Kody odpadów
Aktualny katalog odpadów jest częścią rozporządzenia Ministra Klimatu z dnia 2 stycznia 2020 r. w sprawie katalogu odpadów [1]. Odpady klasyfikuje się ze względu na ich źródła powstawania oraz stopień oddziaływania na środowisko. Sześciocyfrowy kod identyfikuje rodzaj odpadu, gdzie dwie pierwsze cyfry kodu oznaczają grupę odpadów, zaś dwie kolejne ich podgrupę.
Przykładowy kod odpadu 17 01 07 to zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w 17 01 06. Dwie pierwsze cyfry tego kodu to 17, co wskazuje na grupę odpadów – odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych). Dwie kolejne cyfry identyfikują podgrupę odpadów: 17 01 – odpady materiałów i elementów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (np. beton, cegły, płyty, ceramika). Kody oznaczone gwiazdką to odpady niebezpieczne. Całość stanowi pełną informację na temat rodzaju odpadów, które podlegają pod dany kod.
Co oznacza „ex”?
Zdarzają się sytuacje, w których przepisy szczególne lub decyzje administracyjne uszczegóławiają dany kod poprzez dodanie do niego przedrostka „ex”. „Ex” wywodzi się z łacińskiego explicite, czyli wyraźny. Jeśli symbol ten pojawia się przed kodem odpadu, oznacza on zawężenie znaczenia kodu odpadu. Tym samym mniej lub bardziej zmienia on znaczenie kodu odpadu. Nie zmienia samego kodu odpadu, lecz doprecyzowuje rodzaj odpadu, rozmiar, ale też pochodzenie (dopuszczalne lub wykluczone), skład np. zawężony (brak którejś ze składowych lub określony innymi słowami), wyszczególnia część odpadów z całego kodu. Przedrostek „ex” jest doprecyzowaniem, w związku z czym niezbędne jest jednoznaczne oznaczenie przy kodzie określonej frakcji materiałowej. „Ex” zawęża, wskazuje inne źródło lub też jakiegoś źródła zabrania.
Jeśli np. do kodu 17 01 07 (zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w 17 01 06) dodano przedrostek „ex” i zapis „zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych inne niż wymienione w 17 01 06”, to zawężono znaczenie kodu odpadu. Co to oznacza w praktyce? „Ex” kieruje uwagę na opis przy kodzie, w którym nie ma wyrażenia „i elementów wyposażenia”. Tym samym skład morfologiczny odpadu, którym może gospodarować podmiot, został zawężony do trzech składników: betonu, gruzu ceglanego i odpadowych materiałów ceramicznych.
Zawężenie znaczenia kodu może także nastąpić poprzez poszerzenie opisu kodu, wskazanie innego źródła. I tak np. podstawowy kod 19 05 03 oznacza kompost nieodpowiadający wymaganiom (niedający się do wykorzystania). Wzbogacenie go o „ex” oraz np. opis – kompost nieodpowiadający wymaganiom (nienadający się do wykorzystania) wytworzony z odpadów zielonych i innych bioodpadów zbieranych selektywnie, zawęża znaczenie odpadów z tym kodem, doprecyzowuje o informację, iż źródłem do wytworzenia ex19 05 03 winny być odpady pochodzenia pierwotnego nie zaś wtórnego.
Innym przykładem może być ograniczenie źródła odpadów. Kod 19 12 09 to minerały (np. piasek i kamienie). Ingerencję w źródło daje nam rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 maja 2015 r. w sprawie odzysku odpadów poza instalacjami i urządzeniami (zwane dalej rozporządzeniem) [2]. Zawarty w rozporządzeniu ex19 12 09 Minerały (np. piasek, kamienie) inne niż pochodzące z przetwarzania odpadów komunalnych ogranicza źródło odpadów, eliminując minerały niepochodzące z przetwarzania odpadów komunalnych.
Wszystko ma znaczenie
Kody odpadów są obowiązkowe i potrzebne do ewidencji odpadów. Ułatwiają gospodarowanie odpadami, usprawniają także ich recykling i utylizację. Niezwykle istotnymi sprawami są: odpowiednie przyporządkowanie odpadu do jego kodu, prawidłowo wpisany kod do karty przekazania odpadu, a także odpowiednie odczytanie kodów odpadów zawartych w decyzji. Bo „ex” może dużo zmienić…
Autor: dr Marcin Kaźmierski, Kancelaria Ekologiczna
Pytanie? Konkretna odpowiedź!
Czy podmiot posiadający zezwolenie na odbiór odpadów z przedrostkiem „ex” może przyjąć od wytwórcy odpadów odpady bez przedrostka „ex”?
Nie. Uzyskana decyzja zobowiązuje podmiot do zbierania jedynie odpadów o kodzie z „ex”, ponieważ tylko takim ograniczonym decyzją zbiorem odpadów może on gospodarować.
Czy podmiot mający decyzję na wytwarzanie odpadów o kodzie bez „ex” może wytwarzać również kod „ex”?
Tak. Zgodnie z a maiori ad minus, które oparte jest na założeniu, że jeśli komuś wolno więcej, to tym bardziej wolno mu mniej. Kod bez „ex” jest szerszą kategorią. Skoro więc podmiot może, zgodnie z uzyskaną decyzją, gospodarować odpadami w szerszym zakresie, może też go zawęzić. Pamiętać jednak należy o prowadzeniu odpowiedniej dla tego kodu ex karty ewidencji odpadu.
Czym jest odpad?
Legalna definicja odpadu określona została w art. 3 pkt 1. 6) ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2023 r. poz 1587, 1597, 1688, 1852, 2029). Zgodnie z nią odpadem jest każda substancja lub przedmiot, których posiadacz się pozbywa, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest zobowiązany [3].
Przeczytaj także wpis “Jakie są główne źródła odpadów przemysłowych w Polsce i jakie są sposoby ich unieszkodliwiania?”
[1] Rozporządzenie Ministra Klimatu z dnia 2 stycznia 2020 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. z 2020 r. poz. 10)
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20200000010/O/D20200010.pdf [dostęp: 2024-09-10]
[2] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 maja 2015 r. w sprawie odzysku odpadów poza instalacjami i urządzeniami (Dz. U. z 2015 r. poz. 796)
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20150000796/O/D20150796.pdf [dostęp: 2024-09-10]
[3] Art. 3 pkt. 1. 6) ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2023 r. poz 1587, 1597, 1688, 1852, 2029) mówi, że:
- Ilekroć w ustawie jest mowa o:
6) odpadach – rozumie się przez to każdą substancję lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany.
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20230001587/U/D20231587Lj.pdf [dostęp: 2024-09-10]
