
Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach przedsięwzięcia, czyli decyzja środowiskowa to pierwsza decyzja administracyjna, która musi być uzyskana przez inwestora planującego realizację inwestycji, zamierzenia budowlanego lub inną ingerencję w środowisko. Musi o nią zawnioskować inwestor, który chce „coś” wybudować lub w inny sposób spowodować ingerencję w środowisko (polegające na jego przekształceniu bądź zmianie dotychczasowego sposobu wykorzystania terenu). Co ważne, uzyskanie decyzji środowiskowej jest konieczne nie tylko dla nowo planowanej inwestycji. Decyzja ta jest wymagana także w przypadku rozbudowy, przebudowy lub montażu przedsięwzięć realizowanych lub już zrealizowanych. Decyzja ta rzutuje również na obowiązki inwestora w zakresie późniejszego korzystania ze środowiska (kiedy rozpoczyna się etap eksploatacji inwestycji). Wszystko, co musisz wiedzieć, zebraliśmy w jednym miejscu!
Całościowo spoglądamy na zagadnienie uzyskania decyzji środowiskowej (pokazując proces od A do Z). Odpowiadając na zadane pytania, wskazujemy 22 zagadnienia istotne dla inwestora planującego realizację inwestycji, którego celem jest uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia.
Materiał ten powstał na bazie pytań, które zadają nam inwestorzy planujący realizację inwestycji (nowe przedsięwzięcie, myślący o rozbudowie bądź przebudowie już funkcjonującego zakładu, instalacji).
1. Decyzja środowiskowa – czyli decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia
2. Kiedy wymagana jest decyzja środowiskowa?
3. Kto potrzebuje decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji inwestycji?
6. Kiedy i kto dokonuje kwalifikacji przedsięwzięcia?
7. Na co może wpłynąć błąd w kwalifikacji przedsięwzięcia?
8. Po co uzyskujemy decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach?
9. Gdzie i do kogo złożyć wniosek o wydanie decyzji środowiskowej?
10. Załączniki do wniosku o wydanie decyzji środowiskowej
11. Raport o oddziaływaniu na środowisko czy Karta informacyjna przedsięwzięcia (KIP)?
12. Jakie informacje zawrzeć w raporcie? Kto sporządza raport oceny oddziaływania na środowisko?
13. KIP – czyli Karta informacyjna przedsięwzięcia
14. Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko
15. Wnioskodawca i strona postępowania
17. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia
18. Ile ważna jest decyzja środowiskowa?
19. Odmowa wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach
20. Wniesienie odwołania od decyzji – kiedy i do kogo?
21. Przeniesienie decyzji środowiskowej – czy jest możliwe?
22. Procedura zmiany decyzji środowiskowej – kiedy może mieć miejsce?
1. Decyzja środowiskowa – czyli decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia
Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia, inaczej decyzja środowiskowa, określa uwarunkowania realizacji przedsięwzięcia. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 13 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2024 r. poz. 1112) [1] (dalej zwana: u.o.o.ś.) jako przedsięwzięcie rozumie się zamierzenie budowlane lub inną ingerencję w środowisko polegającą na przekształceniu lub zmianie sposobu wykorzystania terenu, w tym również na wydobywaniu kopalin. Decyzja wskazuje, w jaki sposób zrealizować inwestycję, by miała ona jak najmniejsze negatywne oddziaływanie na środowisko i jest niezbędna do uzyskania innych decyzji administracyjnych wymienionych w art. 72 ust. 1 u.o.o.ś.
Przepisy dotyczące decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zawarte są w rozdziale 3 działu V u.o.o.ś.
2. Kiedy wymagana jest decyzja środowiskowa?
Decyzja środowiskowa wymagana jest dla planowanych przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko oraz mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Rodzaje takich przedsięwzięć określone jest w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. poz. 1839 z późn. zm.) [2], gdzie w § 2 wymienione zostały przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, natomiast w § 3 przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Dokonanie kwalifikacji przedsięwzięcia do przedsięwzięć wskazanych w § 2 lub w § 3 wskazuje wnioskodawcy np. właściwość rzeczową organu, czyli gdzie należy złożyć wniosek.
3. Kto potrzebuje decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji inwestycji?
Decyzja środowiskowa wymagana jest przy planowaniu nowego przedsięwzięcia, ale także dla funkcjonującego już przedsięwzięcia, dla którego planujemy rozbudowę, przebudowę lub montaż planowanego, realizowanego lub zrealizowanego przedsięwzięcia tego samego rodzaju znajdującego się na terenie jednego zakładu lub obiektu, a także gdy planujemy przedsięwzięcie niezwiązane z przebudową, rozbudową lub montażem realizowanego lub zrealizowanego przedsięwzięcia, powodujące potrzebę zmiany uwarunkowań określonych w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (zawarte w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko – § 2 ust. 2, § 3 ust. 2 i 3 (Dz. U. poz. 1839 z późn. zm.).
4. Co wymaga decyzji środowiskowej – przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko
W przypadku przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko istnieją dwie główne ścieżki uzyskania decyzji środowiskowej:
a) Wniosek składany jest z kartą informacyjną przedsięwzięcia, a po opiniach z art. 64 u.o.o.ś. wydawane jest postanowienie o braku konieczności sporządzania raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Wówczas wydawana jest decyzja na podstawie art. 84 u.o.o.ś.
b) Wniosek składany jest z kartą informacyjną przedsięwzięcia i po zasięgnięciu opinii w trybie art. 64 u.o.o.ś, na podstawie art. 63 u.o.o.ś. zostaje wydane postanowienie o obowiązku sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko. Wówczas sporządza się raport, wydawane są opinie na podstawie art. 77 u.o.o.ś., a następnie wydawana jest decyzja na podstawie art. 82 u.o.o.ś.
5. Co wymaga decyzji środowiskowej – przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko
W sprawie przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko istnieją dwie główne ścieżki uzyskania decyzji środowiskowej:
a) Wniosek składany jest z raportem oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Wydawane są opinie na podstawie art. 77 u.o.o.ś., a następnie na podstawie art. 82 u.o.o.ś. wydawana jest decyzja środowiskowa.
b) Wniosek składany jest z kartą informacyjną przedsięwzięcia oraz wnioskiem o ustalenie zakresu raportu, zgodnie z art. 69 u.o.o.ś. Następnie zgodnie z art. 69 i 70 u.o.o.ś. wydawane są opinie oraz ustalany jest zakres raportu. Następne kroki to złożenie sporządzonego raportu zgodnie z art. 66 u.o.o.ś. oraz wydanie opinii zgodnie z art. 77 u.o.o.ś. Ostatecznie wydawana jest decyzja środowiskowa na podstawie art. 82 u.o.o.ś.
6. Kiedy i kto dokonuje kwalifikacji przedsięwzięcia?
Wnioskodawca. Ponieważ postępowanie to, jak większość postępowań administracyjnych, jest postępowaniem na wniosek, tym samym to wnioskodawca jest decydentem w zakresie kwalifikacji inwestycji do przedsięwzięć mogących zawsze znacząco lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Poprawność kwalifikacji przedsięwzięcia sprawdza organ opiniujący wniosek. Organ też może (ale nie musi) „podpowiedzieć” wnioskodawcy, czy należy rozszerzyć listę kwalifikacji np. o wskazaną w § 3 ust. 1 pkt 54 Rozporządzenia w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko – zabudowę przemysłową.
Kwalifikacja ta ma miejsce na początkowym etapie prac koncepcyjnych. Dokonując kwalifikacji, wnioskodawca udziela sam sobie odpowiedzi na pytania: Czy muszę uzyskać decyzję środowiskową, czy jest ona wymagana? Czy konieczne jest przeprowadzanie oceny oddziaływania na środowisko?
7. Na co może wpłynąć błąd w kwalifikacji przedsięwzięcia?
Najbardziej dotkliwą konsekwencją dokonania błędnej kwalifikacji przedsięwzięcia dla inwestora jest wydłużenie całego procesu postępowania administracyjnego (ważne: wymagana decyzja środowiskowa jest pierwszą decyzją administracyjną i umożliwia uzyskanie decyzji pozwalających na rozpoczęcie rzeczywistych działań – np. budowy). W przypadku wskazania błędu na etapie oceny wniosku, organ administracyjny ma prawo odmówić wydania decyzji, czyli całą procedurę należy ponownie rozpocząć, co ma wpływ na czas realizacji projektu.
W sytuacjach gdy wada zostanie wskazana przez organ ochrony środowiska lub inspekcję podczas kontroli już na etapie eksploatacji, istnieje ryzyko wzruszenia wydanej decyzji środowiskowej. W takim przypadku organ wydający decyzję (sam lub na wniosek regionalnego dyrektora ochrony środowiska) może wznowić postępowanie lub uznać wydaną decyzję środowiskową za nieważną, co powoduje, że wszystkie następne decyzje (powiązane z decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach) również stracą ważność. W tym najgorszym scenariuszu inwestycja staje się samowolą budowlaną, a zmiana tej sytuacji związana jest z trudną i kosztowną procedurą legalizacji.
8. Po co uzyskujemy decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach?
Decyzja środowiskowa jest podstawą, która daje możliwość uzyskania innych decyzji, np. decyzji o pozwoleniu na budowę, decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, decyzji określającej szczegółowe warunki wydobycia kopalin oraz innych, wymienionych w art. 72 u.o.o.ś. Podczas ubiegania się o inne decyzje administracyjne urząd bierze pod uwagę ustalenia zawarte w wydanej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Zgodnie z art. 86 u.o.o.ś. decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wiąże organy:
- wydające decyzje określające warunki korzystania ze środowiska w zakresie, w jakim ma być uwzględniona przy wydawaniu tych decyzji,
- wydające decyzje, o których mowa w art. 72 ust. 1 u.o.o.ś.,
- przyjmujące zgłoszenia, o których mowa w art. 72 ust. 1a u.o.o.ś.
Zgodnie z art. 86c u.o.o.ś. wykonanie warunków wydanej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, które nie zostały uwzględnione w decyzjach, o których mowa w art. 86, podlega egzekucji administracyjnej w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, o ile przedsięwzięcie jest realizowane.
9. Gdzie i do kogo złożyć wniosek o wydanie decyzji środowiskowej?
Zgodnie z art. 73 u.o.o.ś. wniosek o decyzję środowiskową w formie papierowej lub w formie dokumentu elektronicznego, w rozumieniu ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. z 2024 r. poz. 307) [3], najczęściej należy złożyć do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, jednak w niektórych przypadkach należy skierować się do innej jednostki, zgodnie z art. 75 u.o.o.ś.:
- regionalnej dyrekcji ochrony środowiska – gdy przedsięwzięcie zaliczane jest do mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko i dotyczy m.in. dróg, napowietrznych linii elektroenergetycznych, sztucznych zbiorników wodnych, przedsięwzięcie choć w części realizowane jest na terenie zamkniętym albo na obszarze morskim itd.,
- starostwa lub urzędu miasta na prawach powiatu – w przypadku scalania, wymiany lub podziału gruntów,
- regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych – w przypadku zmiany lasu stanowiącego własność Skarbu Państwa na użytek rolny (jeśli wnioskodawcą jest jednostka organizacyjna Lasów Państwowych, to wniosek składa się do regionalnej dyrekcji ochrony środowiska),
- Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska – w przypadku inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej i inwestycji towarzyszących.
10. Załączniki do wniosku o wydanie decyzji środowiskowej
Zgodnie z art. 74 u.o.o.ś. do wniosku należy dołączyć wymagane załączniki: w zależności od charakteru przedsięwzięcia.
Zgodnie z art. 88 ust. 5 raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko i kartę informacyjną przedsięwzięcia przedkłada się w formie pisemnej w jednym egzemplarzu organowi prowadzącemu postępowanie oraz na informatycznych nośnikach danych z ich zapisem w formie elektronicznej w jednym egzemplarzu organowi prowadzącemu postępowanie oraz każdemu organowi opiniującemu i uzgadniającemu.
Do wniosku należy dołączyć poświadczoną przez właściwy organ kopię mapy ewidencyjnej, w postaci papierowej lub elektronicznej, obejmującej przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie oraz przewidywany obszar, o którym mowa w ust. 3a zdanie drugie u.o.o.ś., a także mapę, w postaci papierowej oraz elektronicznej, w skali zapewniającej czytelność przedstawionych danych z zaznaczonym przewidywanym terenem, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie oraz z zaznaczonym przewidywanym obszarem, o którym mowa w ust. 3a zdanie drugie u.o.o.ś., wraz z wyznaczoną odległością, o której mowa w ust. 3a pkt 1 u.o.o.ś.
Obowiązkowym załącznikiem jest także wypis z rejestru gruntów lub inny dokument, w postaci papierowej lub elektronicznej, wydany przez organ prowadzący ewidencję gruntów i budynków, pozwalający na ustalenie stron postępowania, zawierający co najmniej numer działki ewidencyjnej.
Dodatkowo należy dołączyć dowód uiszczenia opłaty skarbowej za wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Zgodnie z częścią I pkt 45 załącznika do ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2023 r. poz. 2111, z 2024 r. poz. 1222) [4] opłata za decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia wynosi 205 zł. Opłatę za decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach zgody należy uiścić na konto urzędu miasta lub gminy właściwego dla siedziby urzędu, w którym składany jest wniosek. Numer konta należy sprawdzić na stronie urzędu miasta lub gminy. Przykładowo, jeśli wniosek składany jest do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Poznaniu, opłatę należy wpłacić na konto Urzędu Miasta Poznania.
Jeśli wniosek składany jest przez pełnomocnika, należy również dołączyć pełnomocnictwo oraz dowód zapłacenia opłaty za jego udzielenie. Zgodnie z częścią IV załącznika do ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2023 r. poz. 2111, z 2024 r. poz. 1222) opłata za dokument stwierdzający udzielenie pełnomocnictwa lub prokury oraz jego odpis, wypis lub kopię wynosi 17 zł – od każdego stosunku pełnomocnictwa (prokury).
W przypadku przedsięwzięć, dla których organem prowadzącym postępowanie jest regionalny dyrektor ochrony środowiska, do wniosku należy dołączyć wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jeżeli plan ten został uchwalony. W przypadku gdy planowane przedsięwzięcie jest realizowane na obszarze morskim – informację o planie zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej.
Ponadto, w niektórych przypadkach wymagana jest także analiza kosztów i korzyści, a także mapa przedstawiająca dane sytuacyjne i wysokościowe.
11. Raport o oddziaływaniu na środowisko czy Karta informacyjna przedsięwzięcia (KIP)?
W przypadku przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko obowiązkowym załącznikiem do wniosku jest raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Można jednak, zgodnie z art. 69 ust. 1 u.o.o.ś., w sytuacji, gdy chcemy, aby to urząd określił nam zakres raportu, złożyć wniosek z kartą informacyjną przedsięwzięcia oraz wnioskiem o ustalenie zakresu raportu.
W sprawie przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko wniosek należy złożyć z kartą informacyjną przedsięwzięcia. Następnie urząd, do którego został złożony wniosek, poprzez postanowienie zdecyduje, czy przeprowadzi ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, a więc jednocześnie, czy wymagane jest sporządzenie raportu. Postanowienie o obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wydaje organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, uwzględniając kryteria wymienione w art. 63 u.o.o.ś. Zgodnie z art. 64 u.o.o.ś postanowienie o którym mowa wydaje się po zasięgnięciu opinii regionalnego dyrektora ochrony środowiska, a także innych organów, w zależności od charakteru przedsięwzięcia.
W postanowieniu stwierdzającym obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko urząd określa zakres raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, który należy przygotować. Na to postanowienie można złożyć zażalenie.
Opinię wydaje się w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku o wydanie opinii, natomiast postanowienie stwierdzające obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wydaje się w terminie 30 dni od wszczęcia postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.
Gdy stwierdzi się obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, urząd wysyła postanowienie o zawieszeniu postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach do czasu złożenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Na dostarczenie raportu jest termin 3 lat, licząc od dnia zawieszenia postępowania. Jeśli nie dostarczy się raportu w tym terminie, to urząd uzna, że wniosek wycofano.
Kartę informacyjną przedsięwzięcia składamy również w przypadku, gdy planowane przedsięwzięcie może transgranicznie oddziaływać na środowisko – wówczas urząd obowiązkowo ustala zakres raportu, nie należy składać go wraz z wnioskiem.
12. Jakie informacje zawrzeć w raporcie? Kto sporządza raport oceny oddziaływania na środowisko?
Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinna sporządzić osoba mająca odpowiednie wykształcenie lub doświadczenie zawodowe w zespołach przygotowujących raporty o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Wymagania w zakresie treści raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko zawarte są w art. 66 u.o.o.ś. Poniżej prezentujemy schemat z przykładowym podziałem raportu i wskazaniem treści, które powinien zawierać.
13. KIP – czyli Karta informacyjna przedsięwzięcia
Karta informacyjna przedsięwzięcia powinna zawierać podstawowe informacje o planowanym przedsięwzięciu umożliwiające analizę kryteriów, o których mowa w art. 63 ust. 1 u.o.o.ś. lub określenie zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko zgodnie z art. 69 u.o.o.ś., w szczególności dane o jego rodzaju, cechach, skali i usytuowaniu, rodzaju technologii, ewentualnych wariantach przedsięwzięcia czy rozwiązaniach chroniących środowisko. Wymagania w zakresie karty zawarte są w art. 62a u.o.o.ś. Poniżej prezentujemy schemat z przykładowym podziałem KIPu i wskazaniem treści, które należy podać w tym załączniku do wniosku.
14. Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko
Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 8 u.o.o.ś. poprzez ocenę oddziaływania na środowisko należy rozumieć postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia, obejmujące w szczególności:
- weryfikację raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko,
- uzyskanie wymaganych ustawą opinii i uzgodnień,
- zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu.
Zgodnie z art. 59 u.o.o.ś. przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko wymaga realizacja następujących przedsięwzięć:
- planowanego przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na środowisko,
- planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, jeżeli obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko został stwierdzony na podstawie art. 63 ust. 1 u.o.o.ś. albo jeżeli o jej przeprowadzenie wystąpi podmiot planujący podjęcie realizacji przedsięwzięcia lokalizowanego na obszarach objętych formami ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.
Ocenę oddziaływania na środowisko przeprowadza się w ramach postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a także postępowania w sprawie wydania decyzji oraz pozwoleń, o których mowa w art. 61. ust. 1 pkt 2 u.o.o.ś. Przeprowadza ją organ właściwy do wydania tej decyzji, zgodnie z art. 61 u.o.o.ś. Natomiast zgodnie z art. 62 u.o.o.ś. w ramach oceny oddziaływania na środowisko określa się, analizuje oraz ocenia: bezpośredni i pośredni wpływ danego przedsięwzięcia na różne komponenty, ryzyko wystąpienia poważnych awarii, możliwości oraz sposoby zapobiegania i zmniejszania negatywnego oddziaływania na środowisko, a także wymagany zakres monitoringu, czyli aspekty, które powinny być zawarte w raporcie o oddziaływaniu na środowisko.
15. Wnioskodawca i strona postępowania
Postępowanie w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wszczyna się na wniosek podmiotu planującego podjęcie realizacji przedsięwzięcia. W tym przypadku nie stosuje się art. 28 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 572)[5]. Zgodnie z art. 74 ust. 3a u.o.o.ś., stroną postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest:
- wnioskodawca oraz
- podmiot, któremu przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości znajdującej się w obszarze, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie w wariancie zaproponowanym przez wnioskodawcę, z zastrzeżeniem art. 81 ust. 1 u.o.o.ś. Przez ten obszar rozumie się:
1) przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, oraz obszar znajdujący się w odległości 100 m od granic tego terenu;
2) działki, na których w wyniku realizacji, eksploatacji lub użytkowania przedsięwzięcia zostałyby przekroczone standardy jakości środowiska lub
3) działki znajdujące się w zasięgu znaczącego oddziaływania przedsięwzięcia, które może wprowadzić ograniczenia w zagospodarowaniu nieruchomości zgodnie z jej aktualnym przeznaczeniem.
16. Jak przebiega i ile trwa postępowanie? Procedura wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach
Sprawa powinna zostać załatwiona w ciągu miesiąca, w szczególnych przypadkach w ciągu dwóch miesięcy. Do tego terminu nie wlicza się jednak czasu przewidzianego na uzyskanie uzgodnień, opinii oraz okresów zawieszenia postępowania, a także opóźnień wynikających z przyczyn niezależnych od urzędu. W praktyce więc termin ten się wydłuża.
Przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach po przeprowadzeniu oceny oddziaływania na środowisko, organ właściwy do wydania tej decyzji uzgadnia warunki realizacji przedsięwzięcia lub zasięga opinii. W zależności od charakteru przedsięwzięcia może być to: regionalny dyrektor ochrony środowiska, minister właściwy do spraw środowiska, dyrektor urzędu morskiego, Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska, organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej (najczęściej powiatowy), organ właściwy do wydania pozwolenia zintegrowanego (najczęściej marszałek), organ właściwy w sprawach ocen wodnoprawnych (dyrektor zarządu zlewni lub dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej), a nawet Prezes Państwowej Agencji Atomistyki. Wymagania odnośnie do uzgodnień i opinii zostały opisane w art. 77 u.o.o.ś.
Zgodnie z art. 79 ust. 1 u.o.o.ś., przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach organ właściwy do jej wydania zapewnia możliwość udziału społeczeństwa w postępowaniu, w ramach którego przeprowadza ocenę oddziaływania na środowisko.
Zgodnie z art. 84 u.o.o.ś., gdy stwierdzi się brak potrzeby przeprowadzania oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, decyzja wydawana jest po uzyskaniu opinii, o których mowa w art. 64 ust. 1 i 1a u.o.o.ś.
17. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia
Zgodnie z art. 75 u.o.o.ś. organem właściwym do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest:
- regionalny dyrektor ochrony środowiska,
- Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska,
- starosta,
- dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych,
- wójt lub burmistrz lub prezydent miasta – którzy opiniują największą liczbę wniosków.
Zgodnie z art. 80 u.o.o.ś. właściwy organ, po przeprowadzeniu oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, wydaje decyzję środowiskową, biorąc pod uwagę:
- wyniki uzgodnień i opinii, o których mowa w art. 77 ust. 1 u.o.o.ś,
- ustalenia zawarte w raporcie o oddziaływaniu na środowisko,
- wyniki postępowania z udziałem społeczeństwa,
- wyniki postępowania w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko, jeżeli zostało przeprowadzone.
W treści decyzji, po przeprowadzeniu oceny oddziaływania na środowisko, właściwy organ powinien określić aspekty wynikające z art. 82 u.o.o.ś., to znaczy na przykład rodzaj i miejsce realizacji przedsięwzięcia czy istotne warunki korzystania ze środowiska w fazie realizacji i eksploatacji.
Zgodnie z art. 84 u.o.o.ś. w przypadku gdy nie została przeprowadzona ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach właściwy organ stwierdza, że przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko nie jest wymagane. Decyzja ta wydawana jest po uzyskaniu opinii, o których mowa w art. 64 ust. 1 i 1a u.o.o.ś.
Obowiązkowym załącznikiem do decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest charakterystyka przedsięwzięcia, zgodnie z art. 82 ust. 3 i art. 84. ust. 2 u.o.o.ś. Ponadto każda decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach, zgodnie z art. 85 u.o.o.ś., wymaga uzasadnienia.
Ważne: Niezależnie od liczby planowanych do wykonania etapów związanych z realizacją inwestycji, jak i jej eksploatacji, zawsze wydawana jest jedna decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach. Informacje zawarte w części związanej z eksploatacją inwestycji zawierają warunki korzystania ze środowiska oraz obowiązki, z jakich musi wywiązać się wnioskodawca.
18. Ile ważna jest decyzja środowiskowa?
Ważność decyzji środowiskowej to czas, w którym inwestor może wystąpić z wnioskiem o wydanie decyzji wskazanych w art. 72 ust, 1, 1a i 1b u.o.o.ś. Należą do nich m.in. decyzja o pozwoleniu na budowę, decyzja o warunkach zabudowy, koncesja na wydobywanie kopalin oraz decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Zgodnie z art. 72 ust. 3 decyzję środowiskową dołącza się do wniosku o wydanie decyzji, o których mowa w ust. 1 u.o.o.ś., oraz zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1a u.o.o.ś. Złożenie wniosku lub dokonanie zgłoszenia następuje w terminie 6 lat od dnia, w którym decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach stała się ostateczna. Wydłużenie tego terminu do 10 lat jest możliwe, jeśli strona, która wnioskowała o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, lub podmiot, na który decyzję przeniesiono, otrzymali przed upływem 6 lat stanowisko organu wydającego decyzję o aktualności warunków w zakresie realizacji przedsięwzięcia, dla którego uzyskano decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach.
19. Odmowa wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach
Zgodnie z art. 81 ust. 1, 2, 3 u.o.o.ś. organ właściwy może odmówić zgody na realizację przedsięwzięcia w przypadku gdy:
- nie ma możliwości realizacji przedsięwzięcia w wariancie proponowanym przez wnioskodawcę oraz wariancie dopuszczonym do realizacji przez organ właściwy wskazanym spośród wariantów, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 5 tej ustawy, czyli uwzględniających szczególne cechy przedsięwzięcia lub jego oddziaływania na środowisko (ze wskazaniem wariantu wybranego do realizacji, racjonalnego wariantu alternatywnego oraz racjonalnego wariantu najkorzystniejszego dla środowiska),
- nie ma zgody wnioskodawcy na wskazanie w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wariantu dopuszczonego do realizacji,
- przedsięwzięcie może znacząco negatywnie oddziaływać na obszar Natura 2000,
- przedsięwzięcie wpływa negatywnie na możliwość osiągnięcia celów środowiskowych, o których mowa w art. 56, art. 57, art. 59 oraz art. 61 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne,
oraz zgodnie z art. 80 ust. 2, gdy:
- stwierdzi niezgodność lokalizacji przedsięwzięcia z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku gdy przedsięwzięcie jest realizowane na obszarze morskim – z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej.
20. Wniesienie odwołania od decyzji – kiedy i do kogo?
Od decyzji urzędu przysługuje prawo wniesienia odwołania, na którego złożenie jest termin 14 dni, licząc od dnia uzyskania decyzji, zgodnie z art. 129 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 572). Jeśli urząd uzna, że odwołanie zasługuje na uwzględnienie, może on uchylić lub zmienić decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach.
W przypadku decyzji wydawanej przez organy wykonawcze gminy oraz starostę, właściwym organem odwoławczym jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze. Jeśli decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wydana była przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska, z odwołaniem należy zwrócić się do Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska. Organ właściwy do rozpatrzenia decyzji dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych to Generalny Dyrektor Lasów Państwowych. Od decyzji wydanej przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w pierwszej instancji nie służy odwołanie. Strona niezadowolona z wydanej decyzji GDOŚ może jedynie złożyć do niego wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.
21. Przeniesienie decyzji środowiskowej – czy jest możliwe?
Według ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 572) organ wydający decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach może przenieść uprawnienia i obowiązki opisane w decyzji administracyjnej na rzecz innego przedsiębiorcy tylko wtedy, gdy działa na podstawie konkretnego przepisu prawnego. W przypadku decyzji środowiskowej podstawa prawna została opisana w art. 72a, ustęp 1 u.o.o.ś. Aby doszło do przeniesienia, przedsiębiorca, na którego ma zostać przeniesiona decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach, musi zaakceptować wszystkie warunki w niej zawarte. Co istotne, stronami w postępowaniu administracyjnym o przeniesienie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach są podmioty, między którymi ma być dokonane przeniesienie decyzji.
22. Procedura zmiany decyzji środowiskowej – kiedy może mieć miejsce?
Zgodnie z art. 87 u.o.o.ś. przepisy działu V oraz działu VI u.o.o.ś. stosuje się odpowiednio w przypadku zmiany decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Przepis art. 155 Kodeksu postępowania administracyjnego stosuje się odpowiednio, z zastrzeżeniem, że zgodę wyraża wyłącznie strona, która złożyła wniosek o lub podmiot, na którego została przeniesiona decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach.
Zgodnie z art. 72 ust. 5 u.o.o.ś. w okresie, o którym mowa w ust. 3, 4 i 4b u.o.o.ś. dla danego przedsięwzięcia wydaje się jedną decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach. Jedną decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach wydaje się także w przypadku, gdy dla danego przedsięwzięcia jest wymagane uzyskanie więcej niż jednej decyzji, o których mowa w ust. 1 u.o.o.ś., lub gdy wnioskodawca uzyskuje odrębnie decyzje dla poszczególnych etapów realizacji przedsięwzięcia.
Zmiana decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji planowanego przedsięwzięcia może być zainicjonowana wnioskiem strony, jak i z urzędu. Wniosek strony podlega opiniowaniu przez organ właściwy, jak i organy współopiniujące pod kątem wymagań formalnych oraz merytoryki. W procedurze zmiany decyzji biorą udział wszystkie strony postępowania, które uczestniczyły w postępowaniu pierwotnym. Rozpoczęcie procedury zmiany decyzji środowiskowej jest możliwe tylko w okresie obowiązywania decyzji (czyli w okresie 6 lat od dnia, kiedy stała się ona ostateczna, albo 10 lat, gdy są spełnione odpowiednie warunki). Istotnym etapem w postępowaniu jest ustalenie przez organ, czy nie istnieją szczególne przepisy ochrony środowiska, które nie stanowią negatywnej przesłanki do zmiany decyzji. W przypadku odmowy zmiany decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (gdy ma miejsce niespełnienie którejś z przesłanek umożliwiającej jej dokonanie), organ wydaje decyzję negatywną.
Podsumowując…
Wymagana decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach uzyskiwana jest zanim mamy pełen obraz, wyobrażenie planowanego przedsięwzięcia. Dlatego też podczas rozmów związanych z planowaniem nowej inwestycji, rozbudowy i przebudowy już istniejącej, inwestor powinien mieć „z tyłu głowy” wskazane przez nas powyższe 22 zagadnienia istotne z punktu widzenia jej realizacji. Dzięki temu będzie mógł zminimalizować ryzyka (np. dokonując poprawnej kwalifikacji przedsięwzięcia, kompletując wszystkie wymagane załączniki), wpłynąć na szybkość uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia (jak i kolejnych), zareagować, jeśli konieczne będzie wniesienie odwołania.
By wreszcie móc rozpocząć prace budowlane zgodnie z założonym harmonogramem i zakończyć je w określonym przez siebie czasie.
Autorzy: dr Marcin Kaźmierski, Paulina Pelczyk-Nieborak, Julia Bartoszek, Kancelaria Ekologiczna
Autorka grafik: Katarzyna Piotrowska, Kancelaria Ekologiczna
[1] Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2024 r. poz. 1112) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20081991227/U/D20081227Lj.pdf [dostęp: 10-10-2024]
[2] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. poz. 1839 z późn. zm.) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190001839/O/D20191839.pdf [dostęp: 00-00-2024]
[3] Ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. z 2024 r. poz. 307) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20240000307/U/D20240307Lj.pdf [dostęp: 10-10-2024]
[4] Ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2023 r. poz. 2111, z 2024 r. poz. 1222) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20062251635/U/D20061635Lj.pdf [dostęp: 10-10-2024]
[5] Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 572) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19600300168/U/D19600168Lj.pdf [dostęp: 10-10-2024]