Do kogo skierowane jest nagranie?
Nagranie będzie przydatne dla:
- kadry zarządzającej zakładami i pracownikami,
- osób odpowiedzialnych za bezpieczeństwo i higienę pracy na terenie zakładu,
- osób odpowiedzialnych w zakładzie za działania z zakresu zarządzania kryzysowego,
- pracowników zakładów,
- pracowników zakładów, którzy posiadają szczególną rolę podczas kryzysu, sytuacji awaryjnej, czyli odbiegającej od normalnych warunków pracy w zakładzie,
- audytorów sprawdzających poprawność wdrożeń procedur funkcjonowania zakładów.
Co zyskasz?
- Czym są sytuacje kryzysowe, czyli sytuacje odbiegające od normalnych warunków funkcjonowania zakładu?
- Jakie działania musi podjąć pracodawca, by przygotować się do sytuacji awaryjnej?
- Czym jest rejestr potencjalnych sytuacji awaryjnych?
- Jakie sprzęty muszą znajdować się na terenie zakładu, który jest przygotowany na zaistnienie sytuacji kryzysowej?
- W jakiej sytuacji pracownik może sam podjąć decyzję o ewakuacji?
Czego się dowiesz?
- Jakie zdarzenia na terenie zakładu lub w jego sąsiedztwie zaliczane są do sytuacji kryzysowych?
- Jaka norma prawna zobliguje prowadzącego zakład, czyli pracodawcę, do przygotowania się na wypadek wystąpienia sytuacji kryzysowej?
- Jakie działania odgrywają kluczową rolę w przygotowaniu się do potencjalnych kryzysowych sytuacji?
- Dlaczego analiza zakładu pod kątem lokalizacji, najbliższego sąsiedztwa, miejsca przechowywania substancji niebezpiecznych itd. jest ważna?
- Które sytuacje awaryjne wymagają specjalnego przygotowania zakładu?
- Które elementy zarządzania kryzysowego należy zaplanować z wyprzedzeniem?
- Dlaczego tak ważna jest identyfikacja potencjalnych zagrożeń?
- Jakie działania należy podjąć w zakładzie zlokalizowanym w sąsiedztwie zbiornika wodnego w przypadku rozszczelnienia zbiornika z olejem napędowym?
W materiale tym omówiona zostanie istota wdrożenia procedur funkcjonowania zakładu w czasie kryzysu, podczas gdy zaistnieje sytuacja awaryjna, które muszą zostać opracowane dla każdego zakładu.
Zagadnienie sytuacji kryzysowej omawia specjalistka ds. ochrony środowiska bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej Agnieszka Popiela.
Podstawa prawna
W udostępnionym materiale powołujemy się na następujące podstawy prawne:
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2023 r. poz. 1465, z 2024 r. poz. 878, 1222) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19740240141/U/D19740141Lj.pdf
Dla tych, co wolą przeczytać
Sytuacja kryzysowa – jak zabezpieczyć zakład?
Prowadząc działalność gospodarczą, zakład przemysłowy, dużą instytucję, magazyny czy hodowle, można mieć do czynienia z sytuacjami nieprzewidzianymi, niosącymi ze sobą zagrożenie, takimi, w których należy, do czego obliguje prawo, podjąć zdecydowane kroki. Kluczowe znaczenie odgrywa przygotowanie.
O jakich sytuacjach mowa? To sytuacje kryzysowe, awaryjne, odbiegające od normalnych warunków pracy jak na przykład:
– pożar
– powódź
– zalanie w wyniku intensywnych opadów deszczu (niekoniecznie wodą niesioną przez falę powodziową, ale poprzez tak duże opady deszczu, że instalacja kanalizacyjna nie jest w stanie odebrać całej wody, która spadła)
– rozszczelnienie instalacji gazowej
– rozszczelnienie zbiornika np. z olejem napędowym
– rozlanie substancji niebezpiecznych np. dużej ilości farby, kwasu, zasady, różnych chemikaliów, rozsypanie.
Są to wszystko sytuacje niepożądane, które normalnie nie występują w trakcie pracy. Natomiast należy być na nie przygotowanym. Kodeks pracy zobowiązuje każdego pracodawcę, aby zapewnił swoim pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy, również w sytuacjach kryzysowych. Jak zatem pracodawca może przygotować zakład na ewentualną sytuację kryzysową? To przede wszystkim przeprowadzanie następujących działań:
1. Analiza zakładu
2. Opracowanie rejestru potencjalnych sytuacji awaryjnych
3. Opracowanie procedur reagowania na wypadek sytuacji kryzysowych
4. Przygotowanie sprzętu do reagowania
5. Wyznaczenie pracowników do poszczególnych ról
6. Wdrożenie procedur
7. Przećwiczenie wdrożonych procedur
Analiza zakładu
Pracodawca powinien przeanalizować następujące elementy:
– położenie zakładu
– sposób prowadzenia działalności
– rodzaj działalności
– miejsce przechowywania substancji niebezpiecznych (zarówno duże ilości tych substancji, jak i małe, gdy są to substancje o szczególnym zagrożeniu np. substancje wybuchowe).
Opracowanie rejestru potencjalnych sytuacji awaryjnych
Rezultatem dokonanej analizy powinna być identyfikacja potencjalnych zagrożeń i stworzenie tzw. rejestru potencjalnych sytuacji awaryjnych. Pozwala on przygotować się na wypadek wystąpienia którejkolwiek z wymienionych sytuacji kryzysowych. Do wielu sytuacji awaryjnych, zdarzeń niepożądanych, sytuacji kryzysowych przygotować należy się w sposób specjalny.
Opracowanie procedur postępowania na wypadek sytuacji kryzysowych
Należy skorzystać z dostępnej wiedzy, z dostępnego na zakładzie sprzętu, z tego, kogo mamy w sąsiedztwie (w przypadku jeżeli np. w bliskim sąsiedztwie jest straż pożarna, to warto uwzględnić to w stworzonym scenariuszu, pozwala to bowiem w szybki sposób poprosić strażaków o pomoc w sytuacji kryzysowej).
Wiele z tych zidentyfikowanych potencjalnych sytuacji awaryjnych wymaga jednak przygotowania wyłącznie ze strony pracodawcy i pracowników. W związku z tym trzeba przygotować odpowiednie procedury i schemat reakcji na zdarzenia.
Opracowanie procedury postępowania umożliwi zidentyfikowanie niezbędnych środków do reagowania i środków ochrony indywidualnej. Po zidentyfikowaniu potrzebnego dla bezpieczeństwa sprzętu, należy go zapewnić, on musi znaleźć się na terenie zakładu. Opracowując procedurę reagowania, należy się zastanowić, gdzie najlepiej i w jaki sposób przechowywać te sprzęty. Nie ma bowiem sensu umiejscowienie sprzętu, który ma być potrzebny w przypadku rozszczelnienia zbiornika z olejem napędowym, w dużym oddaleniu od tego zbiornika. Konsekwencją nieprawidłowej lokalizacji takiego sprzętu może być wyciek całego oleju.
Przygotowanie sprzętu do reagowania
W procedurach uwzględniamy różnego rodzaju sprzęty, w tym:
– środki ochrony indywidualnej
– odzież ochronną
– łopaty, taczki, dodatkowe gaśnice
– agregaty prądotwórcze
– pompy do wypompowywania wody
– sorbenty
– rękawy sorpcyjne
– zapory.
Zapory takie można wykorzystać w zakładzie funkcjonującym tuż przy zbiorniku czy nad rzeką, gdy w wyniku rozszczelnienia zbiornika z olejem napędowym przedostaje się on do tej rzeki lub zbiornika wodnego. W takim przypadku przygotowana w zakładzie wodna zapora pozwala ograniczyć rozprzestrzenianie się tego wycieku. Miejsce wycieku można też zasypać sorbentem, ograniczyć rękawami sorpcyjnymi tak, aby wpływ na środowisko tej niebezpiecznej, kryzysowej sytuacji był jak najmniejszy.
Wyznaczenie pracowników do poszczególnych ról
Niebagatelne i kluczowe znaczenie ma również wyznaczenie pracowników, którzy będą mieli szczególne role w sytuacjach kryzysowych. Będą to pracownicy do:
– udzielania pierwszej pomocy
– kierowania ewakuacją
– usuwania skutków awarii
Należy wyznaczyć osoby odpowiedzialne do poszczególnych działań i stworzyć ich rejestr, aby pozostali pracownicy zakładu wiedzieli, do kogo mogą się zwrócić w przypadku niebezpieczeństwa.
Wdrożenie procedur
Wdrożenie procedur to nic innego jak przeszkolenie pracowników, zapoznanie ich z potencjalnymi sytuacjami awaryjnymi i sposobami reagowania.
Przećwiczenie wdrożonych procedur
Bardzo dobrą praktyką jest również przeprowadzanie tzw. ćwiczeń praktycznych, czyli fizycznego przeprowadzenia procedury reagowania w którejś z wybranych sytuacji. Takie ćwiczenia unaoczniają czy pracownicy znają procedury, czy wiedzą, gdzie znajdują się środki do reagowania na wypadek awarii i czy potrafią ich użyć. Ćwiczenia praktyczne są także cenną wskazówką dla pracodawcy, ukazują słabe punkty procedur, pokazują, co należy zmienić w zakładzie, w co go doposażyć, w jaki sposób zmienić być może samą procedurę reagowania, tak żeby reagować skutecznie, bezpiecznie, z jak najmniejszymi stratami dla zakładu.
Kluczowe znaczenie ma także poinformowanie pracowników o tym, że w sytuacji bezpośredniego zagrożenia ich zdrowia lub życia, dla własnego bezpieczeństwa mogą oni samodzielnie podjąć decyzję o rozpoczęciu działań, reagowaniu na awarię czy też ewakuacji z miejsca zagrożonego.
Przeprowadzanie powyższych działań pozwoli przygotować zakład oraz pracowników na ewentualne sytuacje awaryjne i zminimalizować straty powstałe w ich wyniku. Pozwoli też zadbać o bezpieczeństwo zakładu, a przede wszystkim o pracujących w nim ludzi.
Więcej na temat sytuacji kryzysowych dowiesz się w materiałach:
