
Przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne mają szereg obowiązków wynikających z przepisów prawa. Należy do nich m.in. selektywne zbieranie odpadów, finansowanie ich przetwarzania oraz składanie odpowiednich wniosków w systemie BDO. Kluczowym narzędziem w tym procesie jest moduł potwierdzeń, który umożliwia składanie i odbiór zaświadczeń o masie zebranych narzędzi połowowych.
Moduł potwierdzeń w systemie BDO
Obowiązki przedsiębiorców
Proces składania wniosku o wydanie zaświadczenia o masie zebranych narzędzi połowowych, zawierających tworzywa sztuczne
Podsumowanie
W niniejszym artykule przybliżymy procedurę składania wniosku o wydanie takiego zaświadczenia oraz wyjaśnimy, kto jest zobowiązany do ponoszenia kosztów selektywnego zbierania tych odpadów.
Moduł potwierdzeń w systemie BDO
System BDO składa się z kilku modułów, w tym modułu sprawozdawczości, ewidencji oraz modułu potwierdzeń. To właśnie w tym ostatnim składa się wnioski o wydanie zaświadczeń dotyczących masy zebranych narzędzi połowowych, jak również przetwarza się te dokumenty w formie elektronicznej. Obecnie w Polsce istnieje zaledwie parę firm uprawnionych do wystawiania takich zaświadczeń, co sprawia, że proces jest dość sformalizowany i ograniczony do wybranych podmiotów.
Narzędzia połowowe zgodnie z ustawą [1] to:
- narzędzia połowowe – rozumie się przez to sprzęt wykorzystywany w rybołówstwie lub akwakulturze w celu lokalizowania, chwytania lub hodowli żywych zasobów morza oraz sprzęt pływający na powierzchni morza i stosowany do wabienia i chwytania lub hodowli żywych zasobów morza;
- narzędzia połowowe stanowiące odpady – rozumie się przez to narzędzia połowowe, które stały się odpadami, w tym wszelkie oddzielne elementy, substancje lub materiały, które w momencie porzucenia lub utraty takich narzędzi połowowych stanowiły ich część lub były do nich przymocowane;
Podobnie jak w przypadku produktów w opakowaniach zawierających tworzywa sztuczne, także narzędzia połowowe mogą zawierać materiały z tworzyw sztucznych.
Obowiązki przedsiębiorców
Przedsiębiorca wprowadzający do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych lub narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne nie jest zobowiązany do samodzielnego wykonywania obowiązków nałożonych ustawą, pod warunkiem że:
- Producent tych produktów wyznaczył autoryzowanego przedstawiciela, który został wpisany do rejestru BDO, zgodnie z art. 49 ust. 1 ustawy o odpadach, lub
- Przedsiębiorca przekazał temu przedstawicielowi wszystkie niezbędne dane, pozwalające na realizację ustawowych obowiązków w odniesieniu do produktów wprowadzonych do obrotu w danym roku kalendarzowym.
W takim przypadku to autoryzowany przedstawiciel przejmuje odpowiedzialność za spełnianie wymagań wynikających z przepisów [2].
Przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne mają obowiązek finansowania kosztów związanych z ich selektywnym zbieraniem, gdy staną się one odpadami. Dotyczy to narzędzi dostarczonych do przedsiębiorców prowadzących portowe urządzenia do odbioru odpadów ze statków lub do innych podmiotów prowadzących równoważne systemy zbierania czy też finansowania kosztów transportu i przetwarzania [3].
Kluczowe jest jednak, aby koszty finansowania nie przekraczały niezbędnych wydatków na efektywne gospodarowanie odpadami. Wysokość tych kosztów jest ustalana między przedsiębiorcą wprowadzającym na terytorium kraju do obrotu narzędzia połowowe a podmiotem, który prowadzi portowe urządzenie do odbioru odpadów lub firmą, która prowadzi inne równoważne systemy zbierania [4].
Minimalne poziomy zbierania do celów recyklingu są ściśle określone [5]:
- 2024 – 5% wagowo,
- 2025 – 10% wagowo,
- 2026 – 15% wagowo,
- 2027 – 20% wagowo,
- 2028 – 25% wagowo,
- 2029 – 27% wagowo,
- 2030 i kolejne lata – 30% wagowo.
Masa zebranych narzędzi połowowych, które stały się odpadami, jest określana na podstawie zaświadczenia wydawanego przez przedsiębiorcę prowadzącego portowe urządzenie do odbioru odpadów lub inny równoważny system zbierania. Takie zaświadczenie sporządza się na wniosek firmy, która wprowadza do obrotu narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne [6].
Wniosek o wydanie zaświadczenia dotyczącego masy zebranych narzędzi połowowych za poprzedni rok kalendarzowy należy złożyć do końca lutego roku następnego [7]. Podmioty odpowiedzialne za odbiór odpadów – zarówno portowe urządzenia, jak i inne równoważne systemy zbierania – udostępniają te dokumenty poprzez system BDO marszałkowi województwa właściwemu ze względu na miejsce działalności przedsiębiorstwa oraz firmie, która wprowadzała narzędzia do obrotu [8].
Dodatkowo, przedsiębiorstwa wprowadzające na rynek narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne mają obowiązek finansowania publicznych kampanii edukacyjnych [9]. Stawka tej opłaty wynosi 5 groszy za każdy kilogram wprowadzonych narzędzi [10].
W przypadku nieosiągnięcia wymaganego poziomu odzysku, recyklingu lub zbierania, przedsiębiorca jest również zobowiązany do wniesienia opłaty produktowej [11]. Maksymalna jej wysokość wynosi 5 zł za kilogram [12], jednak jeśli łączna suma opłat dla wszystkich produktów nie przekracza 100 zł, nie jest ona pobierana [13].
Proces składania wniosku o wydanie zaświadczenia o masie zebranych narzędzi połowowych, zawierających tworzywa sztuczne
Składający wniosek:
Aby złożyć wniosek o wydanie zaświadczenia o masie zebranych narzędzi połowowych, należy zalogować się do systemu BDO i wybrać firmę, w ramach której będzie składany wniosek.
Logowanie do systemu BDO zależy od rodzaju podmiotu. Użytkownik główny, posiadający pełne uprawnienia, uzyskuje dostęp za pośrednictwem platformy login.gov.pl. To on ma możliwość składania wniosków i sprawozdań. W jednym podmiocie zarejestrowanym w BDO może funkcjonować kilku aktywnych użytkowników głównych.
Natomiast podmioty podrzędne logują się bezpośrednio w systemie BDO, korzystając z indywidualnego loginu i hasła. Ich rola ogranicza się do przygotowania wniosku o wydanie zaświadczenia o masie zebranych narzędzi połowowych – jego finalne przesłanie leży jednak w gestii użytkownika głównego.
Po zalogowaniu się w celu złożenia wniosku wybieramy podmiot, który reprezentujemy. W tym przypadku nie ma konieczności wybierania miejsca prowadzenia działalności, jak w przypadku ewidencji odpadów.
Następnie przechodzimy w menu bocznym do modułu potwierdzeń, gdzie wybieramy sekcję „Wnioski – narzędzia połowowe”.
Nad listą wszystkich wniosków znajdziemy wyszukiwarkę i możemy wyszukać takie narzędzia po numerze dokumentu lub dacie złożenia.
Poniżej są dwie zakładki – zakładka wystawiającego wniosek i zakładka odbierającego wniosek.
Tworzenie nowego wniosku rozpoczyna się od kliknięcia „Nowy wniosek”. Formularz ten wymaga uzupełnienia pól obowiązkowych tj. podania roku kalendarzowego oraz numeru telefonu służbowego, który również jest obowiązkowy, jak i danych naszego przedsiębiorstwa. Formularz o nowy wniosek o wydanie zaświadczenia o masie zebranych narzędzi połowowych generuje się automatycznie.
Następnie należy podać dane adresata wniosku, czyli podmiotu wydającego zaświadczenie o masie zebranych narzędzi połowowych, o którym mowa w art. 8d ust. 9 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej [6]. Po wybraniu podmiotu, dane zaciągają się automatycznie.
W kolejnym kroku wprowadza się wnioskowaną masę zebranych w danym roku kalendarzowym narzędzi połowowych zawierających tworzywa sztuczne, stanowiących odpady, o których mowa w art. 8d ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej.
Następnie zatwierdza się zgłoszenie, klikając „Złóż wniosek”.
Po złożeniu wniosku można go jeszcze wycofać, o ile nie został podjęty do weryfikacji przez drugą firmę.
Odbierający wniosek:
Jeśli wniosek trafił już do firmy wydającej zaświadczenie, proces przebiega dalej – odbiorca wniosku wchodzi w menu bocznym w zakładkę „Potwierdzenia – wnioski” i akceptuje zgłoszenie.
Należy wybrać rolę – odbierający wniosek (czyli podmiot, który wydaje zaświadczenia).
Następnie w tym samym miejscu system umożliwia wygenerowanie zaświadczenia.
System ponownie zadaje pytanie, czy zaświadczenie ma być wygenerowane.
Po wygenerowaniu zaświadczenia należy w menu bocznym przejść do sekcji „Zaświadczenia i dokumenty” i wybrać „Narzędzia połowowe”.
Po czym konieczne jest uzupełnienie wymaganych danych.
Dane do uzupełnienia zostały oznaczone polami z czerwoną gwiazdką. Mogą obejmować dane podmiotu takie jak numer miejsca prowadzenia działalności.
W kolejnej części tabeli podana jest informacja o podanej przez wnioskodawcę masie (w Mg) zebranych w danym roku kalendarzowym do obrotu narzędzi połowowych zawierających tworzywa.
Masę zebranych narzędzi połowowych należy wpisać z podziałem na różne materiały – tworzywa sztuczne, gumę i metale tj. informacja o masie wprowadzonych tworzyw sztucznych w postaci np. paneli sieciowych wykonanych z grubego szpagatu o oczkach większych niż 1 mm, a także o wprowadzonych metalach i gumie w postaci bojek, pływaków, lin.
Informację o wygenerowaniu zaświadczenia otrzymuje również marszałek województwa właściwy ze względu na miejsce prowadzenia działalności przedsiębiorcy prowadzącego portowe urządzania do odbioru odpadów.
Po wprowadzeniu wszystkich informacji, dokument należy wysłać „Wyślij zaświadczenie”. System ponownie zadaje pytanie, czy zaświadczenie ma być wysłane do podmiotu, który zawnioskował o taki dokument.
Składający wniosek:
Po stronie wnioskodawcy, w zakładce „odbierający zaświadczenie” pojawia się wystawione zaświadczenie, w kolejnym kroku następuje weryfikacja – przycisk „Podgląd” i akceptacja zaświadczenia. W przypadku stwierdzenia błędów, zaświadczenie należy odrzucić.
Podsumowanie
System BDO umożliwia zarządzanie procesem selektywnego zbierania i recyklingu narzędzi połowowych zawierających tworzywa sztuczne. Kluczowe w tym zakresie jest przestrzeganie terminów składania wniosków oraz osiąganie wymaganych poziomów zbierania. Dzięki elektronicznemu modułowi potwierdzeń proces ten jest uproszczony, a przedsiębiorcy mogą śledzić status swoich dokumentów online. Przestrzeganie obowiązujących regulacji pozwala uniknąć sankcji oraz przyczynia się do skutecznego gospodarowania odpadami.
Pytanie? Konkretna odpowiedź!
Kto finansuje koszty zbierania narzędzi połowowych?
Koszty związane z selektywnym zbieraniem narzędzi połowowych finansuje przedsiębiorca, który wprowadza je do obrotu. Zapis ten znajduje się w ustawie o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej. Koszty dotyczą narzędzi dostarczonych do portowych urządzeń do odbioru odpadów lub innych systemów zbierania. Dodatkowo firmy mają obowiązek finansowania kampanii edukacyjnych (stawka 5 gr za kilogram) oraz uiszczania opłaty produktowej w przypadku nieosiągnięcia wymaganych poziomów zbierania (maksymalna stawka wynosi 5 zł za kilogram, przy czym jeśli łączna opłata nie przekroczy 100 zł, nie jest ona pobierana).
[1] Art. 2 pkt 4a i 4b ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 433) brzmi:
4a) narzędziach połowowych – rozumie się przez to sprzęt wykorzystywany w rybołówstwie lub akwakulturze w celu lokalizowania, chwytania lub hodowli żywych zasobów morza oraz sprzęt pływający na powierzchni morza i stosowany do wabienia i chwytania lub hodowli żywych zasobów morza;
4b) narzędziach połowowych stanowiących odpady – rozumie się przez to narzędzia połowowe, które stały się odpadami w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2023 r. poz. 1587, 1597, 1688, 1852 i 2029), w tym wszelkie oddzielne elementy, substancje lub materiały, które w momencie porzucenia lub utraty takich narzędzi połowowych stanowiły ich część lub były do nich przymocowane;
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20010630639/U/D20010639Lj.pdf [dostęp: 13-03-2025]
[2] Art. 8b ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 433) brzmi:
Przedsiębiorca wprowadzający do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych lub narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne pochodzące od producenta, o którym mowa w art. 2 pkt 9d lit. a, nie jest obowiązany do wykonywania obowiązków nałożonych na niego ustawą, o ile:
1) producent ten wyznaczył autoryzowanego przedstawiciela, o którym mowa w art. 8a ust. 1, i ten autoryzowany przedstawiciel jest wpisany do rejestru, o którym mowa w art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach;
2) przedsiębiorca ten przekazał autoryzowanemu przedstawicielowi, o którym mowa w art. 8a ust. 1, dane niezbędne do wykonywania przez autoryzowanego przedstawiciela obowiązków w odniesieniu do wprowadzonych do obrotu przez tego przedsiębiorcę w danym roku kalendarzowym produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych lub narzędzi połowowych zawierających tworzywa sztuczne pochodzących od producenta, który wyznaczył tego autoryzowanego przedstawiciela.
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20010630639/U/D20010639Lj.pdf [dostęp: 13-03-2025]
[3] Art. 8d ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 433) brzmi:
Przedsiębiorca wprowadzający do obrotu narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne jest obowiązany do finansowania kosztów selektywnego zbierania narzędzi połowowych stanowiących odpady zawierających tworzywa sztuczne, które zostały dostarczone do przedsiębiorców prowadzących portowe urządzenia do odbioru odpadów zgodnie z przepisami o portowych urządzeniach do odbioru odpadów ze statków lub do przedsiębiorców prowadzących inne równoważne systemy zbierania, oraz finansowania kosztów ich transportu i przetwarzania.
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20010630639/U/D20010639Lj.pdf [dostęp: 13-03-2025]
[4] Art. 8d ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 433) brzmi:
Koszty, o których mowa w ust. 1, nie mogą przekraczać kosztów niezbędnych do świadczenia usług gospodarowania odpadami w sposób efektywny kosztowo. Koszty te są ustalane między przedsiębiorcą wprowadzającym do obrotu narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne a przedsiębiorcą prowadzącym portowe urządzenia do odbioru odpadów lub przedsiębiorcą prowadzącym inne równoważne systemy zbierania.
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20010630639/U/D20010639Lj.pdf [dostęp: 13-03-2025]
[5] Art. 8d ust. 3 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 433) brzmi:
Przedsiębiorca wprowadzający do obrotu narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne jest obowiązany do osiągnięcia minimalnego rocznego poziomu zbierania do celów recyklingu narzędzi połowowych stanowiących odpady zawierających tworzywa sztuczne w wysokości co najmniej:
1) 5 % wagowo – za rok 2024;
2) 10 % wagowo – za rok 2025;
3) 15 % wagowo – za rok 2026;
4) 20 % wagowo – za rok 2027;
5) 25 % wagowo – za rok 2028;
6) 27 % wagowo – za rok 2029;
7) 30 % wagowo – za rok 2030 i za każdy kolejny rok.
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20010630639/U/D20010639Lj.pdf [dostęp: 13-03-2025]
[6] Art. 8d ust. 9 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 433) brzmi:
Masę zebranych narzędzi połowowych stanowiących odpady zawierających tworzywa sztuczne ustala się na podstawie zaświadczenia, do którego sporządzenia jest obowiązany przedsiębiorca prowadzący portowe urządzenia do odbioru odpadów lub przedsiębiorca prowadzący inne równoważne systemy zbierania. Zaświadczenie jest sporządzane na wniosek przedsiębiorcy wprowadzającego do obrotu narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne.
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20010630639/U/D20010639Lj.pdf [dostęp: 13-03-2025]
[7] Art. 8d ust. 10 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 433) brzmi:
Wniosek, o którym mowa w ust. 9, za poprzedni rok kalendarzowy składa się do końca lutego roku następującego po tym roku kalendarzowym.
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20010630639/U/D20010639Lj.pdf [dostęp: 13-03-2025]
[8] Art. 8d ust. 12 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 433) brzmi:
Przedsiębiorca prowadzący portowe urządzenia do odbioru odpadów lub przedsiębiorca prowadzący inne równoważne systemy zbierania udostępniają zaświadczenie, o którym mowa w ust. 9, za pośrednictwem indywidualnego konta w BDO, marszałkowi województwa właściwemu ze względu na miejsce prowadzenia działalności przez tych przedsiębiorców oraz przedsiębiorcy wprowadzającemu do obrotu narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne w terminie 7 dni od dnia wpłynięcia wniosku, o którym mowa w ust. 9.
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20010630639/U/D20010639Lj.pdf [dostęp: 13-03-2025]
[9] Art. 11b ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 433) brzmi:
Przedsiębiorca wprowadzający do obrotu:
2) narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne
– jest obowiązany do finansowania publicznych kampanii edukacyjnych.
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20010630639/U/D20010639Lj.pdf [dostęp: 13-03-2025]
[10] Art. 11b ust. 7 pkt 1 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 433) brzmi:
Stawka opłaty na publiczne kampanie edukacyjne wynosi:
1) 0,05 zł za 1 kg wprowadzonego do obrotu produktu wymienionego w pkt 8 załącznika nr 10 do ustawy oraz narzędzi połowowych zawierających tworzywa sztuczne;
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20010630639/U/D20010639Lj.pdf [dostęp: 13-03-2025]
[11] Art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 433) brzmi:
Przedsiębiorca, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1, organizacja albo przedsiębiorca wprowadzający do obrotu narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne, którzy nie wykonali obowiązków, o których mowa odpowiednio w art. 3 albo w art. 8d ust. 3, są obowiązani do wniesienia opłaty produktowej, obliczonej oddzielnie w przypadku nieosiągnięcia odpowiednio wymaganego poziomu:
1) odzysku;
2) recyklingu;
3) zbierania.
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20010630639/U/D20010639Lj.pdf [dostęp: 13-03-2025]
[12] Art. 14 pkt 11 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 433) brzmi:
Maksymalna stawka opłaty produktowej wynosi:
11) dla narzędzi połowowych zawierających tworzywa sztuczne – 5 zł za 1 kg.
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20010630639/U/D20010639Lj.pdf [dostęp: 13-03-2025]
[13] Art. 12 ust. 5 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 433) brzmi:
Nie wnosi się opłaty produktowej, której łączna roczna wysokość dla wszystkich produktów nie przekracza 100 zł.
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20010630639/U/D20010639Lj.pdf [dostęp: 13-03-2025]