W czerwcu 2025 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska zaprezentowało propozycję nowelizacji ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw (zwana dalej o.o.ś.) – jednej z kluczowych regulacji dotyczących inwestycji i ochrony środowiska [1]. Projekt obejmuje ponad 40 zmian, które mają uprościć procedury administracyjne, poprawić jakość dokumentacji i zapewnić większą przewidywalność dla inwestorów, samorządów i organów opiniujących. Co się zmieni i jakie będą tego konsekwencje? Część z tych propozycji warto szerzej omówić.
● Najważniejsze zmiany w ustawie o.o.ś.
● Zmiany dotyczące stron postępowania i społeczeństwa
● Cyfryzacja i uproszczenie dokumentacji
● Wzmocnienie roli organów środowiskowych
● Prowadzenie postępowania i treść decyzji ooś
● Używalność, egzekucja i transfer decyzji
● Sankcje i uporządkowanie przepisów
● Podsumowanie
Najważniejsze zmiany w ustawie o.o.ś.
Zmiany dotyczące stron postępowania i społeczeństwa
Doprecyzowanie definicji strony postępowania
Obecne przepisy wskazują, że stroną postępowania jest podmiot posiadający prawo rzeczowe do nieruchomości znajdującej się w obszarze oddziaływania przedsięwzięcia, jednak bez precyzyjnego określenia, o które prawa rzeczowe chodzi. Planowana zmiana zakłada enumeratywne wyliczenie praw rzeczowych mających znaczenie dla ustalenia stron, a także ujednolicenie i doprecyzowanie używanych pojęć, co ma na celu wyeliminowanie błędów interpretacyjnych. Dzięki proponowanej zmianie, ustawa wprost określi, jakie prawa rzeczowe kwalifikują daną osobę jako stronę.
Likwidacja obowiązku informowania o zmianach własnościowych
Dotychczas istniał obowiązek informowania organu przez strony oraz nabywców nieruchomości o zmianach w prawach rzeczowych. Jeśli proponowana zmiana zostanie wprowadzona, to ten niepraktyczny obowiązek zniknie.
Podniesienie progu liczby stron postępowania
Obecny próg (10 stron) skutkuje częstym stosowaniem publicznego zawiadomienia, co jest nieefektywne. Zmiana zakłada podniesienie tego progu i określenie obowiązku składania dokumentacji potwierdzającej przekroczenie liczby stron, co pozwoli na częstsze bezpośrednie zawiadamianie stron. Art. 49 k.p.a. będzie stosowany dopiero przy większej liczbie stron niż obecne 10.
Dłuższy czas na składanie uwag społecznych
Obecnie termin ten wynosi maksymalnie 30 dni, niezależnie od złożoności sprawy. Projekt nowelizacji ustawy przewiduje możliwość wyznaczenia dłuższego terminu przez organ, gdy uzasadnia to charakter lub skomplikowanie sprawy.
Wyłączenie spóźnionych uwag
W chwili obecnej brak jednoznacznej regulacji prowadzi do niepewności proceduralnej. Nowe przepisy ujednoliciłyby sposób liczenia terminów. Proponuje się dodanie przepisu zwalniającego organ właściwy z obowiązku rozpatrywania spóźnionych uwag i wyłączającego zastosowanie art. 58 k.p.a.
Cyfryzacja i uproszczenie dokumentacji
Obowiązek składania wniosków w formie elektronicznej
Zbyt duża liczba papierowych dokumentów obciąża proces administracyjny. Propozycja zakłada obowiązek składania wniosku ooś w postaci elektronicznej. Koniec z nadmierną papierologią!
Standaryzacja map i danych przestrzennych
Celem proponowanej zmiany ma być ograniczenie papierowych załączników i standaryzacja dokumentacji mapowej. Różne formaty map i papierowe wersje załączników utrudniają sprawne procedowanie. Zmiana przewiduje ograniczenie liczby papierowych dokumentów do minimum, ujednolicenie formatu map i obowiązek wskazywania lokalizacji za pomocą danych przestrzennych.
Ujednolicenie danych przyrodniczych (.shp)
Brak jednolitego sposobu oznaczania danych z inwentaryzacji przyrodniczych utrudnia
wykorzystanie danych przyrodniczych. Propozycja przewiduje uregulowanie sposobu zapisu danych w plikach .shp przekazywanych w ramach raportów ooś.
Tylko jeden podpis pod raportem ooś
Obecnie obowiązkiem objęci są wszyscy autorzy raportu, co jest niepraktyczne. Propozycja zakłada ograniczenie tego obowiązku do jednego podpisu.
Szerszy zakres raportu ooś
Zakłada się rozszerzenie i doprecyzowanie wymagań dotyczących treści raportu ooś o m.in. obowiązkową analizę emisji świetlnych i ich oddziaływania na środowisko, a także zniesienie obowiązku analizowania alternatywnych wariantów przy ponownej ocenie oddziaływania na środowisko czy też doprecyzowanie liczby wariantów przedsięwzięcia oraz ich nazewnictwa.
Wzmocnienie roli organów środowiskowych
Opiniowanie zmian przez organy
Obecnie organy, które nie wypowiedziały się na początku postępowania, nie mogą uczestniczyć w procedurze mimo zmian w przedsięwzięciu. Planowana zmiana umożliwi takim organom (np. organowi właściwemu do wydania oceny wodnoprawnej) ponowny udział w ocenie (jeśli na przykład inwestor wprowadzi modyfikacje w projekcie).
Prowadzenie postępowania i treść decyzji ooś
Zwiększenie kompetencji organów właściwych do wydawania decyzji środowiskowych
Jedną z proponowanych zmian jest podniesienie kompetencji organów właściwych do wydawania decyzji środowiskowych, co oznacza przeniesienie uprawnień do wydawania tych decyzji z urzędów gmin (a więc od burmistrzów, prezydentów, wójtów) do starostw.
Chcesz wiedzieć więcej? Zobacz materiał 👉 https://przemyslisrodowisko.pl/baza-wiedzy/jak-rozumiec-podniesienie-kompetencji-organow-wlasciwych-do-wydania-decyzji-srodowiskowych-o-ktorym-mowa-w-proponowanych-zmianach-do-ustawy
Wskazanie innego wariantu przez organ
Aktualne przepisy pozwalają organowi wskazać inny wariant jedynie wtedy, gdy wariant inwestorski jest niewykonalny. Proponuje się przywrócenie szerszych uprawnień organu w zakresie oceny wariantów.
Zakres decyzji ooś
W chwili obecnej brakuje precyzyjnych przepisów co do tego, jakie warunki i obowiązki mogą być określane w decyzji. Propozycja obejmuje doprecyzowanie a katalog warunków, jakie mogą być wpisane do decyzji ooś, zostanie rozszerzony.
Wstrzymanie decyzji = wstrzymanie inwestycji
Brakuje wyraźnego powiązania wstrzymania decyzji ooś z wstrzymaniem prac inwestycyjnych. Proponuje się wprowadzenie zasady, że wstrzymanie decyzji lub jej rygoru oznacza wstrzymanie inwestycji w zakresie objętym decyzją.
Brak raportu przez 3 lata = umorzenie postępowania
W przypadku bierności inwestora postępowanie zostanie zakończone. Obecnie brak podstaw do umorzenia postępowania w przypadku nieprzedłożenia raportu. Zmiana umożliwi organowi umorzenie postępowania po 3 latach od doręczenia postanowienia
o zakresie raportu.
Mapy obowiązkowe dla organów opiniujących i uzgadniających
Obecnie brakuje wymogu przedstawienia map z obszarem oddziaływania na środowisko. Proponuje się dodanie takiego obowiązku do art. 64 ust. 2 i art. 77 ust. 2 ustawy o.o.ś. Ułatwi to analizę lokalizacji i obszaru oddziaływania przedsięwzięcia.
Lokalizacja także przy decyzji o braku potrzeby ooś
Zakłada się wprowadzenie obowiązku wskazania rodzaju i lokalizacji przedsięwzięcia również w takich decyzjach. Zwiększy to przejrzystość dokumentacji inwestycyjnej.
Używalność, egzekucja i transfer decyzji
Aktualność decyzji
Brakuje kryteriów weryfikacji aktualności warunków realizacji. Propozycja zakłada wprowadzenie jednolitych zasad lub zamiennego mechanizmu weryfikacji aktualności warunków realizacji.
Skuteczność decyzji mimo zmiany właściciela
Propozycja zakłada zapewnienie obowiązywania decyzji ooś niezależnie od zmian własnościowych, poprzez rozszerzenie kręgu zobowiązanych. Obowiązki wynikające z decyzji będą przechodzić na nowego inwestora.
Egzekucja warunków decyzji
Brakuje szczegółowych przepisów dotyczących realizacji warunków ooś na etapie inwestycji. Planuje się doprecyzowanie przepisów dotyczących egzekucji administracyjnej.
Przeniesienie decyzji ooś
Przepisy dotyczące tego mechanizmu zostaną ujednolicone i doprecyzowane. Zakłada się ujednolicenie i doprecyzowanie przesłanek przenoszenia decyzji na inne podmioty.
Sankcje i uporządkowanie przepisów
Brak decyzji ooś i system sankcji
Aktualny stan prawny nie pozwala na legalizację przedsięwzięć realizowanych bez decyzji ooś ani na sankcjonowanie ich braku. Propozycja umożliwi wydanie decyzji środowiskowej po fakcie oraz wprowadzenie systemu kar.
Ujednolicenie właściwości RDOŚ na terenach zamkniętych
Obecnie są rozbieżności między p.o.ś., o.o.ś., u.o. i u.o.w. w zakresie właściwości RDOŚ. Proponowana zmiana zakłada ustalenie, że RDOŚ jest właściwy wyłącznie dla terenów zamkniętych ustalonych przez MON, co zapewni spójność systemową.
Podsumowanie
Proponowana nowelizacja ustawy o.o.ś. to próba dostosowania procedur środowiskowych do realiów współczesnej administracji – z uwzględnieniem cyfryzacji, większej roli społeczeństwa w ochronie środowiska oraz konieczności skrócenia i urealnienia procedur. Dla inwestorów oznacza to lepszą przewidywalność i jednolite standardy w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Dla urzędników – uproszczone obowiązki i bardziej precyzyjne instrumenty nadzoru nad przebiegiem postępowania administracyjnego, jakim jest wydanie decyzji środowiskowej. Dla środowiska – większy nacisk na jakość informacji i ich przejrzystość. Zyskać mają zarówno inwestorzy, jak i organy administracji publicznej. A przede wszystkim – środowisko. Które z proponowanych zmian zostaną wprowadzone w życie? Czas pokaże. Warto trzymać rękę na pulsie.
Chcesz wiedzieć więcej? Planujesz inwestycję i chcesz znać swoje prawa i obowiązki? A może jesteś przedstawicielem organu i chcesz być na bieżąco?
Skontaktuj się z nami lub zapisz na szkolenie „Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach przedsięwzięcia. Przebieg postępowania administracyjnego”:
👉 https://przemyslisrodowisko.pl/szkolenia/decyzja-o-srodowiskowych-uwarunkowaniach-przedsiewziecia-przebieg-postepowania-administracyjnego
[1] Projekt ustaw UD224 – Projekt ustawy o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw – Kancelaria Prezesa Rady Ministrów – Portal Gov.pl [dostęp: 08-07-2025]
