
Planując realizację przedsięwzięcia, zapewne spotkałeś się z pojęciem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Jest ona krokiem do pomyślnego przeprowadzenia zaplanowanej inwestycji i to jej określenia brane są pod uwagę w procesie uzyskiwania pozwoleń administracyjnych na realizację przedsięwzięć. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach jest źródłem informacji dotyczących wpływu planowanej inwestycji na środowisko przyrodnicze, zdrowie, warunki życia ludzi, dobra materialne, zabytki kultury oraz wzajemne powiązania między tymi elementami zarówno na etapie budowy, eksploatacji, jak i likwidacji inwestycji. Decyzja przedstawia również możliwości oraz sposoby zapobiegania i łagodzenia negatywnego oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.
W poprzednich częściach naszej serii dotyczącej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dowiedziałeś się, w jaki sposób określić, czy inwestycja wymaga decyzji środowiskowej, skąd wiedzieć, czy stworzyć kartę informacyjną przedsięwzięcia czy raport, co powinno się w nich zawierać, a także przeprowadziliśmy Cię krok po kroku przez proces tworzenia karty, opisując każdy z jej elementów. W tym materiale dowiesz się, jak skonstruować część raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, tak aby nie pominąć żadnego istotnego elementu oraz w jaki sposób opisać wszystkie jego elementy.
Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko stanowi szczegółowy zbiór informacji określających wszelkie aspekty związane ze środowiskowymi skutkami realizacji przedsięwzięcia. W raporcie analizowane są zagadnienia techniczne, przyrodnicze, społeczne, jak i prawne. Elementy, jakie powinny zostać poruszone w raporcie znajdują się w art. 66 [1] ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2024 r. poz. 1112) [2] (dalej: ustawa o.o.ś.). Wszystkie te elementy można pogrupować na osiem rozdziałów:
I. Informacje ogólne;
II. Opis planowanego przedsięwzięcia;
III. Opis elementów przyrodniczych, zabytków i krajobrazu;
IV. Oddziaływanie przedsięwzięcia na środowisko;
V. Warianty przedsięwzięcia;
VI. Ustalenia wynikające z innych dokumentów;
VII. Pozostałe informacje;
VIII. Załączniki.
W tej części zapoznasz się w treścią rozdziałów I – III.
I. Informacje ogólne
Pierwszą część raportu można podzielić na pięć elementów:
- Sposób opracowania;
- Wnioskodawca;
- Przedmiot opracowania;
- Kwalifikacja przedsięwzięcia;
- Tytuł prawny wnioskodawcy.
Jest to rozdział zawierający podstawowe wstępne informacje. “Sposób opracowania” powinien przedstawiać podstawę prawną sporządzenia raportu. Chcąc uniknąć niepotrzebnych wątpliwości co do kompletności opracowania, zaleca się przy każdym z jego punktów zaznaczać, który z punktów art. 66 opisuje dana część. Sekcja “Wnioskodawca” powinna zawierać podstawowe informacje o wnioskodawcy jak jego nazwę, adres siedziby, NIP oraz REGON, miejsce realizacji planowanego przedsięwzięcia (jeżeli jest inny niż adres siedziby). W części “Przedmiot opracowania” należy w zwięzły sposób opisać, jakiego rodzaju przedsięwzięcia dotyczy tworzony raport oraz jego ogólną lokalizację. Podczas uzupełniania sekcji “Kwalifikacja przedsięwzięcia” należy odnieść się do konkretnych paragrafów wspomnianych w pierwszej części serii, a mianowicie § 2 [3] i § 3 [4] rozporządzenia z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. z 2019 r. poz. 1839) [5], które kwalifikują przedsięwzięcia jako te mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko oraz mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko.
Należy pamiętać, że przedsięwzięcie może mieć wielokrotną kwalifikację. Jeśli inwestycja należy do przedsięwzięć mogących potencjalnie oddziaływać na środowisko, jednak organ nałożył obowiązek sporządzenia raportu, w tym miejscu należy to zaznaczyć. Gdy przedsięwzięcie dotyczy budowy lub rozbudowy instalacji IPPC, zgodnie z rozporządzeniem w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz.U. 2014 poz. 1169) [6], warto zaznaczyć, że organem opiniującym jest także organ właściwy do wydania pozwolenia zintegrowanego, którym jest marszałek lub starosta. “Tytuł prawny wnioskodawcy” powinien informować o tym, czy osoba wnioskująca jest właścicielem terenów, budynków, instalacji, których dotyczy karta czy jedynie dzierżawcą.
II. Opis planowanego przedsięwzięcia
Drugą część raportu można podzielić na osiem podrozdziałów:
- Lokalizacja przedsięwzięcia;
- Charakterystyka przedsięwzięcia (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o.o.ś. [1]);
- Warunki użytkowania terenu w fazie realizacji i eksploatacji (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o.o.ś. [1]);
- Główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o.o.ś. [1]);
- Informacje o różnorodności biologicznej i wykorzystaniu zasobów naturalnych (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. d ustawy o.o.ś. [1]);
- Zużycie wody, energii i pozostałych surowców (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy o.o.ś. [1]);
- Informacje o pracach rozbiórkowych dotyczących przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. f ustawy o.o.ś. [1]);
- Ryzyko wystąpienia poważnych awarii lub katastrof (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. g ustawy o.o.ś. [1]);.
W tym rozdziale należy doprecyzować informacje podane wcześniej. W sekcji “Lokalizacja przedsięwzięcia” powinny znaleźć się działki, obręb oraz miasto lub gmina, na terenie których będzie miało miejsce przedsięwzięcie. Wspomnieć można również o powierzchni konkretnych działek, ich otoczeniu oraz o fakcie, czy są one objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego.
“Charakterystyka przedsięwzięcia” to część, która powinna przedstawiać etapy przebiegu realizacji przedsięwzięcia, ich szczegółowy opis wraz z wykazem elementów oraz procesów technologicznych wykorzystanych w każdym z nich. Warto dokonać wyodrębnienia wszystkich maszyn, jakie będą eksploatowane w ramach inwestycji i opisać je bez wymieniania konkretnych firm czy modeli, tak by umożliwić późniejsze wprowadzenie zmian w tym zakresie. W części “Warunki użytkowania terenu w fazie realizacji i eksploatacji” opis fazy realizacji powinien dotyczyć procesu budowy na przykład tworzenia wykopów czy odpompowywania wody. W fazie eksploatacji ważne jest przedstawienie bilansu poszczególnych rodzajów powierzchni, najlepiej w postaci tabelarycznej, co dostarczy informacji o zmianie powierzchni różnych rodzajów pokrycia terenu.
Należy pamiętać, że podane liczby mają odwzorowanie w obliczeniach ilości powstających wód opadowych lub roztopowych. Wykorzystując hydroportal znajdujący się na stronie isok.gov.pl, należy przedstawić, czy teren przedsięwzięcia znajduje się na obszarze szczególnego zagrożenia powodzią.
Charakter danych przedstawionych w części “Główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych” różni się w zależności od sektora przemysłu oraz rodzaju przedsięwzięcia. Przykładowo w gospodarce odpadami głównym parametrem kwalifikującym jest zdolność do przetwarzania odpadów, zawartość chemiczna spalanych odpadów czy temperatura procesowa. W przypadku rozbudowy należy wyraźnie zaznaczyć, która część opisu dotyczy technologii istniejącej, a która planowanej, a jeżeli inwestycja dotyczy odrębnej jednostki, która nie wpłynie na prowadzone procesy, nie ma potrzeby opisywać całej aktualnej technologii. Część “Informacje o różnorodności biologicznej i wykorzystaniu zasobów naturalnych” powinna opisywać dane zaczerpnięte z map sozologicznych lub ortofotomap, do których dostęp umożliwia geoportal.gov.pl.
Możliwe jest również przeprowadzenie inwentaryzacji przyrodniczej terenu w celu pozyskania bardziej szczegółowych informacji. W punkcie należy opisać również, w jaki sposób wykorzystywane będą zasoby naturalne, takie jak woda, gleba, ziemia, na etapie realizacji i eksploatacji. W części “Zużycie wody, energii i pozostałych technologii” należy podać informacje dotyczące wykorzystania takich surowców jak na przykład energia, olej, beton, stal, materiały budowlane wykorzystywane zarówno w fazie realizacji, jak i eksploatacji. O podanie tego typu informacji można poprosić kierownika budowy, architekta, który dzięki swojemu doświadczeniu będzie w stanie podać przybliżone masy, ilości, liczby. Należy unikać określania, że dana wartość jest nieznana, a za to oszacować liczbę i opisać, że jest ona podana w przybliżeniu. “Informacje o pracach rozbiórkowych” powinny zawierać opis ewentualnych prac rozbiórkowych, które będą miały miejsce podczas realizacji przedsięwzięcia. Opisując “Ryzyka wystąpienia poważnej awarii lub katastrofy naturalnej i budowlanej” należy zaznaczyć, czy zakład należy do zakładów o zwiększonym lub dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, o których mówi art. 248 ust. 1 [7] ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2024 r. poz. 54 z późn. zm.). Oprócz tego należy scharakteryzować zagrożenia, jakie mogą występować podczas eksploatacji danego przedsięwzięcia, biorąc pod uwagę wykorzystywaną technologię, substancje, materiały i zmiany klimatu. W tej części raportu można odnieść się do zagrożeń suszą, powodzią, silnymi wiatrami czy opadami śniegu.
III. Opis elementów przyrodniczych, zabytków i krajobrazu
W tej części elementu należy zawrzeć:
- Opis elementów przyrodniczych (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy o.o.ś. [1]);
- Elementy środowiska objęte ochroną (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy o.o.ś. [1]);
- Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 2a ustawy o.o.ś. [1]);
- Opis zabytków (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 3 ustawy o.o.ś. [1]);
- Opis krajobrazu (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 3a ustawy o.o.ś. [1]);
- Opis przewidywanych działań mających na celu unikanie, zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 9 ustawy o.o.ś. [1]);
- Wskazanie, czy dla planowanego przedsięwzięcia jest konieczne ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 12 ustawy o.o.ś. [1]).
Opracowując ten rozdział, warto mieć na uwadze wspomniany wcześniej geoportal.gov.pl oferujący ogromne zasoby danych przestrzennych dotyczących między innymi właśnie środowiska i jego ochrony. Portal polska.e-mapa.net również oferuje dostęp do danych przestrzennych, w tym do możliwości wygenerowania raportu zawierającego informacje między innymi o powierzchni, pokryciu terenu wybranej działki, pobliskich obszarach chronionych, dane o glebach i wiele innych. Strona ta nie jest oficjalnym źródłem informacji, ale może służyć jako wsparcie podczas opracowywania raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko.
W części “Opis komponentów środowiska” należy odnieść się do położenia geograficznego przedsięwzięcia, geologii, warunków klimatycznych, hydrologii, hydrogeologii oraz fauny i flory. Położenie geograficzne można opisać, korzystając na przykład z podziału fizyczno-geograficznego J. Kondrackiego. Część geologiczna powinna charakteryzować budowę ziemi, na której zlokalizowane jest przedsięwzięcie.
Natomiast opisując warunki klimatyczne, można odnieść się do regionów klimatycznych według Alojzego Wosia. Wzbogacić to można o stan zanieczyszczeń powietrza oraz różę wiatrów. Dalsze informacje powinny opisywać jednolite części wód podziemnych i powierzchniowych, znajdujące się w okolicy zbiorniki wodne oraz charakterystykę roślinności, zwierząt i ptaków zamieszkujących pobliskie tereny.
Sekcja “Obszary podlegające ochronie” powinna zawierać wykaz i opis parków narodowych, krajobrazowych, korytarzy ekologicznych, obszarów natura 2000, pomników przyrody i tym podobnych elementów znajdujących się najbliżej przedsięwzięcia wraz ze wskazaniem odległości między nimi a terenem działalności. W tej sekcji należy jednoznacznie wskazać, czy na terenie, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, występują lub nie występują formy ochrony przyrody określone w ustawie o ochronie przyrody.
Obowiązek odbycia inwentaryzacji przyrodniczej zależy od rodzaju przedsięwzięcia. Jeżeli inwestycja będzie się mieścić na terenie do tej pory niezagospodarowanym, warto wtedy odbyć inwentaryzację, by zapewnić zarówno organ, jak i siebie, że przedsięwzięcie nie zagrozi środowisku przyrodniczemu. Jeśli inwentaryzacja się odbyła, jej wyniki należy opisać w sekcji “Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej”. Część “Opis zabytków” analogicznie do fragmentu dotyczącego obszarów ochrony przyrody, należy uzupełnić o opis i odległość do pobliskich zabytków. Lokalizację zabytków, jak i terenów objętych ochroną można zobaczyć na stronie geoportal.gov.pl oraz zabytek.pl. W tej sekcji należy jednoznacznie wskazać, czy na terenie, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, występują lub nie występują zabytki wpisane do ewidencji lub rejestru zabytków.
W części “Opis krajobrazu” należy przedstawić opis otaczających obszar przedsięwzięcia terenów oraz informację, w jaki sposób realizacja przedsięwzięcia na nie wpłynie. Jako źródło danych wykorzystać można programy ochrony środowiska wykonane na poziomie gminnym. Jeśli skala i dokładność takiego opracowania nie jest satysfakcjonująca, można skorzystać z ortofotomapy lub dokonać opisu, znajdując się bezpośrednio na terenie przedsięwzięcia.
Sekcja “Opis przewidywanych działań mających na celu unikanie, zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko” powinna zawierać opis wykorzystanych urządzeń ochronnych, użytych materiałów, na przykład o zwiększonej izolacyjności akustycznej, filtrów lub podejmowanych działań organizacyjnych. W rozumieniu przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2024 r. poz. 54 z późn. zm.)[8], jako kompensację rozumie się zespół działań obejmujących w szczególności roboty budowlane, roboty ziemne, rekultywację gleby, zalesianie, zadrzewianie lub tworzenie skupień roślinności, prowadzących do przywrócenia równowagi przyrodniczej lub tworzenie skupień roślinności, prowadzących do przywrócenia równowagi przyrodniczej na danym terenie, wyrównania szkód dokonanych w środowisku przez realizację przedsięwzięcia i zachowanie walorów krajobrazowych. Ostatnim elementem rozdziału jest część “Wskazanie, czy dla planowanego przedsięwzięcia jest konieczne ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania”. Zgodnie z art. 135 [9] ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2024 r. poz. 54 z późn. zm.), jeśli mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mogą być dotrzymane standardy jakości środowiska poza terenem zakładu lub innego obiektu, to dla oczyszczalni ścieków, składowiska odpadów komunalnych, kompostowni, trasy komunikacyjnej, lotniska, linii i stacji elektroenergetycznej, obiektów sieci gazowej oraz instalacji radiokomunikacyjnej, radionawigacyjnej i radiolokacyjnej tworzy się obszar ograniczonego użytkowania.
Dla przypomnienia w kroku pierwszym przybliżyliśmy zagadnienie kwalifikacji przedsięwzięcia, w kroku drugim, co musi być zawarte w karcie informacyjnej przedsięwzięcia.
Pierwsza część kroku trzeciego omawia, jakie treści zawrzeć w raporcie o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko w zakresie: informacji ogólnych, w opisie planowanego przedsięwzięcia oraz w opisie elementów przyrodniczych, zabytków i krajobrazu. Jeśli chcesz dowiedzieć się, w jaki sposób opisać jego kolejne elementy, zapraszamy do zapoznania się z kolejną częścią serii. Natomiast jeśli chcesz poznać cały proces związany z uzyskaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia polecamy materiał „Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach przedsięwzięcia – 22 zagadnienia istotne dla inwestora„.
Opracowanie: Zespół Kancelarii Ekologicznej Sp. z o.o.
Pytanie? Konkretna odpowiedź!
Kiedy jest wymagany raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko?
Raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wymagany jest w sytuacji, gdy planowana inwestycja zakwalifikowana została jako przedsięwzięcie mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko – §2 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. z 2019 r., poz. 1839).
Dokument taki może być wymagany również dla przedsięwzięcia, które zostało zakwalifikowane do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (§3 w/w Rozporządzenia), jednak tylko pod warunkiem, że obowiązek sporządzenia raportu zostanie nałożony przez organ prowadzący postępowanie administracyjne w sprawie wydania decyzji środowiskowej.
Kto ustala zakres raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko?
Zgodnie z art. 63 ust. 1 [10] ustawy o.o.ś. obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko (konieczność sporządzenia raportu) dla planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko stwierdza, w drodze postanowienia, organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (w większości przypadków jest to wójt, burmistrz lub prezydent miasta). W postanowieniu o konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko organ określa jednocześnie zakres raportu (art. 63 ust. 4 [11] ustawy o.o.ś.).
[1] Art. 66 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2024 r. poz. 1112 z póź. zm.) brzmi:
1. Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien zawierać informacje umożliwiające analizę kryteriów wymienionych w art. 62 ust. 1 oraz zawierać:
1) opis planowanego przedsięwzięcia, a w szczególności:
a) charakterystykę całego przedsięwzięcia i warunki użytkowania terenu w fazie realizacji i eksploatacji lub użytkowania, w tym w odniesieniu do obszarów szczególnego zagrożenia powodzią w rozumieniu art. 16 pkt 34 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne,
b) główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych,
c) przewidywane rodzaje i ilości emisji, w tym odpadów, wynikające z fazy realizacji i eksploatacji lub użytkowania planowanego przedsięwzięcia,
d) informacje o różnorodności biologicznej, wykorzystywaniu zasobów naturalnych, w tym gleby, wody i powierzchni ziemi,
e) informacje o zapotrzebowaniu na energię i jej zużyciu,
f) informacje o pracach rozbiórkowych dotyczących przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko,
g) ocenione w oparciu o wiedzę naukową ryzyko wystąpienia poważnych awarii lub katastrof naturalnych i budowlanych, przy uwzględnieniu używanych substancji i stosowanych technologii, w tym ryzyko związane ze zmianą klimatu;
2) opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko, w tym:
a) elementów środowiska objętych ochroną na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody oraz korytarzy ekologicznych w rozumieniu tej ustawy,
b) właściwości hydromorfologicznych, fizykochemicznych, biologicznych i chemicznych wód;
2a) wyniki inwentaryzacji przyrodniczej w formie opisowej i kartograficznej, jeżeli została przeprowadzona, wraz z opisem metodyki, stanowiące załącznik do raportu;
2b) inne dane, na podstawie których dokonano opisu elementów przyrodniczych;
3) opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami; 3a) opis krajobrazu, w którym dane przedsięwzięcie ma być zlokalizowane;
3b) informacje na temat powiązań z innymi przedsięwzięciami, w szczególności kumulowania się oddziaływań przedsięwzięć realizowanych, zrealizowanych lub planowanych, dla których wydano decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, znajdujących się na terenie, na którym planuje się realizację przedsięwzięcia, oraz w obszarze oddziaływania przedsięwzięcia lub których oddziaływania mieszczą się w obszarze oddziaływania planowanego przedsięwzięcia – w zakresie, w jakim ich oddziaływania mogą prowadzić do skumulowania oddziaływań z planowanym przedsięwzięciem;
4) opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia, uwzględniający dostępne informacje o środowisku oraz wiedzę naukową;
5) opis wariantów przedsięwzięcia uwzględniający szczególne cechy przedsięwzięcia lub jego oddziaływania na środowisko, ze wskazaniem wariantu wybranego do realizacji, racjonalnego wariantu alternatywnego oraz racjonalnego wariantu najkorzystniejszego dla środowiska; racjonalny wariant najkorzystniejszy dla środowiska może być tożsamy z wariantem wybranym do realizacji albo racjonalnym wariantem alternatywnym;
6) określenie przewidywanego oddziaływania analizowanych wariantów na środowisko, w tym również w przypadku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej i katastrofy naturalnej i budowlanej, na klimat, w tym emisje gazów cieplarnianych i oddziaływania istotne z punktu widzenia dostosowania do zmian klimatu, a także możliwego transgranicznego oddziaływania na środowisko, a w przypadku drogi, o której mowa w art. 24ga ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, także wpływu planowanej drogi na bezpieczeństwo ruchu drogowego;
6a) porównanie oddziaływań analizowanych wariantów na:
a) ludzi, rośliny, zwierzęta, grzyby i siedliska przyrodnicze, wodę i powietrze,
b) powierzchnię ziemi, z uwzględnieniem ruchów masowych ziemi, i krajobraz,
c) dobra materialne,
d) zabytki i krajobraz kulturowy, objęte istniejącą dokumentacją, w szczególności rejestrem lub ewidencją zabytków,
e) formy ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, w tym na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000, oraz ciągłość łączących je korytarzy ekologicznych,
f) elementy wymienione w art. 68 ust. 2 pkt 2 lit. b, jeżeli zostały uwzględnione w raporcie o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko lub jeżeli są wymagane przez właściwy organ,
g) wzajemne oddziaływanie między elementami, o których mowa w lit. a-f;
7) uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawcę wariantu, z uwzględnieniem informacji, o których mowa w pkt 6 i 6a;
8) opis metod prognozowania zastosowanych przez wnioskodawcę oraz opis przewidywanych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko, obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótko-, średnio i długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływania na środowisko, wynikające z:
a) istnienia przedsięwzięcia,
b) wykorzystywania zasobów środowiska,
c) emisji;
9) opis przewidywanych działań mających na celu unikanie, zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, w szczególności na formy ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, w tym na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000, oraz ciągłość łączących je korytarzy ekologicznych, wraz z oceną ich skuteczności odpowiednio na etapach realizacji, eksploatacji, użytkowania lub likwidacji przedsięwzięcia;
10) dla dróg będących przedsięwzięciami mogącymi zawsze znacząco oddziaływać na środowisko:
a) określenie założeń do: – ratowniczych badań zidentyfikowanych zabytków znajdujących się na obszarze planowanego przedsięwzięcia, odkrywanych w trakcie robót budowlanych,
– programu zabezpieczenia istniejących zabytków przed negatywnym oddziaływaniem planowanego przedsięwzięcia oraz ochrony krajobrazu kulturowego,
b) analizę i ocenę możliwych zagrożeń i szkód dla zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, w szczególności zabytków archeologicznych, w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia;
10a) dla instalacji do spalania paliw w celu wytwarzania energii elektrycznej, o elektrycznej mocy znamionowej nie mniejszej niż 300 MW ocenę gotowości instalacji do wychwytywania dwutlenku węgla, określoną na podstawie analizy:
a) dostępności podziemnych składowisk dwutlenku węgla,
b) wykonalności technicznej i ekonomicznej sieci transportowych dwutlenku węgla;
11) jeżeli planowane przedsięwzięcie jest związane z użyciem instalacji, porównanie proponowanej technologii z technologią spełniającą wymagania, o których mowa w art. 143 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska;
11a) odniesienie się do celów środowiskowych wynikających z dokumentów strategicznych istotnych z punktu widzenia realizacji przedsięwzięcia;
11b) uzasadnienie spełnienia warunków, o których mowa w art. 68 pkt 1, 3 i 4 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne, jeżeli przedsięwzięcie wpływa na możliwość osiągnięcia celów środowiskowych, o których mowa w art. 56, art. 57, art. 59 i art. 61 ust. 1 tej ustawy;
12) wskazanie, czy dla planowanego przedsięwzięcia jest konieczne ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania, o którym mowa w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, oraz określenie granic takiego obszaru, ograniczeń w zakresie przeznaczenia terenu, wymagań technicznych dotyczących obiektów budowlanych i sposobów korzystania z nich; nie dotyczy to przedsięwzięć polegających na budowie lub przebudowie drogi oraz przedsięwzięć polegających na budowie lub przebudowie linii kolejowej lub lotniska użytku publicznego;
13) przedstawienie zagadnień w formie graficznej;
14) przedstawienie zagadnień w formie kartograficznej w skali odpowiadającej przedmiotowi i szczegółowości analizowanych w raporcie zagadnień oraz umożliwiającej kompleksowe przedstawienie przeprowadzonych analiz oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko;
15) analizę możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem;
16) przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na etapie jego realizacji i eksploatacji lub użytkowania, w szczególności na formy ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, w tym na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000, oraz ciągłość łączących je korytarzy ekologicznych, oraz informacje o dostępnych wynikach innego monitoringu, które mogą mieć znaczenie dla ustalenia obowiązków w tym zakresie;
17) wskazanie trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, jakie napotkano, opracowując raport;
18) streszczenie w języku niespecjalistycznym informacji zawartych w raporcie, w odniesieniu do każdego elementu raportu;
19) datę sporządzenia raportu, imię, nazwisko i podpis autora, a w przypadku gdy wykonawcą raportu jest zespół autorów – imię, nazwisko i podpis kierującego tym zespołem oraz imiona, nazwiska i podpisy członków zespołu autorów;
19a) oświadczenie autora, a w przypadku gdy wykonawcą raportu jest zespół autorów – kierującego tym zespołem, o spełnieniu wymagań, o których mowa w art. 74a ust. 2, stanowiące załącznik do raportu;
20) źródła informacji stanowiące podstawę do sporządzenia raportu.
1a. Każdy z analizowanych wariantów drogi, w przypadku drogi, o której mowa w art. 24ga ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, musi być dopuszczalny pod względem bezpieczeństwa ruchu drogowego.
1b. Przy porównaniu wariantów uwzględnia się wpływ na środowisko w związku:
1) z pracami rozbiórkowymi dotyczącymi przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko;
2) z gospodarką odpadami;
3) ze stosowaniem danych technologii lub substancji.
1c. W przypadku gdy planowane przedsięwzięcie związane jest z działalnością polegającą na poszukiwaniu i rozpoznawaniu złoża węglowodorów metodą otworów wiertniczych lub wydobywaniu węglowodorów ze złoża tą metodą, opis elementów przyrodniczych środowiska, wyniki inwentaryzacji przyrodniczej oraz inne dane, o których mowa w ust. 1 pkt 2-2b, powinny zawierać się w obszarze określonym promieniem 500 m od zewnętrznej granicy przedsięwzięcia.
2. Informacje, o których mowa w ust. 1 pkt 4-8, powinny uwzględniać przewidywane oddziaływanie analizowanych wariantów na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru.
2a. W przypadku stwierdzenia, że przedsięwzięcie może znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien zawierać także dane pozwalające na ustalenie braku rozwiązań alternatywnych oraz informacje pozwalające na ustalenie, czy wymogi nadrzędnego interesu publicznego przemawiają za realizacją przedsięwzięcia.
2b. Jeżeli planowane przedsięwzięcie stanowi inwestycję liniową celu publicznego, inwestycję celu publicznego z zakresu łączności publicznej o nieliniowym charakterze lub inwestycję celu publicznego o nieliniowym charakterze związaną z ochroną ludności przed powodzią i suszą, a proponowany przez wnioskodawcę wariant przebiega przez obszar parku narodowego lub rezerwatu przyrody, raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien zawierać także dane pozwalające na ustalenie braku rozwiązań alternatywnych.
3. W razie stwierdzenia możliwości transgranicznego oddziaływania na środowisko, informacje, o których mowa w ust. 1 pkt 1-16, powinny uwzględniać określenie oddziaływania planowanego przedsięwzięcia poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
4. Jeżeli dla planowanego przedsięwzięcia jest konieczne ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania, do raportu powinna być załączona poświadczona przez właściwy organ kopia mapy ewidencyjnej z zaznaczonym przebiegiem granic obszaru, na którym jest konieczne utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania. Nie dotyczy to przedsięwzięć polegających na budowie lub przebudowie drogi oraz przedsięwzięć polegających na budowie lub przebudowie linii kolejowej lub lotniska użytku publicznego.
5. Jeżeli planowane przedsięwzięcie jest związane z użyciem instalacji objętej obowiązkiem uzyskania pozwolenia zintegrowanego, raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien zawierać porównanie proponowanej techniki z najlepszymi dostępnymi technikami.
6. Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien uwzględniać oddziaływanie przedsięwzięcia na etapach jego realizacji, eksploatacji lub użytkowania oraz likwidacji.
7. Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien uwzględniać informacje o środowisku wynikające ze strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, istotne z punktu widzenia danego przedsięwzięcia.
8. Minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw klimatu określi, w drodze rozporządzenia:
1) format dokumentu zawierającego wyniki inwentaryzacji przyrodniczej,
2) format raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko
– kierując się potrzebą poszerzania dostępu do informacji o środowisku.
[2] Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2024 r. poz. 1112 z póź. zm.) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20081991227/U/D20081227Lj.pdf [dostęp: 14-01-2025]
[3] § 2 Rozporządzenia z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. 2019 poz. 1839) https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/przedsiewziecia-mogace-znaczaco-oddzialywac-na-srodowisko-18895096/par-2 [dostęp: 14-01-2025]
[4] § 3 Rozporządzenia z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. 2019 poz. 1839) https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/przedsiewziecia-mogace-znaczaco-oddzialywac-na-srodowisko-18895096/par-3 [dostęp: 14-01-2025]
[5] Rozporządzenie z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. 2019 poz. 1839) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190001839/O/D20191839.pdf [dostęp: 14-01-2025]
[6] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 sierpnia 2014 r. w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz. U. 2014 poz. 1169) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20140001169/O/D20141169.pdf [dostęp: 14-01-2025]
[7] Art. 248 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska Dz. U. z 2024 r. poz. 54 z póź. zm.) brzmi:
1. Zakład stwarzający zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, zwanej dalej „awarią przemysłową”, w zależności od rodzaju, kategorii i ilości substancji niebezpiecznej znajdującej się w zakładzie uznaje się za zakład o zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii, zwany dalej „zakładem o zwiększonym ryzyku”, albo za zakład o dużym ryzyku wystąpienia awarii, zwany dalej „zakładem o dużym ryzyku”.
[8] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2024 r. poz. 54 z póź. zm.) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20010620627/U/D20010627Lj.pdf [dostęp: 14-01-2025]
[9] Art. 135 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2024 r. poz. 54 z póź. zm.) brzmi:
1. Jeżeli z przeglądu ekologicznego albo z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wymaganej przepisami ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, albo z analizy porealizacyjnej wynika, że mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mogą być dotrzymane standardy jakości środowiska poza terenem zakładu lub innego obiektu, to dla oczyszczalni ścieków, składowiska odpadów komunalnych, kompostowni, trasy komunikacyjnej, lotniska, linii i stacji elektroenergetycznej, obiektów sieci gazowej oraz instalacji radiokomunikacyjnej, radionawigacyjnej i radiolokacyjnej tworzy się obszar ograniczonego użytkowania.
2. Obszar ograniczonego użytkowania dla przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, lub dla zakładów, lub innych obiektów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana jako takie przedsięwzięcie, tworzy sejmik województwa, w drodze uchwały.
3. Obszar ograniczonego użytkowania dla zakładów lub innych obiektów, niewymienionych w ust. 2, tworzy rada powiatu w drodze uchwały.
3a. Organy, o których mowa w ust. 2 i 3, tworząc obszar ograniczonego użytkowania, określają granice obszaru, ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu, wymagania techniczne dotyczące budynków oraz sposób korzystania z terenów wynikające z postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko lub analizy porealizacyjnej albo przeglądu ekologicznego.
3b. Obszar ograniczonego użytkowania tworzy się na podstawie poświadczonej przez właściwy organ kopii mapy ewidencyjnej z zaznaczonym przebiegiem granic obszaru, na którym konieczne jest utworzenie tego obszaru.
4. Jeżeli obowiązek utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania wynika z postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, przed utworzeniem tego obszaru nie wydaje się pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego oraz nie rozpoczyna się jego użytkowania, gdy pozwolenie na użytkowanie nie jest wymagane, z zastrzeżeniem ust. 5. Obowiązek utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla określonego zakładu lub innego obiektu stwierdza się w pozwoleniu na budowę.
5. Jeżeli obowiązek utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania wynika z postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, dla przedsięwzięcia polegającego na budowie lub przebudowie drogi, linii kolejowej, lotniska użytku publicznego lub obiektów sieci gazowej, obszar ograniczonego użytkowania wyznacza się na podstawie analizy porealizacyjnej.
5a. (uchylony).
5b. (uchylony).
6. Obszar ograniczonego użytkowania tworzy się także dla instalacji wymagających pozwolenia zintegrowanego, innych niż wymienione w ust. 1, dla których pozwolenie na budowę zostało wydane przed dniem 1 października 2001 r., a których użytkowanie rozpoczęło się nie później niż do dnia 30 czerwca 2003 r., jeżeli, pomimo zastosowania najlepszych dostępnych technik, nie mogą być dotrzymane dopuszczalne poziomy hałasu poza terenem zakładu.
[10] Art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2024 r. poz. 1112 z póź. zm.) brzmi:
1. Obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko dla planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko stwierdza, w drodze postanowienia, organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, uwzględniając łącznie następujące kryteria:
1) rodzaj i charakterystykę przedsięwzięcia, z uwzględnieniem:
a) skali przedsięwzięcia i wielkości zajmowanego terenu oraz ich wzajemnych proporcji, a także istotnych rozwiązań charakteryzujących przedsięwzięcie,
b) powiązań z innymi przedsięwzięciami, w szczególności kumulowania się oddziaływań przedsięwzięć realizowanych i zrealizowanych, dla których została wydana decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach, znajdujących się na terenie, na którym planuje się realizację przedsięwzięcia, oraz w obszarze oddziaływania przedsięwzięcia lub których oddziaływania mieszczą się w obszarze oddziaływania planowanego przedsięwzięcia w zakresie, w jakim ich oddziaływania mogą prowadzić do skumulowania oddziaływań z planowanym przedsięwzięciem,
c) różnorodności biologicznej, wykorzystywania zasobów naturalnych, w tym gleby, wody i powierzchni ziemi,
d) emisji i występowania innych uciążliwości,
e) ocenionego w oparciu o wiedzę naukową ryzyka wystąpienia poważnych awarii lub katastrof naturalnych i budowlanych, przy uwzględnieniu używanych substancji i stosowanych technologii, w tym ryzyka związanego ze zmianą klimatu,
f) przewidywanych ilości i rodzaju wytwarzanych odpadów oraz ich wpływu na środowisko, w przypadkach gdy planuje się ich powstawanie,
g) zagrożenia dla zdrowia ludzi, w tym wynikającego z emisji;
2) usytuowanie przedsięwzięcia, z uwzględnieniem możliwego zagrożenia dla środowiska, w szczególności przy istniejącym i planowanym użytkowaniu terenu, zdolności samooczyszczania się środowiska i odnawiania się zasobów naturalnych, walorów przyrodniczych i krajobrazowych oraz uwarunkowań miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego – uwzględniające:
a) obszary wodno-błotne, inne obszary o płytkim zaleganiu wód podziemnych, w tym siedliska łęgowe oraz ujścia rzek,
b) obszary wybrzeży i środowisko morskie,
c) obszary górskie lub leśne,
d) obszary objęte ochroną, w tym strefy ochronne ujęć wód i obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych,
e) obszary wymagające specjalnej ochrony ze względu na występowanie gatunków roślin, grzybów i zwierząt lub ich siedlisk lub siedlisk przyrodniczych objętych ochroną, w tym obszary Natura 2000, oraz pozostałe formy ochrony przyrody,
f) obszary, na których standardy jakości środowiska zostały przekroczone lub istnieje prawdopodobieństwo ich przekroczenia,
g) obszary o krajobrazie mającym znaczenie historyczne, kulturowe lub archeologiczne,
h) gęstość zaludnienia,
i) obszary przylegające do jezior,
j) uzdrowiska i obszary ochrony uzdrowiskowej,
k) wody i obowiązujące dla nich cele środowiskowe;
3) rodzaj, cechy i skalę możliwego oddziaływania rozważanego w odniesieniu do kryteriów wymienionych w pkt 1 i 2 oraz w art. 62 ust. 1 pkt 1, wynikające z:
a) zasięgu oddziaływania – obszaru geograficznego i liczby ludności, na którą przedsięwzięcie może oddziaływać,
b) transgranicznego charakteru oddziaływania przedsięwzięcia na poszczególne elementy przyrodnicze,
c) charakteru, wielkości, intensywności i złożoności oddziaływania, z uwzględnieniem obciążenia istniejącej infrastruktury technicznej oraz przewidywanego momentu rozpoczęcia oddziaływania,
d) prawdopodobieństwa oddziaływania,
e) czasu trwania, częstotliwości i odwracalności oddziaływania,
f) powiązań z innymi przedsięwzięciami, w szczególności kumulowania się oddziaływań przedsięwzięć realizowanych i zrealizowanych, dla których została wydana decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach, znajdujących się na terenie, na którym planuje się realizację przedsięwzięcia, oraz w obszarze oddziaływania przedsięwzięcia lub których oddziaływania mieszczą się w obszarze oddziaływania planowanego przedsięwzięcia – w zakresie, w jakim ich oddziaływania mogą prowadzić do skumulowania oddziaływań z planowanym przedsięwzięciem,
g) możliwości ograniczenia oddziaływania.
[11] Art. 63 ust. 4 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2024 r. poz. 1112 z póź. zm.) brzmi:
W postanowieniu, o którym mowa w ust. 1, organ określa jednocześnie zakres raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. W tym przypadku stosuje się przepisy art. 68.