To jeden z najważniejszych instrumentów prawnych, którego celem jest określenie wpływu planowanego przedsięwzięcia na środowisko oraz zdrowie ludzi. To pierwszy krok pozwalający na uzyskanie decyzji środowiskowej i tym samym pozwolenia na budowę. Podstawą prawną wskazującą konieczność jej przeprowadzenia jest ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko z założenia powstaje w początkowej fazie planowania inwestycji , gdyż ma wspomagać cały proces decyzyjny oraz wskazywać najbardziej optymalny wariant jej powstania (ograniczyć lub, jeśli to możliwe, wyeliminować zaistnienie ryzyka negatywnego wpływu danej inwestycji na środowisko oraz na warunki życia ludzi), ma zapewnić terminowe wykonanie planowanej inwestycji.
Czym jest ocena oddziaływania na środowisko?
To postępowanie administracyjne w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przedsięwzięcia, które stanowi rozstrzygnięcie wstępne, pozwalające uzyskać kolejne decyzje. W ramach postępowania przeprowadza się weryfikację raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Poza tym, właściwy organ opiniujący zapewnia uzyskanie wymaganych prawnie opinii i uzgodnień oraz udział społeczeństwa w postępowaniu. Tym samym w ocenach oddziaływania na środowisko stosowana więc jest zasada partycypacji różnych grup w procedurze.
Przedsięwzięcie – jak rozumieć definicję?
Zgodnie z definicją zwartą w ustawie o o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, przedsięwzięcie jest rozumiane bardzo szeroko. Przedsięwzięciem są zarówno zamierzenia budowlane (czyli inwestycje wymagające uzyskania pozwolenia na budowę) np. budynek, budowla lub obiekt małej architektury, jak i inna ingerencja w środowisko, czyli np. przetwarzanie odpadów, w wyniku czego ma miejsce przekształcenie lub zmiana sposobu wykorzystania danego terenu. Przedsięwzięcia powiązane technologicznie, w sposób istotny dla prowadzonej działalności, kwalifikuje się jako jedno przedsięwzięcie. Dotyczy to również tych przypadków, gdy są one realizowane przez różne podmioty.
Kiedy raport oddziaływania na środowisko? Kiedy karta?
Poprawna kwalifikacja przedsięwzięcia wymaga dokonania analizy treści Rozporządzenia w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Weryfikacja naszego planowanego przedsięwzięcia ze wskazanymi w paragrafie 2 i 3 pozwala na przypisanie go do grupy przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko lub do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko.
W przypadku, gdy została przeprowadzona kwalifikacja naszego planowanego przedsięwzięcia i inwestycję zaliczono do przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, przygotowujemy raport oddziaływania na środowisko. Natomiast, gdy analiza rozporządzenia wskazała, że inwestycja zaliczana jest do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko załącznikiem do wniosku będzie karta informacyjna przedsięwzięcia, czyli KIP.
Tym samym o konieczności złożenia wniosku, którego załącznikiem jest raport, decyduje kwalifikacja planowanej inwestycji, dokonana na podstawie rozporządzenia. Dla przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, ocena oddziaływania na środowisko jest obligatoryjna. Jednakże… W przypadku projektów, które zakwalifikowano do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, dla której został opracowany KIP, to organ w wyniku analizy, która została przeprowadzona przez organy współopiniujące, może nałożyć obowiązek przeprowadzenia pełnej oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, czyli opracowanie raportu.
Inne przypadki, kiedy wymagane jest przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko?
Poza planowanymi inwestycjami, wskazanymi w paragrafie 2 i 3 Rozporządzenia w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dokonania oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wymagają przedsięwzięcia inwestycyjne polegające na budowie, rozbudowie, przebudowie i montażu, których zaistnienie spowoduje, że posiadana decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach deaktualizuje się.
Przez rozbudowę rozumiemy takie planowane przedsięwzięcie, którego efektem będzie zmiana kubatury, powierzchni, liczby kondygnacji. W tym przypadku nie powstanie nowy obiekt budowlany. Przebudowa to roboty budowlane, nie powodujące zmiany samej bryły budynku, lecz umożliwiające zmianę sposobu jego użytkowania, możliwości wykorzystania parametrów technicznych. Natomiast montaż to taka realizacja robót budowlanych, które umożliwiają powstanie obiektu budowlanego z gotowych, połączonych w jedną całość elementów.
Istotnym elementem planów rozwojowych przedsięwzięć związanych z rozbudową, przebudową, zanim nastąpi jego realizacja, jest uwzględnienie progów, których przekroczenie spowoduje, że dotychczasowe przedsięwzięcie mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, zmieni kwalifikację na przedsięwzięcie mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko. W takim przypadku inwestor, mając na uwadze, że planowana inwestycja, zmieni dotychczasowy charakter funkcjonowania przedsięwzięcia w środowisku, ma obowiązek przeprowadzenia kolejnej oceny, uwzględniającej nowe wzajemne oddziaływanie na środowisko. Realizacja zamierzenia będzie możliwa po uzyskaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.
Gdzie złożyć wniosek?
Wniosek o wydanie decyzji w sprawie środowiskowych uwarunkowań przedsięwzięcia należy złożyć do właściwego organu, jakim jest wójt, burmistrz, prezydent miasta. W sytuacjach szczególnych decyzję wydaje starosta lub regionalny dyrektor ochrony środowiska. Regionalny dyrektor ochrony środowiska wydaje decyzje dla przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, w szczególności dla przedsięwzięć typu: drogi, linie kolejowe, przedsięwzięć realizowanych na terenach zamkniętych. Można powiedzieć, że są to te inwestycje, które są ważne z punktu widzenia rozwoju regionów i kraju.
Co powinien zawierać raport?
Integralną częścią wniosku w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przedsięwzięcia jest raport. Treść raportu oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięcia na środowisko jest określona w ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
W ramach oceny oddziaływania przedsięwzięcia, podczas opracowywania raportu, warto jego treść podzielić na następujące części: opis planowanego przedsięwzięcia, opis elementów przyrodniczych, zabytków i krajobrazu, oddziaływanie przedsięwzięcia na środowisko, warianty przedsięwzięcia, ustalenia wynikające z innych dokumentów, pozostałe informacje. Powyższy podział ułatwi jego opracowanie i ocenę dokonywaną przez właściwy organ.
W opisie planowanego przedsięwzięcia warto zawrzeć informacje dotyczące jego lokalizacji, charakterystykę wraz z uwzględnieniem procesów produkcyjnych, warunki użytkowania terenu w różnych fazach realizacji i eksploatacji, zużycie zasobów, ryzyko wystąpienia poważnych awarii oraz katastrof naturalnych.
Opis elementów przyrodniczych, zabytków i krajobrazu to zbiór informacji, które można odczytać z ogólnodostępnych geoportali. Powinien zawierać informacje dotyczące: wyniki inwentaryzacji przyrodniczej, charakterystykę środowiska przyrodniczego, złóż kopalin, formy ochrony przyrody znajdujące się w sąsiedztwie planowanej inwestycji, krajobraz kulturowy, a także działania oraz sposoby zapobiegania i zmniejszania negatywnego oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.
Oddziaływanie przedsięwzięcia na środowisko to charakterystyka wszystkich emisji, z uwzględnieniem ich ilości, wskazania powiązań planowanego przedsięwzięcia z innymi zakładami.
W części charakteryzującej warianty przedsięwzięcia należy zawrzeć przewidywalne oddziaływanie przedsięwzięcia na środowisko jak i dobra materialne, warianty funkcjonowania planowanej inwestycji w kontekście oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. porównanie oddziaływań poszczególnych wariantów.
W ustaleniach wynikających z innych dokumentów należy dokonać porównania technologii z wymaganiami ustawy prawo ochrony środowiska, najlepszych dostępnych technik i tych, które są istotne z punktu widzenia przedsięwzięcia.
Zbiór informacji w formie graficznej, kartograficznej, wskazanie możliwych konfliktów społecznych oraz podanie źródeł informacji stanowią podstawę sporządzenia raportu. To dane, które stanowią część dotyczącą pozostałych informacji.
Powyżej sygnalizujemy najważniejsze kwestie dotyczące przygotowania oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Więcej informacji znajdziesz w naszych publikacjach zaliczonych do kategorii Ocena oddziaływania na środowisko.
Autorka: Paulina Pelczyk-Nieborak, Kancelaria Ekologiczna
Jakie informacje znajdziesz w kategorii Ocena oddziaływania na środowisko?
W kategorii Ocena oddziaływania na środowisko znajdziesz informacje na temat: wymaganych załączników do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, czyli raportu oddziaływania na środowisko oraz karty informacyjnej przedsięwzięcia, wskazówki umożliwiające poprawną kwalifikację planowanej inwestycji do przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko oraz tych potencjalnie znacząco oddziaływających na środowisko. Tym samym uzyskania odpowiedzi, czy w danym przypadku inwestor ma obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko. Informację o organach opiniujących i roli organów współopinujących, czyli regionalnego dyrektora ochrony środowiska, Państwowej Inspekcji Sanitarnej, starosty lub marszałka (jeśli mamy do czynienia z pozwoleniem zintegrowanym), Wód Polskich. Jaki i praktyczne informacje dotyczące możliwości złożenia odwołania czy roli społeczeństwa w prowadzonym postępowaniu.
