
Planując realizację przedsięwzięcia zapewne spotkałeś się z pojęciem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Jest ona krokiem do pomyślnego przeprowadzenia zaplanowanej inwestycji i to jej określenia brane są pod uwagę w procesie uzyskiwania pozwoleń administracyjnych na realizację przedsięwzięć. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach jest źródłem informacji dotyczących wpływu planowanej inwestycji na środowisko przyrodnicze, zdrowie, warunki życia ludzi, dobra materialne, zabytki kultury oraz wzajemne powiązania między tymi elementami zarówno na etapie budowy, eksploatacji, jak i likwidacji inwestycji. Decyzja przedstawia również możliwości oraz sposoby zapobiegania i łagodzenia negatywnego oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.
W poprzednich częściach naszej serii zapoznałeś się z kwalifikacją przedsięwzięć, elementami karty informacyjnej przedsięwzięcia, a także z pierwszą częścią zagadnień, które muszą zostać poruszone w raporcie o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Elementy jakie powinny znaleźć się w raporcie zamieszczone są w art. 66 [1] ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2024 r. poz. 1112 z póź. zm.) [2] (dalej: ustawa o.o.ś.). Wszystkie te elementy można pogrupować na osiem rozdziałów:
I. Informacje ogólne;
II. Opis planowanego przedsięwzięcia;
III. Opis elementów przyrodniczych, zabytków i krajobrazu;
IV. Oddziaływanie przedsięwzięcia na środowisko;
V. Warianty przedsięwzięcia;
VI. Ustalenia wynikające z innych dokumentów;
VII. Pozostałe informacje;
VIII. Załączniki.
W poprzedniej części zapoznaliśmy się z rozdziałami I – III. W tym materiale opiszemy pozostałe elementy raportu.
IV. Oddziaływanie przedsięwzięcia na środowisko
Rozdział czwarty powinien składać się z czterech elementów:
- Przewidywane rodzaje i ilości emisji (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy o.o.ś.);
- Informacje na temat powiązań z innymi przedsięwzięciami (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 3b ustawy o.o.ś.);
- Opis metod prognozowania oraz opis przewidywanych znaczących oddziaływań (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 8 ustawy o.o.ś.);
- Monitoring oddziaływania planowanego przedsięwzięcia (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 16 ustawy o.o.ś.).
Część “Przewidywane rodzaje i ilości emisji” można podzielić na cztery sekcje: emisje do powietrza, emisje hałasu, ścieki i odpady. Każda z nich powinna opisywać zanieczyszczenia powstające zarówno w fazie realizacji, jak i eksploatacji. Właściwym podejściem podczas wykonywania opisu tej części jest przyjęcie wariantu najmniej korzystnego dla środowiska przyrodniczego.
W przypadku emisji do powietrza pierwszy z etapów najczęściej związany jest z etapem budowy, ruchem pojazdów i maszyn budowlanych. Konieczne jest wskazanie źródła, rodzaju oraz ilości emisji. Podczas opisywania fazy eksploatacji należy dokładnie zaznaczyć, które źródła są istniejące, a które nowe. W tej sekcji należy dokładnie scharakteryzować każde źródło emisji do powietrza (np. w przypadku kotła – podać rodzaj stosowanego paliwa, czas pracy w ciągu roku, parametry emitora, rodzaj stosowanych filtrów, a w przypadku źródeł, jakimi są pojazdy ciężarowe – np. ilość pojazdów w ciągu godziny, w ciągu doby i w ciągu roku, rodzaj pojazdów, rodzaj stosowanego paliwa w pojazdach, określić, w jakich porach dnia lub nocy pojazdy poruszać się będą po terenie przedsięwzięcia). Zidentyfikowane źródła emisji do powietrza należy zakwalifikować – czy są to źródła emisji zorganizowanej czy niezorganizowanej. W omawianym punkcie należy przedstawić dokładny sposób obliczeń emisji zanieczyszczeń do powietrza, przyjęte założenia, wzory i wskaźniki wraz z odniesieniem do źródeł literaturowych, z których dane te zostały zaczerpnięte. Jeśli rodzaje substancji emitowanych ze źródeł nowych będą się pokrywać z substancjami emitowanymi ze źródeł istniejących, należy w obliczeniach lub modelowaniu wziąć pod uwagę zarówno źródła obecne, jak i projektowane i przedstawić ich oddziaływanie skumulowane. Oddziaływanie skumulowane należy również przedstawić, jeśli w najbliższym otoczeniu planowanego przedsięwzięcia zlokalizowany jest inny zakład przemysłowy lub podobne przedsięwzięcie, z których emitowane są tożsame zanieczyszczenia i może dochodzić do ich kumulowania się w powietrzu.
W zakresie hałasu najczęstszymi emitorami są pojazdy i maszyny budowlane, których emisje należy porównać z zaleceniami o mocy, której nie powinny one przekraczać. Dokonując opisu pojazdów, określić należy ich trasy, miejsca wjazdu oraz wyjazdu z terenu planowanego przedsięwzięcia. Punktowymi emitorami hałasu mogą być na przykład agregaty, rozdrabniacze, wentylatory, taśmociągi czy hale. W przypadku hałasu tak samo jak w przypadku emisji do powietrza, należy podać przyjęte założenia (w tym moce akustyczne poszczególnych źródeł) wraz z danymi literaturowymi, na podstawie których zostały one określone, czas pracy źródeł hałasu, ich lokalizację na terenie przedsięwzięcia, a także należy określić najbliższe tereny podlegające ochronie akustycznej. W celu określenia najbliższych obszarów chronionych akustycznie rekomendujemy, aby zwrócić się do właściwego organu z wnioskiem o przedstawienie informacji na temat faktycznego sposobu zagospodarowania i wykorzystania terenów otaczających planowane przedsięwzięcie wraz ze wskazaniem rodzajów terenów, o których mowa w art. 113 ust. 2 pkt 1 [3] ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2024 r. poz. 54) [4] i rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r. poz. 112) [5] .
Ścieki powstające w fazie realizacji to najczęściej wody opadowe lub roztopowe, ścieki z odwodnienia wykopów lub ścieki bytowe. Koniecznie należy zaznaczyć, ile będzie trwało powstawanie takich ścieków oraz w jaki sposób zostaną zagospodarowane, np. ilość ścieków bytowych można wyznaczyć na podstawie liczby pracowników. Oprócz sposobów ich zagospodarowania należy opisać także ich skład i stan. W fazie eksploatacji mogą powstawać zarówno ścieki przemysłowe, jak i bytowe. W tym miejscu warto podkreślić, że ścieki mogą pochodzić również z opadów atmosferycznych (np. w przypadku kontaktu opadów atmosferycznych z odpadami powstają ścieki przemysłowe).
Opisując fazę realizacji dotyczącą gospodarki odpadami, wskazać należy szacowane rodzaje i ilości wytwarzanych odpadów oraz opisać miejsce i sposoby ich magazynowania. Istotne jest, że o ile nie ustanowiono inaczej w umowie, to firma budowlana dokonująca rozbiórki, jak i odpowiedzialna za powstanie nowych obiektów jest wytwórcą odpadów. W fazie eksploatacji dokonujemy dokładnego opisu rodzaju wytwarzanych/przetwarzanych/zbieranych odpadów w skali roku, ich składu i właściwości oraz miejsca i sposobu ich magazynowania. Tworząc opis, można zawrzeć najnowsze, zmienione oznaczenia odpadów niebezpiecznych HP, które w większym stopniu uwzględniają ekotoksyczność. Jeśli przedsięwzięcie dotyczy zakładu istniejącego, należy rozgraniczyć, w jaki sposób przedsięwzięcie planowane przyczyni się do zwiększenia ilości powstających odpadów i ich rodzajów. Sekcja “Informacje na temat powiązań z innymi przedsięwzięciami” najczęściej dotyczy przypadków, w których przedsięwzięcie związane jest z rozbudową funkcjonującego zakładu. Wtedy też zakres oddziaływania skumulowanego uwzględnia się w punktach dotyczących poszczególnych emisji. Powiązania mogą także występować z sąsiadującymi przedsięwzięciami, które mogą być z zupełnie innej, jak i z tej samej branży. Część “Opis metod prognozowania oraz opis przewidywanych znaczących oddziaływań” wymaga od tworzącego raport spojrzenia na przedsięwzięcie w dłuższej perspektywie czasu. Opisać należy znaczące oddziaływania obejmujące bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótko-, średnio- i długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływania na środowisko. Najlepszym podejściem jest przeznaczenie na każdy z nich osobnej części i każdorazowe wypisanie poszczególnych elementów do każdego z oddziaływań. Wskazać należy także na jakiej podstawie powstały opisywane wnioski. Źródłami informacji mogą być na przykład inne raporty, literatura, bazy danych, materiały kartograficzne, opracowania przyrodnicze, inwentaryzacje czy programy komputerowe. Część “Monitoring oddziaływania planowanego przedsięwzięcia” należy podzielić na fazę realizacji i eksploatacji i przedstawić, w jaki sposób dokonywany będzie monitoring oddziaływania na tych etapach. W trakcie realizacji przykładami monitoringu może być kontrola: szczelności pojazdów, zbiorników, wycieków, miejsc magazynowania materiałów budowlanych. Na etapie eksploatacji należy powołać się na obowiązujące przepisy i rozporządzenia określające obowiązkowy zakres monitoringu, a także na konkluzje BAT, jeśli owe dotyczą inwestycji.
V. Warianty przedsięwzięcia
Tą część raportu można podzielić na pięć części:
- Opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 4 ustawy o.o.ś.);
- Opis wariantów przedsięwzięcia (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 5 ustawy o.o.ś.);
- Przewidywane oddziaływanie analizowanych wariantów na środowisko (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 6 ustawy o.o.ś.);
- Porównanie oddziaływań analizowanych wariantów (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 6a ustawy o.o.ś.);
- Uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawcę wariantu (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 7 ustawy o.o.ś.);.
Sekcja “Opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia” powinna przedstawiać, w jaki sposób realizacja przedsięwzięcia będzie miała wpływ na środowisko. Należy pamiętać, że nawet jeżeli przedsięwzięcie nie doszło do skutku, nadal oddziałuje ono na środowisko na przykład przez tereny utwardzone czy hale, które, mimo że nie funkcjonują, mają wpływ na przykład na infiltrację czy spływ wód. “Opis wariantów przedsięwzięcia” to podrozdział, który powinien składać się z trzech elementów: wariantu proponowanego przez wnioskodawcę, racjonalnego wariantu alternatywnego oraz wariantu najkorzystniejszego dla środowiska. Racjonalny wariant alternatywny to taki, który jest możliwy do wykonania ze względów ekonomicznych czy technologicznych. Świadome wskazanie wariantów przedsięwzięcia jest bardzo ważne, ponieważ w przypadku odrzucenia przez organ wariantu proponowanego przez wnioskodawcę, może on zaproponować wykonanie jednej z pozostałych dwóch opcji. Jeśli ich wykonanie nie będzie możliwe, prośba o decyzję środowiskową może zostać odrzucona. W sekcji “Przewidywane oddziaływanie analizowanych wariantów na środowisko” należy porównać wyżej opisane warianty pod względem ich oddziaływania na środowisko, zachowując przyjętą kolejność i ewentualne nazwy wariantów. Warianty powinny zostać opisane przy uwzględnieniu ich oddziaływania w przypadku awarii przemysłowej, katastrofy naturalnej, katastrofy budowlanej, emisji gazów cieplarnianych oraz innych oddziaływań istotnych z punktu widzenia dostosowania do zmian klimatu. W części “Porównanie oddziaływań analizowanych wariantów” również należy dokonać porównania wariantów, tym razem jednak pod względem wszystkich elementów wymienionych w art. 66 ust. 1 pkt 6a ustawy o.o.ś. Elementy wymagające porównania to między innymi: oddziaływanie na ludzi, dobra materialne, ruchy masowe ziemi i wiele innych. Jeżeli wartości wariantów są łatwe do porównania ponieważ przedstawione są w formie liczbowej, można stworzyć porównanie w formie tabelarycznej. Jeśli warianty nie są możliwe do przedstawienia w formie liczbowej, należy je opisać i zestawić. “Uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawcę wariantu“ powinno odnosić się do zagadnień cząstkowych i komponentów środowiska przyrodniczego. Przydatnym rozwiązaniem może być stworzenie macierzy wraz z oceną punktową. Pamiętać należy także o uwzględnieniu elementów ekonomicznych, które odgrywają ważną rolę dla przedsiębiorcy czy inwestora.
VI. Ustalenia wynikające z innych dokumentów
Na ten rozdział składają się:
- Porównanie technologii z wymaganiami, o których mowa w art. 143 ustawy prawo ochrony środowiska (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 11 ustawy o.o.ś.);
- Najlepsze dostępne techniki określone w dokumencie referencyjnym BREF lub Konkluzje BAT (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy o.o.ś.);
- Dokumenty strategiczne istotne z punktu widzenia realizacji przedsięwzięcia (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 11a ustawy o.o.ś.);
- Przepisy ustawy prawo wodne (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 11b ustawy o.o.ś.);
Pierwszym z elementów rozdziału jest “Porównanie technologii z wymaganiami, o których mowa w art. 143 [6] ustawy Prawo ochrony środowiska”. Wymagania zamieszczone w art. 143 to między innymi efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie energii, wielkość emisji czy postęp naukowo-techniczny. Jeżeli dla danej branży opublikowane zostały dokumenty referencyjne BREF lub konkluzje BAT, w części “Najlepsze dostępne techniki określone w dokumencie referencyjnym BREF lub Konkluzje BAT” w formie tabeli przeanalizować należy ich spełnienie w odniesieniu do planowanej inwestycji. Jeśli tego typu dokumenty nie istnieją dla danego rodzaju planowanego przedsięwzięcia, to należy dokonać porównania z wymaganiami prawnymi. Część “Dokumenty strategiczne istotne z punktu widzenia realizacji przedsięwzięcia” powinna zawierać przytoczone dokumenty o strategicznym znaczeniu, które mogą być istotne dla przedsięwzięcia. Może być to na przykład krajowy, wojewódzki program gospodarki odpadami, plan ochrony przyrody, dokumenty związane z terenami chronionymi, zagospodarowaniem przestrzennym czy studium uwarunkowań. Najlepszym rozwiązaniem jest odniesienie się do jak największej liczby dokumentów tak, by pokazać, że wnioskodawca przeanalizował wymagane dokumenty, a w momencie, w którym któryś z dokumentów strategicznych nie dotyczy przedsięwzięcia, zaznaczyć ten fakt. Dział III rozdział 1 ustawy Prawo wodne (Dz. U. z 2024 r. poz. 1087, 1089, 1473) [7] mówi o celu ochrony wód i celach środowiskowych. W części raportu “Przepisy ustawy prawo wodne” opisać należy, czy przedsięwzięcie będzie miało wpływ na omawiane w ustawie cele.
VII. Pozostałe informacje
Ten rozdział można podzielić na sześć części:
- Przedstawienie zagadnień w formie graficznej (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 13 ustawy o.o.ś.);
- Przedstawienie zagadnień w formie kartograficznej (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 14 ustawy o.o.ś.);
- Możliwe konflikty społeczne (podstawa prawna – art. 66 ust. 15 ustawy o.o.ś.);
- Trudności napotkane podczas opracowywania raportu (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 17 ustawy o.o.ś.);
- Źródła stanowiące podstawę sporządzenia raportu (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 20 ustawy o.o.ś.);
- Streszczenie w języku niespecjalistycznym (podstawa prawna – art. 66 ust. 1 pkt 18 ustawy o.o.ś.).
W części “Przedstawienie zagadnień w formie graficznej” należy opisać, jakie dane udało się przedstawić w formie graficznej. Mogą być to ryciny, schematy technologiczne, plany zakładu, plany miejsc magazynowania, przekroje budynków, rzuty kondygnacji, lokalizacje emitorów, kanalizacji czy plany z drogami dojazdowymi.
Natomiast w części “Przedstawienie zagadnień w formie kartograficznej” należy zawrzeć opis dołączonych map. Przedstawione tu informacje muszą być spójne ze spisem załączników. Wnioskodawca musi być przygotowany na wystąpienie konfliktów społecznych, zwłaszcza w przypadku przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko. W części “Możliwe konflikty społeczne” należy przedstawić, jakie zastrzeżenia co do inwestycji mogą pojawić się ze strony społeczeństwa oraz opisać, dlaczego są one niezasadne. Podczas tworzenia raportu mogą wystąpić różne komplikacje, które należy zawrzeć w “Trudności napotkane podczas opracowywania raportu”. Wspomniane źródła internetowe, jak na przykład geoportal.gov.pl, z pewnością zmniejszają trudność tworzenia dokumentu, jednak przeszkody mogą pojawić się, gdy na przykład technologia wybrana do przedsięwzięcia jest nowa i autor przygotowujący raport nie posiada informacji dotyczących przebiegu procesów czy instalacji, które mają być zastosowane jako składowe planowanej inwestycji. Te i inne problemy powinny zostać zawarte w tym fragmencie. W części “Źródła informacji stanowiące podstawę sporządzenia raportu” w zależności od wykorzystywanych danych można zawrzeć na przykład geoportal.gov.pl, opisy z dokumentów referencyjnych BREF, bazy danych, inwentaryzacje przyrodnicze, wiedzę ekspercką, literaturę czy dokumentację dotycząca instalacji podobnej do opracowywanej. Na sam koniec należy stworzyć “Streszczenie w języku niespecjalistycznym” zawierające co najmniej po jednym zdaniu z każdego opracowanego punktu. Jego rzetelne przygotowanie pozwoli autorowi raportu na dokładne sprawdzenie, czy nie zostały pominięte pewne elementy oraz czy zawarte dane liczbowe są spójne. Streszczenie pozwala również na wyeliminowanie błędów, które mogły pojawić się w szczególności gdy planowane przedsięwzięcie jest wieloetapowe i ma wiele składowych.
VIII. Załączniki
Ostatnim elementem raportu jest spis załączników, które uzupełniają jego treść. Ich charakter uzależniony jest od dostępności materiałów oraz rodzaju planowanego przedsięwzięcia. Powinny być one numerowane w trakcie przygotowywania raportu w celu uniknięcia błędów, dzięki czemu będą stanowiły pomoc w ocenie dokumentacji.
Śledząc opisany schemat w części 1 i 2 kroku trzeciego cyklu publikacji poświęconego tematyce uzyskania lub wydania decyzji środowiskowej i realizacji przedsięwzięcia, będziesz mieć pewność, że nie pominiesz żadnego z punktów koniecznych do uwzględnienia w raporcie o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Jeśli chcesz dowiedzieć się, w jaki sposób z wykorzystaniem stworzonego raportu sfinalizować proces ubiegania się o decyzję środowiskową zapraszamy do zapoznania się z kolejną częścią naszej serii o decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.
Opracowanie: Zespół Kancelarii Ekologicznej Sp. z o.o.
PYTANIE – KONKRETNA ODPOWIEDŹ!
Co powinien zawierać raport o oddziaływaniu na środowisko?
Prawidłowo opracowany raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko musi uwzględniać wszystkie informacje, jakie ustawodawca wskazał w art. 66 [1] ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Informacje podane w raporcie muszą zostać przedstawione w taki sposób, by organ administracji publicznej, właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia, wraz z organami współdecydującymi, mogli dokonać oceny wpływu na środowisko oraz zdrowie i życie ludzi realizacji nowego przedsięwzięcia, jaki i rozbudowy, przebudowy lub modernizacji istniejącego zakładu.
Kiedy składa się kartę informacyjną przedsięwzięcia?
Kartę informacyjną przedsięwzięcia dołącza się do wniosku o wydanie decyzji środowiskowej, gdy planowana inwestycja została zaliczona do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, czyli jest wskazana w § 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. poz. 1839 z późn. zm.) [8]. O tym, jakie informacje zawrzeć w karcie informacyjnej przedsięwzięcia piszemy w kroku drugim cyklu.
Ile trwa postępowanie administracyjne pozwalające na uzyskanie decyzji środowiskowej?
Zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego sprawa ta powinna zostać załatwiona w ciągu miesiąca, a w szczególnych przypadkach w ciągu dwóch miesięcy. Jednakże do tego terminu nie wlicza się czasu przewidzianego na uzyskanie uzgodnień, opinii organów współdecydujących i współopiniujących złożony wniosek oraz okresów zawieszenia postępowania, a także opóźnień wynikających z przyczyn niezależnych od urzędu. W praktyce więc termin ten się wydłuża. Zagadnienie to szerzej przedstawił dr Marcin Kaźmierski w materiale pt. „Ile trwa uzyskanie decyzji środowiskowej?„.
[1] Art. 66 ust 1 Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2024 r. poz. 1112 z póź. zm.) brzmi:
1. Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien zawierać informacje umożliwiające analizę kryteriów wymienionych w art. 62 ust. 1 oraz zawierać:
1) opis planowanego przedsięwzięcia, a w szczególności:
a) charakterystykę całego przedsięwzięcia i warunki użytkowania terenu w fazie realizacji i eksploatacji lub użytkowania, w tym w odniesieniu do obszarów szczególnego zagrożenia powodzią w rozumieniu art. 16 pkt 34 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne,
b) główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych,
c) przewidywane rodzaje i ilości emisji, w tym odpadów, wynikające z fazy realizacji i eksploatacji lub użytkowania planowanego przedsięwzięcia,
d) informacje o różnorodności biologicznej, wykorzystywaniu zasobów naturalnych, w tym gleby, wody i powierzchni ziemi,
e) informacje o zapotrzebowaniu na energię i jej zużyciu,
f) informacje o pracach rozbiórkowych dotyczących przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko,
g) ocenione w oparciu o wiedzę naukową ryzyko wystąpienia poważnych awarii lub katastrof naturalnych i budowlanych, przy uwzględnieniu używanych substancji i stosowanych technologii, w tym ryzyko związane ze zmianą klimatu;
2) opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko, w tym:
a) elementów środowiska objętych ochroną na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody oraz korytarzy ekologicznych w rozumieniu tej ustawy,
b) właściwości hydromorfologicznych, fizykochemicznych, biologicznych i chemicznych wód;
2a) wyniki inwentaryzacji przyrodniczej w formie opisowej i kartograficznej, jeżeli została przeprowadzona, wraz z opisem metodyki, stanowiące załącznik do raportu;
2b) inne dane, na podstawie których dokonano opisu elementów przyrodniczych;
3) opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami;
3a) opis krajobrazu, w którym dane przedsięwzięcie ma być zlokalizowane;
3b) informacje na temat powiązań z innymi przedsięwzięciami, w szczególności kumulowania się oddziaływań przedsięwzięć realizowanych, zrealizowanych lub planowanych, dla których wydano decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, znajdujących się na terenie, na którym planuje się realizację przedsięwzięcia, oraz w obszarze oddziaływania przedsięwzięcia lub których oddziaływania mieszczą się w obszarze oddziaływania planowanego przedsięwzięcia – w zakresie, w jakim ich oddziaływania mogą prowadzić do skumulowania oddziaływań z planowanym przedsięwzięciem;
4) opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia, uwzględniający dostępne informacje o środowisku oraz wiedzę naukową;
5) opis wariantów przedsięwzięcia uwzględniający szczególne cechy przedsięwzięcia lub jego oddziaływania na środowisko, ze wskazaniem wariantu wybranego do realizacji, racjonalnego wariantu alternatywnego oraz racjonalnego wariantu najkorzystniejszego dla środowiska; racjonalny wariant najkorzystniejszy dla środowiska może być tożsamy z wariantem wybranym do realizacji albo racjonalnym wariantem alternatywnym;
6) określenie przewidywanego oddziaływania analizowanych wariantów na środowisko, w tym również w przypadku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej i katastrofy naturalnej i budowlanej, na klimat, w tym emisje gazów cieplarnianych i oddziaływania istotne z punktu widzenia dostosowania do zmian klimatu, a także możliwego transgranicznego oddziaływania na środowisko, a w przypadku drogi, o której mowa w art. 24ga ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, także wpływu planowanej drogi na bezpieczeństwo ruchu drogowego;
6a) porównanie oddziaływań analizowanych wariantów na:
a) ludzi, rośliny, zwierzęta, grzyby i siedliska przyrodnicze, wodę i powietrze,
b) powierzchnię ziemi, z uwzględnieniem ruchów masowych ziemi, i krajobraz,
c) dobra materialne,
d) zabytki i krajobraz kulturowy, objęte istniejącą dokumentacją, w szczególności rejestrem lub ewidencją zabytków,
e) formy ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, w tym na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000, oraz ciągłość łączących je korytarzy ekologicznych,
f) elementy wymienione w art. 68 ust. 2 pkt 2 lit. b, jeżeli zostały uwzględnione w raporcie o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko lub jeżeli są wymagane przez właściwy organ,
g) wzajemne oddziaływanie między elementami, o których mowa w lit. a-f;
7) uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawcę wariantu, z uwzględnieniem informacji, o których mowa w pkt 6 i 6a;
8) opis metod prognozowania zastosowanych przez wnioskodawcę oraz opis przewidywanych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko, obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótko-, średnio i długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływania na środowisko, wynikające z:
a) istnienia przedsięwzięcia,
b) wykorzystywania zasobów środowiska,
c) emisji;
9) opis przewidywanych działań mających na celu unikanie, zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, w szczególności na formy ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, w tym na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000, oraz ciągłość łączących je korytarzy ekologicznych, wraz z oceną ich skuteczności odpowiednio na etapach realizacji, eksploatacji, użytkowania lub likwidacji przedsięwzięcia;
10) dla dróg będących przedsięwzięciami mogącymi zawsze znacząco oddziaływać na środowisko:
a) określenie założeń do: – ratowniczych badań zidentyfikowanych zabytków znajdujących się na obszarze planowanego przedsięwzięcia, odkrywanych w trakcie robót budowlanych,
– programu zabezpieczenia istniejących zabytków przed negatywnym oddziaływaniem planowanego przedsięwzięcia oraz ochrony krajobrazu kulturowego,
b) analizę i ocenę możliwych zagrożeń i szkód dla zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, w szczególności zabytków archeologicznych, w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia;
10a) dla instalacji do spalania paliw w celu wytwarzania energii elektrycznej, o elektrycznej mocy znamionowej nie mniejszej niż 300 MW ocenę gotowości instalacji do wychwytywania dwutlenku węgla, określoną na podstawie analizy:
a) dostępności podziemnych składowisk dwutlenku węgla,
b) wykonalności technicznej i ekonomicznej sieci transportowych dwutlenku węgla;
11) jeżeli planowane przedsięwzięcie jest związane z użyciem instalacji, porównanie proponowanej technologii z technologią spełniającą wymagania, o których mowa w art. 143 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska;
11a) odniesienie się do celów środowiskowych wynikających z dokumentów strategicznych istotnych z punktu widzenia realizacji przedsięwzięcia;
11b) uzasadnienie spełnienia warunków, o których mowa w art. 68 pkt 1, 3 i 4 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne, jeżeli przedsięwzięcie wpływa na możliwość osiągnięcia celów środowiskowych, o których mowa w art. 56, art. 57, art. 59 i art. 61 ust. 1 tej ustawy;
12) wskazanie, czy dla planowanego przedsięwzięcia jest konieczne ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania, o którym mowa w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, oraz określenie granic takiego obszaru, ograniczeń w zakresie przeznaczenia terenu, wymagań technicznych dotyczących obiektów budowlanych i sposobów korzystania z nich; nie dotyczy to przedsięwzięć polegających na budowie lub przebudowie drogi oraz przedsięwzięć polegających na budowie lub przebudowie linii kolejowej lub lotniska użytku publicznego;
13) przedstawienie zagadnień w formie graficznej;
14) przedstawienie zagadnień w formie kartograficznej w skali odpowiadającej przedmiotowi i szczegółowości analizowanych w raporcie zagadnień oraz umożliwiającej kompleksowe przedstawienie przeprowadzonych analiz oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko;
15) analizę możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem;
16) przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na etapie jego realizacji i eksploatacji lub użytkowania, w szczególności na formy ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, w tym na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000, oraz ciągłość łączących je korytarzy ekologicznych, oraz informacje o dostępnych wynikach innego monitoringu, które mogą mieć znaczenie dla ustalenia obowiązków w tym zakresie;
17) wskazanie trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, jakie napotkano, opracowując raport;
18) streszczenie w języku niespecjalistycznym informacji zawartych w raporcie, w odniesieniu do każdego elementu raportu;
19) datę sporządzenia raportu, imię, nazwisko i podpis autora, a w przypadku gdy wykonawcą raportu jest zespół autorów – imię, nazwisko i podpis kierującego tym zespołem oraz imiona, nazwiska i podpisy członków zespołu autorów;
19a) oświadczenie autora, a w przypadku gdy wykonawcą raportu jest zespół autorów – kierującego tym zespołem, o spełnieniu wymagań, o których mowa w art. 74a ust. 2, stanowiące załącznik do raportu;
20) źródła informacji stanowiące podstawę do sporządzenia raportu.
1a. Każdy z analizowanych wariantów drogi, w przypadku drogi, o której mowa w art. 24ga ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, musi być dopuszczalny pod względem bezpieczeństwa ruchu drogowego.
1b. Przy porównaniu wariantów uwzględnia się wpływ na środowisko w związku:
1) z pracami rozbiórkowymi dotyczącymi przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko;
2) z gospodarką odpadami;
3) ze stosowaniem danych technologii lub substancji.
1c. W przypadku gdy planowane przedsięwzięcie związane jest z działalnością polegającą na poszukiwaniu i rozpoznawaniu złoża węglowodorów metodą otworów wiertniczych lub wydobywaniu węglowodorów ze złoża tą metodą, opis elementów przyrodniczych środowiska, wyniki inwentaryzacji przyrodniczej oraz inne dane, o których mowa w ust. 1 pkt 2-2b, powinny zawierać się w obszarze określonym promieniem 500 m od zewnętrznej granicy przedsięwzięcia.
2. Informacje, o których mowa w ust. 1 pkt 4-8, powinny uwzględniać przewidywane oddziaływanie analizowanych wariantów na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru.
2a. W przypadku stwierdzenia, że przedsięwzięcie może znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien zawierać także dane pozwalające na ustalenie braku rozwiązań alternatywnych oraz informacje pozwalające na ustalenie, czy wymogi nadrzędnego interesu publicznego przemawiają za realizacją przedsięwzięcia.
2b. Jeżeli planowane przedsięwzięcie stanowi inwestycję liniową celu publicznego, inwestycję celu publicznego z zakresu łączności publicznej o nieliniowym charakterze lub inwestycję celu publicznego o nieliniowym charakterze związaną z ochroną ludności przed powodzią i suszą, a proponowany przez wnioskodawcę wariant przebiega przez obszar parku narodowego lub rezerwatu przyrody, raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien zawierać także dane pozwalające na ustalenie braku rozwiązań alternatywnych.
3. W razie stwierdzenia możliwości transgranicznego oddziaływania na środowisko, informacje, o których mowa w ust. 1 pkt 1-16, powinny uwzględniać określenie oddziaływania planowanego przedsięwzięcia poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
4. Jeżeli dla planowanego przedsięwzięcia jest konieczne ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania, do raportu powinna być załączona poświadczona przez właściwy organ kopia mapy ewidencyjnej z zaznaczonym przebiegiem granic obszaru, na którym jest konieczne utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania. Nie dotyczy to przedsięwzięć polegających na budowie lub przebudowie drogi oraz przedsięwzięć polegających na budowie lub przebudowie linii kolejowej lub lotniska użytku publicznego.
5. Jeżeli planowane przedsięwzięcie jest związane z użyciem instalacji objętej obowiązkiem uzyskania pozwolenia zintegrowanego, raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien zawierać porównanie proponowanej techniki z najlepszymi dostępnymi technikami.
6. Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien uwzględniać oddziaływanie przedsięwzięcia na etapach jego realizacji, eksploatacji lub użytkowania oraz likwidacji.
7. Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien uwzględniać informacje o środowisku wynikające ze strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, istotne z punktu widzenia danego przedsięwzięcia.
8. Minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw klimatu określi, w drodze rozporządzenia:
1) format dokumentu zawierającego wyniki inwentaryzacji przyrodniczej,
2) format raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko
– kierując się potrzebą poszerzania dostępu do informacji o środowisku.
[2] Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2024 r. poz. 1112 z póź. zm.) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20081991227/U/D20081227Lj.pdf [dostęp: 21-01-2025]
[3] Art. 113 ust 2 pkt. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2024 r. poz. 54, 834, 1089, 1222) brzmi:
W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 1, zostaną ustalone:
1) zróżnicowane dopuszczalne poziomy hałasu określone wskaźnikami hałasu LDWN, LN, LAeq D i LAeq N dla następujących rodzajów terenów faktycznie zagospodarowanych:
a) pod zabudowę mieszkaniową,
b) pod szpitale i domy pomocy społecznej,
c) pod budynki związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,
d) na cele uzdrowiskowe,
e) na cele rekreacyjno-wypoczynkowe,
f) pod zabudowę mieszkaniowo-usługową;
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20010620627/U/D20010627Lj.pdf [dostęp: 21-01-2025]
[4] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2024 r. poz. 54, 834, 1089, 1222) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20010620627/U/D20010627Lj.pdf [dostęp: 21-01-2025]
[5] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r. poz. 112) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20071200826/O/D20070826.pdf [dostęp: 21-01-2025]
[6] Art. 143 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2024 r. poz. 54, 834, 1089, 1222) brzmi:
Technologia stosowana w nowo uruchamianych lub zmienianych w sposób istotny instalacjach i urządzeniach powinna spełniać wymagania, przy których określaniu uwzględnia się w szczególności:
1) stosowanie substancji o małym potencjale zagrożeń;
2) efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie energii;
3) zapewnienie racjonalnego zużycia wody i innych surowców oraz materiałów i paliw;
4) stosowanie technologii bezodpadowych i małoodpadowych oraz możliwość odzysku powstających odpadów;
5) rodzaj, zasięg oraz wielkość emisji;
6) wykorzystywanie porównywalnych procesów i metod, które zostały skutecznie zastosowane w skali przemysłowej;
7) (uchylony)
8) postęp naukowo-techniczny.
[7] Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2024 r. poz. 1087, 1089, 1473) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170001566/U/D20171566Lj.pdf [dostęp: 21-01-2025]
[8] Rozporządzenie z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. poz. 1839 z póź. zm.) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190001839/O/D20191839.pdf [dostęp: 21-01-2025]