Decyzja środowiskowa krok po kroku. Krok drugi – elementy karty informacyjnej przedsięwzięcia 

Planując realizację przedsięwzięcia zapewne spotkałeś się z pojęciem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Jest ona krokiem do pomyślnego przeprowadzenia zaplanowanej inwestycji i to jej określenia brane są pod uwagę w procesie uzyskiwania pozwoleń administracyjnych na realizację przedsięwzięć. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach jest źródłem informacji dotyczących wpływu planowanej inwestycji na środowisko przyrodnicze, zdrowie, warunki życia ludzi, dobra materialne, zabytki kultury oraz wzajemne powiązania między tymi elementami zarówno na etapie budowy, eksploatacji, jak i likwidacji inwestycji. Decyzja przedstawia również możliwości oraz sposoby zapobiegania i łagodzenia negatywnego oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.

W poprzedniej części naszej serii dotyczącej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dowiedziałeś się, w jaki sposób określić czy inwestycja wymaga decyzji środowiskowej, skąd wiedzieć, czy przedłożyć kartę informacyjną przedsięwzięcia czy też raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko oraz który organ administracji publicznej będzie właściwym organem do opiniowania wniosku do wydania decyzji środowiskowej. W tym materiale skupimy się na karcie informacyjnej przedsięwzięcia i przejdziemy krok po kroku po wszystkich jej komponentach.

Czym jest KIP – czyli karta informacyjna przedsięwzięcia?

Karta informacyjna przedsięwzięcia (dalej: KIP) stanowi uproszczony dokument będący załącznikiem do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla planowanej inwestycji. Jest dokumentem opisującym planowane przedsięwzięcie oraz jego oddziaływanie na środowisko przyrodnicze. Elementy, które powinny zostać w nim poruszone zostały określone w art. 62a [1] ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2024 r. poz. 1112 z póź. zm.)[2], określanej dalej jako ustawa o.o.ś. Wszystkie te elementy można pogrupować na sześć rozdziałów:

I. Informacje wstępne;

II. Ogólny opis przedsięwzięcia;

III. Charakterystyka środowiska w obrębie przedsięwzięcia;

IV. Techniczny opis przedsięwzięcia;

V. Oddziaływanie przedsięwzięcia na środowisko;

VI. Załączniki.

I. Informacje wstępne

Pierwszą część karty można podzielić na pięć elementów:

1. Sposób opracowania;
2. Wnioskodawca;
3. Przedmiot opracowania;
4. Kwalifikacja przedsięwzięcia;
5. Tytuł prawny wnioskodawcy.

Jest to rozdział zawierający podstawowe wstępne informacje. “Sposób opracowania” powinien przedstawiać podstawę prawną sporządzenia karty. Chcąc uniknąć niepotrzebnych wątpliwości co do kompletności opracowania, zaleca się przy każdym z jego punktów zaznaczać, który z elementów art. 62a opisuje dana część. Sekcja “Wnioskodawca” powinna zawierać podstawowe informacje o wnioskodawcy takie jak: jego nazwa, adres siedziby, NIP oraz REGON. W części “Przedmiot opracowania” należy w zwięzły sposób opisać, jakiego rodzaju przedsięwzięcia dotyczy tworzona karta oraz jego ogólną lokalizację. Podczas uzupełniania sekcji “Kwalifikacja przedsięwzięcia” należy odnieść się do konkretnych paragrafów wspomnianych w poprzedniej części serii, a mianowicie § 2 [3] i § 3 [4] rozporządzenia z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. poz. 1839 z póź. zm.)[5], które kwalifikują przedsięwzięcia jako te mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko oraz potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. “Tytuł prawny wnioskodawcy” powinien informować o tym, czy osoba wnioskująca jest właścicielem terenów, budynków, instalacji, których dotyczy karta czy jedynie dzierżawcą.

II. Ogólny opis przedsięwzięcia

Drugą część karty można podzielić na sześć elementów:

1. Usytuowanie przedsięwzięcia (podstawa prawna – Art. 62a ust. 1 pkt 1 ustawy o.o.ś.);
2. Skala przedsięwzięcia oraz zajmowana powierzchnia (podstawa prawna – Art. 62a ust. 1 pkt 1 ustawy o.o.ś.);
3. Pokrycie nieruchomości szatą roślinną (podstawa prawna – Art. 62a ust. 1 pkt 2 ustawy o.o.ś.);
4. Dotychczasowy sposób wykorzystywania nieruchomości (podstawa prawna – Art. 62a ust. 1 pkt 2 ustawy o.o.ś.);
5. Informacje o przedsięwzięciach realizowanych i zrealizowanych (podstawa prawna – Art. 62a ust. 1 pkt 11 ustawy o.o.ś.);
6. Informacje o pracach rozbiórkowych (podstawa prawna – Art. 62a ust. 1 pkt 14 ustawy o.o.ś.).

W tym rozdziale należy doprecyzować informacje podane wcześniej. W sekcji “Usytuowanie przedsięwzięcia” powinny znaleźć się: numery działek, obręb oraz miasto lub gmina, na terenie których będzie miało miejsce przedsięwzięcie. Wspomnieć można również o powierzchni konkretnych działek, ich otoczeniu oraz o fakcie, czy są one objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. “Skala przedsięwzięcia oraz zajmowana powierzchnia” to część przeznaczona na szczegółową charakterystykę przedsięwzięcia. Opisać należy w niej, czego ono dotyczy oraz jaka infrastruktura i urządzenia będą wykorzystywane do przeprowadzenia prac. Przedstawić należy również plan realizacji przedsięwzięcia. Cenna będzie także informacja o tym, w jaki sposób zmieni się zajmowana powierzchnia (bilans terenu) – np. w formie tabelarycznej można przedstawić zestawienie powierzchni obejmujące: tereny utwardzone, tereny biologicznie czynne, tereny zajęte przez budynki/instalacje zarówno przed, jak i po realizacji przedsięwzięcia. W sekcji “Pokrycie nieruchomości szatą roślinną” powinno określić się dotychczasowy sposób zagospodarowania terenu. W sposób procentowy można określić skalę pokrycia działek roślinnością, placami czy innymi charakterystycznymi dla terenu formami. W poprawnej identyfikacji elementów zagospodarowania terenu przydatna może okazać się strona geoportal.gov.pl, która jest oficjalnym źródłem danych przestrzennych dla kraju. Skorzystać można na przykład z dostępnej ortofotomapy lub warstw przedstawiających pokrycie terenu.

Portal polska.e-mapa.net również oferuje dostęp do danych przestrzennych, w tym do możliwości wygenerowania raportu zawierającego informacje między innymi o powierzchni czy pokryciu terenu wybranej działki. Strona ta nie jest oficjalnym źródłem informacji, ale może służyć jako wsparcie podczas opracowywania karty. W punkcie opisać należy również, w jaki sposób przedsięwzięcie może wpłynąć na zmiany w krajobrazie obszaru oraz czy przewidywane jest na przykład wycinanie drzew. Część “Dotychczasowy sposób wykorzystywania nieruchomości” powinna określać, do czego służy obszar będący przedmiotem karty oraz czy jego przeznaczenie zmieni się na skutek przeprowadzenia przedsięwzięcia. W sekcji “Informacje o przedsięwzięciach realizowanych i zrealizowanych” należy przeprowadzić ocenę oddziaływania skumulowanego dotyczącego łącznego wpływu na środowisko planowanej inwestycji z istniejącymi obiektami korzystającymi ze środowiska, znajdującymi się w rejonie przedsięwzięcia. Określić należy, czy inwestycja doprowadzi do przekroczenia standardów jakości środowiska. W ostatniej części jaką jest “Informacje o pracach rozbiórkowych” powinno znaleźć się stwierdzenie czy realizacja przedsięwzięcia będzie skutkować pracami rozbiórkowymi, a jeżeli tak – jakimi.

III. Charakterystyka środowiska w obrębie przedsięwzięcia

Ten rozdział można podzielić na trzy podrozdziały:

1. Opis komponentów środowiska;
2. Obszary podlegające ochronie (podstawa prawna – Art. 62a ust. 1 pkt 9 ustawy o.o.ś.);
3. Zabytki i inne dobra kultury.

Opracowując ten rozdział, warto mieć na uwadze wspomniany wcześniej geoportal.gov.pl oraz raport ze strony polska.e-mapa.net, które oferują ogromne zasoby danych przestrzennych dotyczących między innymi właśnie środowiska i jego ochrony. W części “Opis komponentów środowiska” należy odnieść się do położenia geograficznego przedsięwzięcia, geologii, warunków klimatycznych, hydrologii, hydrogeologii oraz fauny i flory. Położenie geograficzne można opisać, korzystając na przykład z podziału fizyczno-geograficznego J. Kondrackiego. Część geologiczna powinna charakteryzować budowę ziemi, na której zlokalizowane jest przedsięwzięcie, a opisując warunki klimatyczne można odnieść się do regionów klimatycznych według Alojzego Wosia. Dalsze informacje powinny opisywać jednolite części wód podziemnych i powierzchniowych, znajdujące się w okolicy zbiorniki wodne oraz charakterystykę roślinności, zwierząt i ptaków zamieszkujących pobliskie tereny. Przy omawianiu/charakteryzowaniu jednolitych części wód należy wykazać, że planowana inwestycja nie będzie miała negatywnego wpływu na osiągnięcie celów środowiskowych wyznaczonych dla tych wód. Lub, jeśli przedsięwzięcie wpłynie na osiągnięcie celów środowiskowych, należy to w tym miejscu zaznaczyć. Sekcja “Obszary podlegające ochronie” powinna zawierać wykaz i opis parków narodowych, krajobrazowych, korytarzy ekologicznych, obszarów natura 2000, pomników przyrody i innych form ochrony przyrody określonych w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, znajdujących się najbliżej przedsięwzięcia wraz ze wskazaniem odległości między nimi a terenem działalności. Analogicznie do części dotyczącej obszarów chronionych, “Zabytki i inne dobra kultury” powinna zawierać wykaz najbliższych zabytków wraz z określeniem odległości między nimi a przedsięwzięciem.

IV. Techniczny opis przedsięwzięcia

Ten rozdział powinien składać się z takich części jak:

1. Rodzaj technologii (podstawa prawna – art. 62a ust. 1 pkt 3 ustawy o.o.ś.);
2. Ewentualne warianty przedsięwzięcia (podstawa prawna – art. 62a ust. 1 pkt 4 ustawy o.o.ś.);
3. Przewidywane ilości wykorzystywanej wody, surowców, materiałów, paliw oraz energii (podstawa prawna – art. 62a ust. 1 pkt 5 ustawy o.o.ś.);
4. Ryzyko wystąpienia poważnej awarii lub katastrofy naturalnej i budowlanej (podstawa prawna – art. 62a ust. 1 pkt 12 ustawy o.o.ś.).

W części “Rodzaj technologii” powinien znaleźć się szczegółowy opis technologii, która jest przedmiotem przedsięwzięcia. Opis i zawarte w nim elementy należy dostosować do charakteru inwestycji. “Ewentualne warianty przedsięwzięcia” to podrozdział, który powinien składać się z trzech elementów: wariantu proponowanego przez wnioskodawcę, racjonalnego wariantu alternatywnego oraz wariantu najkorzystniejszego dla środowiska. Racjonalny wariant alternatywny to taki, który jest możliwy do wykonania ze względów ekonomicznych czy technologicznych. Świadome wskazanie wariantów przedsięwzięcia jest bardzo ważne, ponieważ w przypadku odrzucenia przez organ wariantu proponowanego przez wnioskodawcę, może on zaproponować wykonanie jednej z pozostałych dwóch opcji. Jeśli ich wykonanie nie będzie możliwe, prośba o decyzję środowiskową może zostać odrzucona. W części “Przewidywane ilości wykorzystywanej wody, surowców, materiałów, paliw oraz energii” należy podać informacje dotyczące wykorzystania takich surowców jak na przykład: energia, woda, olej opałowy czy gaz, beton, stal, materiały budowlane wykorzystywane zarówno w fazie realizacji, jak i eksploatacji. O podanie tego typu informacji można poprosić kierownika budowy lub architekta, który, dzięki swojemu doświadczeniu, będzie w stanie określić przybliżone masy, ilości i liczby. Należy unikać określania, że dana wartość jest nieznana, a za to oszacować liczbę i opisać, że jest ona podana w przybliżeniu. Opisując “Ryzyka wystąpienia poważnej awarii lub katastrofy naturalnej i budowlanej” należy scharakteryzować zagrożenia, jakie mogą występować podczas realizacji i eksploatacji danego przedsięwzięcia. Pod uwagę należy wziąć wykorzystywaną technologię, substancje, materiały oraz w jaki sposób planowane jest zniwelowanie zagrożenia.

V. Oddziaływanie przedsięwzięcia na środowisko

Ten rozdział można podzielić na sześć elementów:

1. Emisje do powietrza (podstawa prawna – Art. 62a ust. 1 pkt 7 ustawy o.o.ś.);
2. Emisje hałasu (podstawa prawna – Art. 62a ust. 1 pkt 7 ustawy o.o.ś.);
3. Gospodarka odpadami (podstawa prawna – Art. 62a ust. 1 pkt 7 i 13 ustawy o.o.ś.);
4. Ścieki (podstawa prawna – Art. 62a ust. 1 pkt 7 ustawy o.o.ś.);
5. Rozwiązania chroniące środowisko (podstawa prawna – Art. 62a ust. 1 pkt 6 ustawy o.o.ś.);
6. Transgraniczne oddziaływanie na środowisko (podstawa prawna – Art. 62a ust. 1 pkt 8 ustawy o.o.ś.).

Elementy jak “Emisje do powietrza”, “Emisje hałasu”, “Gospodarka odpadami” i “Ścieki” powinny być opisane z podziałem na fazę realizacji i eksploatacji. Wymienione powinny być wszystkie źródła zanieczyszczeń oraz sposoby zarządzania nimi. Jeżeli przeprowadzone zostały obliczenia np. ilości emitowanych zanieczyszczeń do powietrza w trakcie eksploatacji instalacji, cenne jest, aby przedstawić sposób ich wyliczeń, a także przyjęte wskaźniki (jeżeli z takich korzystaliśmy) oraz dane literaturowe, które służyły nam jako źródło obliczeń. W części “Rozwiązania chroniące środowisko” powinien znaleźć się opis wszystkich sposobów, jakie będą stosowane w celu minimalizacji wpływu przedsięwzięcia na środowisko. Mogą one dotyczyć między innymi sposobu gospodarowania odpadami, oczyszczania wód, minimalizacji hałasu. Ostatnim elementem jakim jest “Transgraniczne oddziaływanie na środowisko” jest określenie czy przedsięwzięcie będzie oddziaływać na obszary położone poza granicami kraju.

VI. Załączniki

W ostatnim rozdziale należy po kolei wypisać dołączone do karty informacyjnej przedsięwzięcia załączniki, na przykład w postaci schematów technologicznych instalacji, aktualnego stanu zanieczyszczenia powietrza, wydruków komputerowych z programów tj. np. modelowanie rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu lub analiza emisji hałasu.

Dokumenty formalne, które należy załączyć do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach szczegółowo przedstawiono w artykule pt. „Decyzja środowiskowa krok po kroku. Krok pierwszy – kwalifikacja przedsięwzięcia”.

Jak złożyć wniosek i KIP?

Wniosek wraz z jednym wydrukowanym egzemplarzem karty informacyjnej przedsięwzięcia należy złożyć do organu opiniującego dokumentację. Ponadto do wniosku należy załączyć ten sam materiał, ale na nośniku elektronicznym. Zgodnie z art. 75 ust. 5a i 5b [6] ustawy o.o.ś., wniosek zostanie przekazany przez organ prowadzący postępowanie o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia do organów współdecydujących/współopinujących. Zgodnie z art. 75 [7] ustawy o.o.ś. organami, które mogą wydać decyzję środowiskową są: Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska, Dyrektor Zarządu Zlewni Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie; Powiatowy Inspektor Sanitarny i, w przypadku gdy dane przedsięwzięcie kwalifikowane jest jako instalacja, o której mowa w art. 201 ust. 1 [8] ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2024 r. poz. 54 z póź. zm.) [9], czyli wymaga uzyskania pozwolenia zintegrowanego – starosta.

Temat przedłożenia karty informacyjnej przedsięwzięcia w celu uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przedsięwzięcia przybliża również mec. dr Marcin Kaźmierski w nagraniu wideo pt. „Jak złożyć raport czy kartę informacyjną przedsięwzięcia?”.

Co należy uwzględnić, planując realizację inwestycji?

Czas jaki inwestor musi przeznaczyć, by uzyskać decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia, a także kolejne decyzje powalające na powstanie inwestycji. Każdorazowo wnioskodawca musi pamiętać, że przedkładając do organu prowadzącego postępowanie administracyjne, może zostać wezwany do przedłożenia raportu oddziaływania na środowisko. Taka sytuacja może mieć miejsce, jeśli w ocenie organu opiniującego na podstawie karty informacyjnej przedsięwzięcia nie może on dokonać pełnej analizy oddziaływania inwestycji na środowisko lub z karty informacyjnej przedsięwzięcia wynika, że realizacja przedsięwzięcia może spowodować nieosiągnięcie celów środowiskowych zawartych w planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza. W powyższych przypadkach organ prowadzący nakłada na wnioskodawcę obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Jaki jest skutek tego działania? Zgodnie z art. 63 ust. 5 [10] ustawy o.o.ś., organ zawiesza procedowanie postępowania, aż do momentu uzupełnienia dokumentacji przez wnioskodawcę o raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Efektem zawieszenia postępowania będzie opóźnione wydanie decyzji, co z punktu widzenia realizacji przedsięwzięcia jest niekorzystne.

Co ważne, jeśli wnioskodawca wnioskujący o decyzję środowiskową nie uzupełni wniosku o raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko w terminie 3 lat od dnia zawieszenia postępowania, to zgodnie z art. 63 ust. 5a [11] ustawy o.o.ś. żądanie wszczęcia postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach uważa się za wycofane. Czyli wniosek o decyzję środowiskową zostanie pozostawiony bez rozpatrzenia.

Ile czasu inwestor planujący realizację przedsięwzięcia musi uwzględnić w terminarzu prac omówiono w materiale pt. „Ile trwa uzyskanie decyzji środowiskowej?”.

Podsumowanie

Śledząc opisany powyżej schemat „Zalecany podział zawartości karty informacyjnej przedsięwzięcia”, będziesz mieć pewność, że nie pominiesz żadnego z punktów koniecznych do uwzględnienia w karcie informacji przedsięwzięcia, co pozwoli na sprawne wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przez organ opiniujący.

Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko różni się swoją zawartością od karty informacyjnej przedsięwzięcia. Jeśli chcesz dowiedzieć się, w jaki sposób sformułować raport tak, aby nie pominąć żadnego z elementów lub chcesz zapoznać się z procesem wydawania decyzji, zapraszamy do zapoznania się z kolejnymi częściami naszej serii o decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Dla przypomnienia w kroku pierwszym przybliżyliśmy zagadnienie kwalifikacji przedsięwzięcia. Natomiast jeśli chcesz poznać cały proces związany z uzyskaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia polecamy materiał „Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach przedsięwzięcia – 22 zagadnienia istotne dla inwestora”.

Opracowanie: Zespół Kancelarii Ekologicznej

PYTANIE – KONKRETNA ODPOWIEDŹ!

Co to jest karta informacyjna przedsięwzięcia?

Karta informacyjna przedsięwzięcia jest dokumentem, który należy opracować w przypadku, gdy mamy zamiar ubiegać się o uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach na realizację planowanego przedsięwzięcia. Celem KIP jest przedstawienie czytelnego opisu planowanej inwestycji, aby umożliwić organom administracyjnym dokładną analizę potencjalnych oddziaływań przedsięwzięcia na środowisko. Karta informacyjna przedsięwzięcia jest dokumentem mniej złożonym niż raport oddziaływania na środowisko, lecz równie ważnym. W art. 62a ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2024 r., poz. 1112) [1] szczegółowo wskazano jakie elementy powinna zawierać KIP.

Kiedy sporządza się kartę informacyjną przedsięwzięcia?

Co do zasady, karta informacyjna przedsięwzięcia sporządzana jest w sytuacji, gdy planowane przedsięwzięcie kwalifikowane jest na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. poz. 1839) jako przedsięwzięcie mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (wymienione w §3 rozporządzenia [4]).

Zgodnie jednak z art. 69 [12] ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2024 r., poz. 1112) dla przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko zamiast raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko można złożyć kartę informacyjną przedsięwzięcia wraz z wnioskiem o ustalenie zakresu raportu.