedsięwzięciami, o których mowa w art. 378 ust. 2a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska,
– jeżeli korzystanie z usług wodnych lub wykonywanie urządzeń wodnych odbywa się w całości lub w części na terenach zamkniętych w rozumieniu art. 3 pkt 40 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska,
– wymaganych dla przedsięwzięcia, o którym mowa w art. 378 ust. 2a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, jeżeli jest organem właściwym do wydania oceny wodnoprawnej co najmniej dla jednej inwestycji lub jednego działania, o których mowa w art. 425 ust. 1, realizowanych w ramach tego przedsięwzięcia,
– jeżeli korzystanie z wód lub wykonywanie urządzeń wodnych odbywa się na sztucznych zbiornikach wodnych usytuowanych na śródlądowych wodach płynących, będących przedsięwzięciem mogącym zawsze znacząco oddziaływać na środowisko,
c) pozwoleń wodnoprawnych, o których mowa w art. 389 i art. 390 ust. 1, wymaganych dla przedsięwzięcia, o którym mowa w art. 378 ust. 2a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, jeżeli jest organem właściwym w sprawie jednego z tych pozwoleń,
d) pozwoleń wodnoprawnych, o których mowa w art. 389, jeżeli dotyczą korzystania z wód i wykonywania urządzeń wodnych w sztucznych zbiornikach wodnych usytuowanych na śródlądowych wodach płynących, będących przedsięwzięciem mogącym zawsze znacząco oddziaływać na środowisko,
e) decyzji, o których mowa w art. 77 ust. 3 i 8 oraz w art. 176 ust. 4;
2) dyrektor zarządu zlewni Wód Polskich w sprawach:
a) pozwoleń wodnoprawnych, o których mowa w art. 388 ust. 1 pkt 1, niewymienionych w pkt 1 lit. a, c i d,
b) ocen wodnoprawnych w zakresie niezastrzeżonym dla dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej Wód Polskich;
3) kierownik nadzoru wodnego Wód Polskich w sprawach zgłoszeń wodnoprawnych.
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170001566/U/D20171566Lj.pdf [dostęp: 01-07-2025]
[6] Art. 472aa ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo wodne brzmi:
Administracyjnej karze pieniężnej podlega, kto wbrew przepisowi:
2) art. 389, art. 394 ust. 1 lub art. 425 ust. 1 korzysta z wód, wykonuje urządzenia wodne, roboty w wodach lub inne działania wymagające odpowiedniej zgody wodnoprawnej, bez odpowiednio pozwolenia wodnoprawnego lub pozwolenia zintegrowanego, zgłoszenia wodnoprawnego lub oceny wodnoprawnej;
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170001566/U/D20171566Lj.pdf [dostęp: 01-07-2025]
