Do kogo skierowane jest nagranie?
Nagranie będzie przydatne dla:
- kadry zarządzającej zakładami,
- osób odpowiedzialnych za bezpieczeństwo i higienę pracy na terenie zakładu,
- pracowników zakładów,
- pracowników zakładów, którzy pełnią szczególną rolę podczas sytuacji awaryjnej,
- osób opracowujących procedury funkcjonowania zakładów w wypadku zaistnienia sytuacji kryzysowej i na wypadek wystąpienia awarii,
- audytorów sprawdzających poprawność wdrożeń procedur funkcjonowania zakładów.
Co zyskasz?
- poznasz ścieżkę postępowania na wypadek wystąpienia awarii, w sytuacji niebezpiecznej, w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia pracowników, w wypadku gdy zakład nie może pracować,
- dowiesz się, jakie podjąć działania, w przypadku wystąpienia awarii, kiedy sytuacja kryzysowa zaistniała poza terenem zakładu, jednak sam zakład jest bezpieczny i może dalej funkcjonować,
- uzyskasz wiedzę, jak w przypadku wystąpienia zagrożenia zdrowia i życia pracowników prawidłowo przeprowadzić ewakuację z terenu zakładu,
- dowiesz się, kiedy sprawdzić sprawność sprzętu do reagowania i wydać pracownikom środki ochrony indywidualnej,
- jak, jakie i jak długo należy prowadzić działania usuwające skutki awarii, czyli kiedy zakład powróci do działania w normalnym trybie pracy.
Czego się dowiesz?
- Dlaczego prowadzenie monitoringu zakładu i jego otoczenia w sytuacji kryzysowej jest tak ważne?
- Czy i kiedy informować pracowników o zagrożeniu oraz konieczności ewakuacji?
- W którym momencie po stwierdzeniu zaistnienia sytuacji kryzysowej pracownicy muszą zostać poinformowani o możliwości podjęcia samodzielnej decyzji o ewakuacji?
- Kto może wyłączyć, a później włączyć media: wodę, prąd, gaz?
- W jakim trybie przywracać pracę instalacji?
- Czy zawsze wszyscy pracownicy oraz osoby znajdujące się na terenie zakładu muszą być ewakuowani?
- Kiedy pracownicy mogą powrócić na swoje stanowiska pracy?
W materiale tym omówiony zostanie sposób postępowania w czasie zaistnienia sytuacji kryzysowej w trzech przypadkach: istnieje niebezpieczeństwo, ale można bezpiecznie pracować, jest niebezpiecznie i nie można pracować, bądź mimo zaistnienia sytuacji awaryjnej w sąsiedztwie, w zakładzie jest bezpiecznie i można pracować.
Zagadnienie sytuacji kryzysowej oraz ścieżki postępowania w wypadku zagrożenia omawia specjalistka ds. ochrony środowiska bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej Agnieszka Popiela.
Podstawa prawna
W udostępnionym materiale powołujemy się na następujące podstawy prawne:
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2023 r. poz. 1465, z 2024 r. poz. 878, 1222) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19740240141/U/D19740141Lj.pdf
Dla tych, co wolą przeczytać
Postępowanie w przypadku wystąpienia awarii – trzy ścieżki szybkiego postępowania w sytuacjach kryzysowych
Podstawowym obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy także w przypadku sytuacji awaryjnych, w sytuacjach bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia. W obliczu zaistnienia sytuacji kryzysowej na terenie zakładu bądź w jego okolicach należy uruchomić wypracowane wcześniej procedury. Dlatego tak ważne jest wcześniejsze wypracowanie schematów postępowania i przećwiczenie ich, tak aby w wypadku zagrożenia działać automatycznie i szybko. W zależności od bieżącej sytuacji zalecamy działanie zgodnie z jedną z trzech ścieżek postępowania w sytuacjach kryzysowych:
– BEZPIECZNIE, można pracować
– NIEBEZPIECZNIE, można pracować (lub z możliwością częściowej pracy)
– NIEBEZPIECZNIE, nie można pracować
Niezależnie od wybranej ścieżki postępowania na bieżąco i przez cały czas należy monitorować teren zakładu i jego otoczenie. To pozwoli kontrolować aktualną sytuację i zagrożenie. To umożliwi także ocenić, czy można nadal pracować, czy może niezbędna jest już częściowa lub całkowita ewakuacja pracowników.
Postępowanie w sytuacji: NIEBEZPIECZNIE, nie można pracować
W sytuacji niebezpiecznej uniemożliwiającej dalszą pracę należy jak najszybciej wyłączyć z eksploatacji zakład i ewakuować pracowników. O zaistniałej sytuacji oraz ewakuacji trzeba niezwłocznie poinformować pracowników. Pracownicy mają prawo wiedzieć, że istnieje ryzyko zagrożenia życia i zdrowia oraz że jest niebezpiecznie.
W trakcie ewakuacji pracownicy udają się do wyznaczonego wcześniej miejsca zbiórki. Jednocześnie należy wyznaczyć osoby do wyłączenia mediów (gazu, wody i prądu). Osoby te, po wyłączeniu mediów, także muszą się ewakuować.
Kolejnym niezbędnym krokiem powinno być przeliczenie wszystkich pracowników. Celem tego jest upewnienie się, czy opuściły zakład wszystkie osoby znajdujące się na jego terenie. Co ważne – należy również pamiętać o osobach niebędących pracownikami, a które podczas zaistnienia sytuacji awaryjnej mogły przebywać na terenie zakładu (np. kurierzy, potencjalni kontrahenci czy dostawcy gazu) oraz o osobach zewnętrznych, które były w zakładzie w związku z wykonywaną pracą (np. pracujący na zakładzie pracownicy firm podwykonawczych, kominiarze, serwisanci). Należy pamiętać o wszystkich ludziach przebywających na terenie zakładu i doliczyć ich do grona osób, które powinny się ewakuować.
Postępowanie w sytuacji: BEZPIECZNIE, można pracować
Gdy sytuacja kryzysowa ma miejsce w otoczeniu zakładu i nie stanowi dla niego zagrożenia, możliwa jest normalna praca ludzi i instalacji. Należy nieustannie monitorować zakład i okoliczny teren, aby kontrolować sytuację i grożące niebezpieczeństwo. Jeżeli w sytuacji niebezpiecznej, ale niezagrażającej jeszcze normalnej pracy zakładu pojawiają się skutki tego, co dzieje się wokół zakładu, należy wyznaczyć pracowników do szybkiego reagowania, sprzątania i usuwania tych skutków.
Po stwierdzeniu niebezpieczeństwa w otoczeniu zakładu, należy poinformować o tym pracowników. To też idealny czas na przypomnienie pracownikom procedur reagowania na wypadek, gdyby sytuacja uległa niebezpiecznemu pogorszeniu i wymagała ewakuacji oraz podjęcia działań w celu reagowania i usuwania skutków awarii. Należy sprawdzić sprzęt do reagowania na wypadek awarii – czy jest dostępny, czy jest sprawny oraz ile jest tego sprzętu. Najlepiej też od razu, na wypadek gdyby sytuacja uległa pogorszeniu, wydać pracownikom środki ochrony indywidualnej. Rozdane wcześniej środki ochrony indywidualnej pozwolą na przystąpienie do natychmiastowej ewakuacji pracowników w przypadku zagrożenia, bez tracenia czasu na ich wydawanie. Pracownikom warto przypomnieć, gdzie znajdują się środki ochrony indywidualnej oraz sprzęt do reagowania, skąd je pobrać i jak ich używać, np. pomp i agregatów prądotwórczych.
Przez cały czas należy monitorować teren wokół zakładu, tak aby wiedzieć, kiedy nastąpi zmiana warunków na bardziej lub mniej bezpieczne i kiedy należy podjąć kolejne właściwe kroki reagowania w sytuacjach zagrożenia.
Postępowanie w sytuacji: NIEBEZPIECZNIE, z możliwością częściowej pracy
W sytuacji kiedy niebezpiecznie robi się już na terenie samego zakładu, należy ogłosić częściową ewakuację. Pracownicy, którzy nie są wyznaczeni do sprzątania i zabezpieczenia terenu zakładu, muszą zostać ewakuowani. Natomiast pozostali pracownicy, wyposażeni w środki ochrony indywidualnej i w środki do reagowania na wypadek awarii, przystępują do rzeczywistego działania, do zabezpieczania terenu zakładu i usuwania skutków awarii. Należy także wyznaczyć pracowników do wyłączenia mediów – prądu, gazu i wody. Działania usuwające skutki awarii oraz zabezpieczające teren zakładu należy prowadzić do momentu aż sytuacja zostanie opanowana i będzie bezpiecznie.
Uznanie sytuacji za bezpieczną nie oznacza końca działań i przystąpienia do normalnej pracy. Kolejne kroki to usunięcie skutków sytuacji awaryjnej, która wystąpiła w zakładzie. Trzeba posprzątać oraz przywrócić media (prąd, gaz, wodę). Należy jednak pamiętać o tym, że zarówno energię elektryczną, jak i gaz mogą włączyć tylko osoby posiadające odpowiednie uprawnienia. Po przywróceniu wszystkich mediów należy sprawdzić, czy instalacja funkcjonuje w sposób prawidłowy. Mogą to zrobić tylko osoby posiadające odpowiednie uprawnienia. Ewakuowanych wcześniej pracowników można dopuścić do pracy dopiero gdy instalacja zostanie uruchomiona i upoważnione do tego osoby stwierdzą, że cała instalacja jest gotowa do normalnego uruchomienia i codziennej pracy.
Dokonany, po przywróceniu wszystkich mediów, rozruch instalacji jest rozruchem próbnym. To czas na to, żeby zareagować, dokonać drobnych napraw, jeśli jest taka potrzeba, dostroić urządzenia, umożliwić normalne funkcjonowanie zakładu. Dopiero po rozruchu próbnym, po uzgodnieniu, że wszystko funkcjonuje w sposób prawidłowy, można przystąpić do normalnej, codziennej pracy zakładu.
O BHP w sytuacjach kryzysowych. O obowiązkach pracodawcy przed i w trakcie powodzi przeczytasz też na blogu Akademii Przemysłu i Środowiska.
Więcej na temat sytuacji kryzysowych dowiesz się w materiałach:
