Uczestnictwo w Systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (system EU ETS) związane jest z koniecznością wypełnienia szeregu obowiązków związanych z monitorowaniem i raportowaniem emisji gazów cieplarnianych. Dotyczą one instalacji wymienionych w załączniku nr 1 do ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. z 2023 r. poz. 589 [1], dalej: ustawa SHU). Załącznik ten uległ niedawnej zmianie w Dzienniku Ustaw – Ustawa z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 2029) [2].

Podstawa uczestnictwa w systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych

Zgodnie z art. 51 [3] ustawy SHU eksploatacja instalacji kwalifikowanych zgodnie z załącznikiem nr 1 do ustawy możliwa jest wyłącznie po uzyskaniu zezwolenia na emisję gazów cieplarnianych. Zezwolenie wydawane jest bezterminowo na wniosek prowadzącego instalację i obejmuje m.in. szczegółowe informacje na temat prowadzącego instalację, charakterystykę instalacji oraz źródeł powstawania i miejsc emisji, rodzaj emitowanych gazów cieplarnianych oraz odniesienie do obowiązującego planu monitorowania wielkości emisji.

Plan monitorowania wielkości emisji jest obligatoryjnym załącznikiem do zezwolenia na emisję gazów cieplarnianych i sporządzany jest na podstawie art. 78 ustawy SHU [4].

Zakres informacji, które obejmować powinien wniosek o wydanie zezwolenia na emisję gazów cieplarnianych określa art. 54 [16] ustawy SHU, natomiast szczegółowy zakres informacji koniecznych do uwzględnienia w planie monitorowania wielkości emisji określa art. 12 [17] rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2018/2066 w sprawie monitorowania i raportowania w zakresie emisji gazów cieplarnianych na podstawie dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz zmieniające rozporządzenie Komisji (UE) nr 601/2012.

Zezwolenie na emisję gazów cieplarnianych wraz z planem monitorowania stanowią podstawę uczestnictwa w systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych i obejmują następujący zakres informacji:

• oznaczenie prowadzącego instalację, w tym imię i nazwisko lub nazwę oraz adres zamieszkania lub siedziby
• adres zakładu, na terenie którego położona jest instalacja;
• określenie instalacji oraz charakterystykę techniczną źródeł powstawania i miejsca emisji;
• określenie rodzaju działalności prowadzonej w instalacji;
• określenie rodzajów gazów cieplarnianych objętych zezwoleniem [ustawa SHU reguluje emisję dwutlenku węgla (CO2), podtlenku azotu (N2O) oraz perfluorowęglowodorów (PFCs)].
• datę, od której zastosowanie ma plan monitorowania wielkości emisji (nie wcześniejszą niż data złożenia wniosku o wydanie zezwolenia lub data ustalona na podstawie okoliczności określonych w art. 16 ust. 1 [18] rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066).

Dokumenty uzupełniające

W określonych przypadkach, oprócz planu monitorowania wielkości emisji gazów cieplarnianych, konieczne jest opracowanie, a czasem także przekazanie do zatwierdzenia, dokumentów komplementarnych. Należą do nich:

• Wyniki oceny ryzyka – zgodnie z art. 12 [6] rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066 wraz z planem monitorowania przedłożyć należy wyniki oceny ryzyka dowodzące, że proponowane działania kontrolne i procedury w zakresie działań kontrolnych są współmierne do zidentyfikowanego ryzyka nieodłącznego i ryzyka zawodności systemów kontroli wewnętrznej.

• Wyniki oceny niepewności – w celu potwierdzenia dotrzymania obowiązujących instalację progów niepewności na odpowiednim poziomie dokładności, prowadzący instalacji zobowiązany jest, zgodnie z art. 28 [7] rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066, do dokonania analizy niepewności. Jej udokumentowane wyniki powinny stanowić załącznik do planu monitorowania wielkości emisji. Ocenę niepewności przeprowadza się każdorazowo przy zgłaszaniu nowego planu monitorowania lub kiedy jest ona istotna w związku ze zmianą w zatwierdzonym planie monitorowania.
• Plan pobierania próbek – w przypadku gdy współczynniki obliczeniowe są wyznaczane w drodze analiz konieczne jest opracowanie i przedłożenie do zatwierdzenia planu pobierania próbek, o którym mowa w art. 33 [5] rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066. Plan ten ma postać pisemnej procedury zawierającej informacje o metodyce przygotowania próbek, w tym o obowiązkach, lokalizacjach, częstotliwościach i ilościach, a także o metodyce przechowywania i transportu próbek.

Dowody wykazujące zgodność z progami niepewności

Zgodnie z art. 12 ust. 1 [19] rozporządzenia Komisji 2018/2066 dokumentacja stanowiąca podstawę do wydania zezwolenia na emisję gazów cieplarnianych uzupełniona winna być także o dowody dotyczące każdego głównego i pomniejszego strumienia materiałów wsadowych wykazujące zgodność z progami niepewności dla danych dotyczących działalności, współczynników obliczeniowych oraz określonych poziomów dokładności.

Dowodami tymi mogą być przede wszystkim świadectwa legalizacji urządzeń pomiarowych, świadectwa wzorcowania oraz uzupełniająco wyniki przeprowadzonej oceny niepewności.

Obowiązki w zakresie przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji

Odrębna grupa obowiązków i praw związanych z uczestnictwem w Systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych odnosi się do przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji. O szczegółowych zasadach i mechanizmie przydziału piszemy tutaj, natomiast podstawowym obowiązkiem prowadzących instalacje uczestniczące w EU ETS jest posiadanie rachunku w rejestrze Unii zgodnie z art. 8 [8] ustawy SHU. Założenie rachunku niezbędne jest do nabycia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych. Prowadzący instalacje mogą wnieść także o przydzielenie bezpłatnych uprawnień do emisji gazów cieplarnianych.

Zgodnie z art. 26a [9] ustawy SHU uprawnienia bezpłatne na lata 2021-2030 dla działalności innej niż produkcja energii elektrycznej przyznawane są na podstawie wniosków składanych co pięć lat do 29 czerwca (do 29 czerwca 2020 r. na lata 2021-2025 i do 29 czerwca 2025 r. na lata 2026-2030).

Wniosek o przydział bezpłatnych uprawnień do emisji gazów cieplarnianych rozpatrywany jest przez Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania emisjami, który weryfikuje kompletność danych oraz zgodność z przepisami rozporządzenia Komisji (UE) 2019/331 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie ustanowienia przejściowych zasad dotyczących zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji w całej Unii na podstawie art. 10a dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Tekst mający znaczenie dla EOG.) [20] oraz z przepisami ustawy SHU.

Plan metodyki monitorowania

Do obowiązków prowadzącego instalacje kwalifikujące się do przydziału bezpłatnych uprawnień należy także opracowanie i zatwierdzenie planu metodyki monitorowania, o którym mowa w art. 26f [10] ustawy SHU. Plan metodyki monitorowania określa, w jaki sposób należy monitorować emisje gazów cieplarnianych, zużycie materiałów wsadowych w instalacji oraz określanie współczynników obliczeniowych. Usystematyzowanie metodyki powodować może ograniczenie emisji gazów cieplarnianych.

Obowiązki informacyjne

Raport dotyczący poziomów działalności

Na prowadzących instalacje, którym przydzielono bezpłatne uprawnienia do emisji ciąży także obowiązek informacyjny – zgodnie z art. 64 [11] ustawy SHU do dnia 31 marca każdego roku należy przedłożyć Krajowemu Ośrodkowi Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE) raport dotyczący poziomów działalności (tzw. raport ALC, ang. Activity Level Changes) za poprzedni rok kalendarzowy wraz ze sprawozdaniem z jego weryfikacji. Raport przedkładany jest za pośrednictwem krajowej bazy o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji.

Raport poddawany jest ocenie przez Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami, który uprawniony jest do wezwania prowadzącego instalację do złożenia wyjaśnień lub przedstawienia dodatkowych informacji.

Analiza raportów dotyczących poziomów działalności jest podstawą do zachowawczego oszacowania parametrów istotnych w procesie przydziału bezpłatnych uprawnień, określenia średniego poziomu działalności w system handlu uprawnieniami do emisji, a w konsekwencji do dostosowań przydziału bezpłatnych uprawnień.

Raport na temat wielkości emisji

Zgodnie z art. 80 [12] ustawy SHU wszystkie instalacje uczestniczące w EU ETS muszą natomiast do dnia 31 marca każdego roku, opracować i przedłożyć do KOBiZE raport na temat wielkości emisji wraz z raportem z jego weryfikacji.

Raporty na temat wielkości emisji również poddawane są ocenie KOBiZE, który weryfikuje kompletność danych, poprawność przeprowadzonych obliczeń oraz zgodność zawartych w raporcie ustaleń z przepisami rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066.

Raport zawierający informacje o korzystaniu ze środowiska

Obowiązkiem informacyjnym w zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza jest także przedkładanie raportu zawierającego informacje o korzystaniu ze środowiska do krajowej bazy o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji (tzw. raport KOBiZE). Obowiązek ten nie dotyczy jednak wyłącznie instalacji uczestniczących w EU ETS, a wszystkich podmiotów korzystających ze środowiska, których działalność powoduje emisje.

Obowiązek sporządzania raportu wynika z art. 7 [13] ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz.U. z 2022 r. poz. 673) [14], natomiast zakres raportu określono w rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 26 października 2022 r. w sprawie szczegółowego zakresu informacji zawartych w raporcie oraz sposobu jego wprowadzania do Krajowej bazy o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz.U. poz. 2217) [15].

Sporządzanie raportu zawierającego informacje o korzystaniu ze środowiska nie stanowi obowiązku w ramach uczestnictwa w systemie handlu uprawnieniami do emisji, stanowi odpowiedź na dodatkowe wymagania w zakresie ograniczania oddziaływania emisji gazów cieplarnianych na środowisko.

Zatwierdzanie dokumentacji

Dokumentacja w systemie EU ETS podlega zatwierdzeniu zgodnie z przepisami określonymi w 26f [10] oraz 52 [21] ustawy SHU.

Organ właściwy do wydania zezwolenia na emisję gazów cieplarnianych

Zgodnie z art. 52 [21] ustawy SHU organem właściwym do wydania (lub zmiany) zezwolenia na emisję gazów cieplarnianych jest organ właściwy do wydania pozwolenia zintegrowanego albo pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, o którym mowa w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2022 r. poz. 2556, 2687, z 2023 r. poz. 877 z późn. zm.) [22].

Zgodnie z art. 378 [23] ustawy Prawo ochrony środowiska organami tymi w określonych przypadkach jest starosta, marszałek województwa lub minister właściwy do spraw klimatu.

Opiniowanie dokumentacji przez krajowy ośrodek bilansowania

Złożona przez prowadzącego instalację dokumentacja podlega zatwierdzeniu przez organ właściwy do wydania zezwolenia. Zatwierdzenia wymaga plan monitorowania wielkości emisji oraz plan pobierania próbek (jeżeli jest wymagany), przy czym zatwierdzenie następuje przy zasięgnięciu opinii, za której wydanie odpowiedzialny jest Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE).

Zatwierdzenia wymaga również plan metodyki monitorowania, który również opiniowany jest uprzednio przez KOBiZE. W przypadku niekompletności, nieprzejrzystości lub braków w dokumentacji Krajowy ośrodek bilansowania i zarządzania emisjami jest uprawniony do wezwania prowadzącego instalację do uzupełnienia braków lub przedłożenia wyjaśnień.

Podsumowanie

Podstawa uczestnictwa w EU ETS

Podstawowym obowiązkiem prowadzących instalację uczestniczącą w systemie handlu uprawnieniami do emisji jest posiadanie zezwolenia na emisje gazów cieplarnianych, wydawanego na wniosek.

Obligatoryjnym załącznikiem do zezwolenia na emisję gazów cieplarnianych jest plan monitorowania wielkości emisji, który sporządzić należy zgodnie z wymaganiami rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066. Plan monitorowania stanowi podstawowy element zasad monitorowania i raportowania oraz stanowi głównie narzędzie zarządzania emisjami w instalacji.

Dokumentami komplementarnymi z planem monitorowania w stosownych przypadkach są także:

• Plan pobierania próbek, o którym mowa w art. 33 [5] rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066;
• Wyniki oceny niepewności, o których mowa w art. 28 [6] rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066;
• Wyniki oceny ryzyka, o których mowa w art. 12 [7] rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066.

Obowiązki w zakresie przydziału bezpłatnych uprawnień

Podstawowym obowiązkiem w odniesieniu do przydziału bezpłatnych uprawnień jest posiadanie rachunku w rejestrze Unii zgodnie z art. 8 [8] ustawy SHU w celu nabycia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych. Prowadzący instalacje mogą wnieść także o przydzielenie bezpłatnych uprawnień do emisji gazów cieplarnianych. Zgodnie z art. 26a [9] ustawy SHU uprawnienia bezpłatne na lata 2021-2030 dla działalności innej niż produkcja energii elektrycznej przyznawane są na podstawie wniosków składanych co pięć lat do 29 czerwca (do 29 czerwca 2020 r. na lata 2021-2025 i do 29 czerwca 2025 r. na lata 2026-2030).

Do obowiązków prowadzącego instalacje kwalifikujące się do przydziału bezpłatnych uprawnień należy także opracowanie i zatwierdzenie planu metodyki monitorowania, o którym mowa w art. 26f [10] ustawy SHU.

Obowiązki informacyjne

Na prowadzących instalacje, którym przydzielono bezpłatne uprawnienia do emisji ciąży także obowiązek informacyjny – zgodnie z art. 64 [11] ustawy SHU do dnia 31 marca każdego roku należy przedłożyć Krajowemu Ośrodkowi Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE) Raport dotyczący poziomów działalności (tzw. raport ALC, ang. Activity Level Changes) za poprzedni rok kalendarzowy wraz ze sprawozdaniem z jego weryfikacji. Raport przedkładany jest za pośrednictwem krajowej bazy o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji.

Zgodnie z art. 80 [12] ustawy SHU wszystkie instalacje uczestniczące w EU ETS muszą natomiast do dnia 31 marca każdego roku, opracować i przedłożyć do KOBiZE Raport na temat wielkości emisji wraz z raportem z jego weryfikacji.

Obowiązkiem informacyjnym w zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza jest także przedkładanie raportu zawierającego informacje o korzystaniu ze środowiska do krajowej bazy o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji (tzw. raport KOBiZE). Obowiązek ten nie dotyczy jednak wyłącznie instalacji uczestniczących w EU ETS, a wszystkich podmiotów korzystających ze środowiska, których działalność powoduje emisje. Obowiązek sporządzania raportu wynika z art. 7 [13] ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz.U. z 2022 r. poz. 673) [14], natomiast zakres raportu określono w rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 26 października 2022 r. w sprawie szczegółowego zakresu informacji zawartych w raporcie oraz sposobu jego wprowadzania do Krajowej bazy o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz.U. poz. 2217) [24].

PYTANIE – KONKRETNA ODPOWIEDŹ!

Kto musi uczestniczyć w systemie EU ETS?

Rodzaje działań prowadzonych w instalacjach, które kwalifikują do uczestnictwa w EU ETS określa załącznik nr 1 do ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Do działań tych należą:

• Spalanie paliw w instalacjach o całkowitej nominalnej mocy cieplnej przekraczającej 20 MW;
• Spalanie paliw w instalacjach spalania odpadów komunalnych o całkowitej nominalnej mocy cieplnej przekraczającej 20 MW;
• Rafinacja oleju, w której wykorzystywane są jednostki spalania o całkowitej nominalnej mocy cieplnej przekraczającej 20 MW;
• Produkcja koksu;
• Prażenie lub spiekanie rud metalu, w tym rudy siarczkowej;
• Produkcja żelaza lub stali (pierwotny i wtórny wytop), łącznie z odlewaniem stałym, z wydajnością powyżej 2,5 Mg na godzinę);
• Produkcja lub obróbka metali żelaznych (w tym stopów żelaznych), w której wykorzystywane są jednostki spalania o całkowitej nominalnej mocy cieplnej przekraczającej 20 MW;
• Produkcja pierwotnego aluminium lub tlenku glinu;
• Produkcja wtórnego aluminium, w której wykorzystywane są jednostki spalania o całkowitej nominalnej mocy cieplnej przekraczającej 20 MW;
• Produkcja lub obróbka metali nieżelaznych, w tym produkcja stopów, rafinacja, odlewnictwo itp., w której wykorzystywane są jednostki spalania o całkowitej nominalnej mocy cieplnej (w tym paliwa wykorzystywane jako czynniki redukujące) przekraczającej 20 MW;
• Produkcja klinkieru cementowego w piecach obrotowych o zdolności produkcyjnej przekraczającej 500 Mg dziennie lub innych piecach o zdolności produkcyjnej powyżej 50 Mg na dobę;
• Produkcja wapna lub kalcynacja dolomitu lub magnezytu w piecach obrotowych lub innych piecach o zdolności produkcyjnej przekraczającej 50 Mg na dobę;
• Osuszanie lub kalcynacja gipsu lub produkcja płyt gipsowo-kartonowych i innych wyrobów gipsowych, o zdolności produkcyjnej gipsu kalcynowanego lub suchego gipsu wtórnego przekraczającej łącznie 20 ton na dobę;
• Wytwarzanie szkła, łącznie z włóknem szklanym, z wydajnością przetopu przekraczającą 20 Mg na dobę;
• Produkcja wyrobów ceramicznych przez wypalanie, o wydajności powyżej 75 Mg na dobę;
• Wytwarzanie materiałów izolacyjnych z wełny mineralnej z wykorzystaniem szkła, surowców skalnych lub żużlu przy użyciu zdolności produkcyjnej przekraczającej 20 Mg na dobę;
• Produkcja pulpy drzewnej lub innych materiałów włóknistych;
• Produkcja papieru lub tektury o wydajności przekraczającej 20 Mg na dobę;
• Produkcja sadzy, w tym karbonizacja substancji organicznych, takich jak oleje mineralne, smoły, pozostałości krakowania i destylacji, o zdolności produkcyjnej przekraczającej 50 ton na dobę;
• Produkcja kwasu azotowego;
• Produkcja kwasu adypinowego;
• Produkcja kwasu glioksalowego i glioksylowego;
• Produkcja amoniaku;
• Produkcja chemikaliów organicznych luzem poprzez krakowanie, reformowanie, częściowe lub pełne utlenianie albo poprzez podobne procesy, przy zdolności produkcyjnej przekraczającej 100 Mg na dobę;
• Produkcja wodoru (H2) i gazu do syntezy o zdolności produkcyjnej przekraczającej 5 Mg na dobę;
• Produkcja węglanu sodu (Na2CO3) oraz wodorowęglanu sodu (NaHCO3);
• Wychwytywanie dwutlenku węgla z instalacji objętej systemem handlu uprawnieniami do emisji w celu jego przesyłania i podziemnego składowania dwutlenku węgla w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 5b ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2023 r. poz. 633, 1688 i 2029), w łącznej ilości równej lub większej niż 100 kiloton;
• Przesyłanie dwutlenku węgla przeznaczonego do podziemnego składowania dwutlenku węgla w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 5b ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze, w łącznej ilości równej lub większej niż 100 kiloton, z wyłączeniem emisji objętych innym działaniem;
• Podziemne składowanie dwutlenku węgla w rozumieniu art. 61 pkt 5b ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze, w łącznej ilości równej lub większej niż 100 kiloton.

Na czym polega system handlu uprawnieniami do emisji CO2?

Unijny system handlu uprawnieniami do emisji (system EU ETS) ma na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, których pochodzenie związane jest z przemysłem i stanowi aktualnie jeden z kluczowych mechanizmów umożliwiających trwałą redukcję emisji gazów cieplarnianych. System handlu uprawnieniami do emisji CO2 polega na odpowiedniej dystrybucji kosztów związanych z emisją gazów cieplarnianych w myśli zasady „zanieczyszczający płaci”. Handel emisjami odnosi się do sprzedaży uprawnień do emisji lub ich zakupu za pośrednictwem rachunku w rejestrze Unii.

Autorka: Weronika Warachowska, ekspertka Kancelarii Ekologicznej ds. ochrony środowiska

---

[1] Ustawa z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. z 2023 r. poz. 589) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20230000589/U/D20230589Lj.pdf [dostęp: 2023-12-21]

[2] Z dniem 28 października 2023 r. wchodzi w życia zmiana ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych związana z opublikowaniem w Dzienniku Ustaw ustawy z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2029).
Do najważniejszych zmian należą zmiany w zakresie terminów wydawania bezpłatnie przydzielonych uprawnień (zmiana z 28 lutego na 30 czerwca), rozliczania wielkości emisji (z 30 kwietnia na 30 września) oraz ogłoszenia wykazu podmiotów, które nie dokonały rozliczenia wielkości emisji (z 15 maja na 15 październik). Bez zmian pozostają terminy obowiązków informacyjnych prowadzących instalację – do dnia 31 marca przedłożyć należy raport dotyczący poziomów działalności oraz raport na temat wielkości emisji wraz z raportami z ich weryfikacji.
Zmiana ustawy obejmuje także wprowadzenie możliwości opcjonalnego pozostania w Systemie Handlu Uprawnieniami do Emisji Gazów Cieplarnianych instalacji, w których doszło do obniżenia nominalnej mocy cieplnej poniżej 20 MW (poniżej progu kwalifikacyjnego) do zakończenia okresu rozliczeniowego, na który wydane zostały bezpłatne uprawnienia do emisji gazów cieplarnianych. Pozostanie w Systemie wymaga złożenia stosownego, nieodwołalnego oświadczenia.
Zmianie uległy także zapisy Załącznika nr 1 do ustawy, która określa rodzaje działań prowadzonych w instalacjach wraz z wartościami progowymi odniesionymi do zdolności produkcyjnych tych instalacji. Doprecyzowano progi działalności dla niektórych rodzajów działań oraz dodano nowe działanie odnoszące się do spalania paliw w instalacjach spalania odpadów komunalnych o całkowitej nominalnej mocy cieplnej przekraczającej 20 MW. Konsekwencją zmiany zakresów działań i kryteriów progowych jest konieczność przeprowadzenia przeglądu zezwoleń, planów monitorowania i planów poboru próbek dotyczących istniejących instalacji oraz, w stosownych przypadkach, wystąpienia o ich zmianę. Wnioski o zmianę należy złożyć w terminie do dnia 31 grudnia 2023 r. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20230002029/O/D20232029.pdf [dostęp: 2023-12-21]

[3] art. 51 Ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. z 2023 r. poz. 589) brzmi:

Eksploatacja instalacji jest dozwolona wyłącznie po uzyskaniu zezwolenia.

[4] art. 78 Ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. z 2023 r. poz. 589) brzmi:
1. Prowadzący instalację, z wyjątkiem prowadzącego instalację o niskim poziomie emisji, o której mowa w art. 47 ust. 2 rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066, sporządza plan monitorowania wielkości emisji, wraz z wymaganymi dokumentami uzupełniającymi i informacjami, o których mowa w art. 12 tego rozporządzenia, oraz plan poboru próbek.

2. Prowadzący instalację o niskim poziomie emisji, o której mowa w art. 47 ust. 2 rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066, sporządza plan monitorowania wielkości emisji z uwzględnieniem odstępstw, o których mowa w art. 47 ust. 3-8 tego rozporządzenia, a także plan poboru próbek.
3. Plany monitorowania wielkości emisji, zmiany tych planów, dokumenty uzupełniające i informacje, o których mowa w art. 12 rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066, oraz plany poboru próbek sporządza się przy użyciu elektronicznego formularza udostępnionego na stronie internetowej Krajowego ośrodka, opracowanego na podstawie formularzy i wytycznych ogłaszanych przez Komisję Europejską.
4. Prowadzący instalację, o którym mowa w ust. 1 i 2, jest obowiązany do zgłoszenia organowi właściwemu do wydania zezwolenia wszelkich propozycji zmian planu monitorowania wielkości emisji oraz zmian planu poboru próbek.

[5] art. 33 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2018/2066 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie monitorowania i raportowania w zakresie emisji gazów cieplarnianych na podstawie dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz zmieniające rozporządzenie Komisji (UE) nr 601/2012 (Tekst mający znaczenie dla EOG.) brzmi:

Plan pobierania próbek

1. Jeśli współczynniki obliczeniowe są wyznaczane w drodze analiz, prowadzący instalację przedstawia właściwemu organowi do zatwierdzenia, w odniesieniu do każdego paliwa lub materiału, plan pobierania próbek w postaci pisemnej procedury zawierającej informacje o metodyce przygotowania próbek, w tym o obowiązkach, lokalizacjach, częstotliwościach i ilościach, a także o metodyce przechowywania i transportu próbek.

Prowadzący instalację zapewnia, aby pobrane próbki były reprezentatywne dla odpowiedniej partii lub okresu dostawy i wolne od błędu systematycznego. Odpowiednie elementy planu pobierania próbek uzgadnia się z laboratorium przeprowadzającym analizę dotyczącą odnośnego paliwa lub materiału, a dowody takiego uzgodnienia włącza się do planu. Prowadzący instalację udostępnia plan do celów weryfikacji zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym (UE)2018/2067.

2. Prowadzący instalację, w porozumieniu z laboratorium prowadzącym analizę dotyczącą odnośnego paliwa lub materiału i z zastrzeżeniem zatwierdzenia przez właściwy organ, dostosowuje elementy planu pobierania próbek, jeśli wyniki analizy wskazują, że niejednorodność paliwa lub materiału różni się znacznie od danych dotyczących niejednorodności, na których opierał się pierwotny plan pobierania próbek danego paliwa lub materiału.

[6] art. 12 rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie monitorowania i raportowania w zakresie emisji gazów cieplarnianych na podstawie dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz zmieniające rozporządzenie Komisji (UE) nr 601/2012 (Tekst mający znaczenie dla EOG.) brzmi:

Zawartość planu monitorowania i jego przedłożenie

1. Każdy prowadzący instalację lub operator statku powietrznego przedkłada właściwemu organowi do zatwierdzenia plan monitorowania.

Plan monitorowania obejmuje szczegółową, pełną i przejrzystą dokumentację metodyki monitorowania konkretnej instalacji lub konkretnego operatora statku powietrznego i zawiera co najmniej elementy określone w załączniku I.

Wraz z planem monitorowania prowadzący instalację lub operator statku powietrznego przedkłada następujące dokumenty uzupełniające:

a) w przypadku instalacji – dowody dotyczące każdego głównego i pomniejszego strumienia materiałów wsadowych wykazujące zgodność z progami niepewności dla danych dotyczących działalności i współczynników obliczeniowych, w stosownych przypadkach, dla stosowanych poziomów dokładności określonych w załącznikach II i IV oraz dowody dotyczące każdego źródła emisji wykazujące zgodność z progami niepewności, w stosownych przypadkach, dla stosowanych poziomów dokładności określonych w załączniku VIII;

b) wyniki oceny ryzyka, dowodzące, że proponowane działania kontrolne i procedury w zakresie działań kontrolnych są współmierne do zidentyfikowanego ryzyka nieodłącznego i ryzyka zawodności systemów kontroli wewnętrznej.

2. Jeśli załącznik I zawiera odniesienie do procedury, prowadzący instalację lub operator statku powietrznego ustanawia, dokumentuje, wdraża i utrzymuje taką procedurę oddzielnie od planu monitorowania.

Prowadzący instalację lub operator statku powietrznego streszcza procedury w planie monitorowania, podając następujące informacje:

a) tytuł procedury;

b) identyfikowalne i weryfikowalne odniesienie umożliwiające identyfikację procedury;

c) identyfikację stanowiska lub wydziału odpowiedzialnego za wdrożenie procedury oraz za dane pozyskane za pomocą procedury lub zarządzane z jej zastosowaniem;

d) krótki opis procedury umożliwiający prowadzącemu instalację lub operatorowi statku powietrznego, właściwemu organowi i weryfikatorowi zrozumienie podstawowych parametrów i wykonywanych czynności;

e) lokalizację odnośnych rejestrów i informacji;

f) w stosownych przypadkach nazwę używanego systemu komputerowego;

g) w stosownych przypadkach wykaz norm EN lub innych zastosowanych norm.

Prowadzący instalację lub operator statku powietrznego sporządza wszelką pisemną dokumentację procedur, którą na żądanie udostępnia właściwemu organowi. Prowadzący instalację lub operator statku powietrznego udostępnia ją również do celów weryfikacji zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym (UE) 2018/2067.

3. Oprócz elementów, o których mowa w ust. 1 i 2 niniejszego artykułu, państwa członkowskie mogą wymagać włączenia dodatkowych elementów do planu monitorowania instalacji w celu spełnienia wymogów aktów delegowanych przyjętych na podstawie art. 10a ust. 1 dyrektywy 2003/87/WE i aktów wykonawczych przyjętych zgodnie z art. 10a ust. 21 tej dyrektywy.

[7] art. 28 rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie monitorowania i raportowania w zakresie emisji gazów cieplarnianych na podstawie dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz zmieniające rozporządzenie Komisji (UE) nr 601/2012 (Tekst mający znaczenie dla EOG.) brzmi:

Systemy pomiarowe pod kontrolą prowadzącego instalację

1. Do celów wyznaczenia wartości danych dotyczących działalności zgodnie z art. 27 prowadzący instalację może wykorzystać wyniki pomiarów w oparciu o kontrolowane przez siebie systemy pomiarowe w instalacji, o ile spełnione zostaną wszystkie następujące warunki:

a) prowadzący instalację musi przeprowadzić ocenę niepewności oraz zapewnia osiągnięcie progu niepewności dla odpowiedniego poziomu dokładności;

b) prowadzący instalację musi zapewnić co najmniej raz w roku i po każdej kalibracji przyrządu pomiarowego, aby wyniki kalibracji pomnożone przez zachowawczy współczynnik korygujący zostały porównane z odpowiednimi progami niepewności. Zachowawczy współczynnik korygujący opiera się na odpowiednich szeregach czasowych poprzednich kalibracji tego przyrządu pomiarowego lub podobnych przyrządów pomiarowych, aby uwzględnić wpływ niepewności podczas użytkowania.

W przypadku przekroczenia progów poziomów dokładności zatwierdzonych zgodnie z art. 12 lub stwierdzenia, że urządzenia nie odpowiadają innym wymogom, prowadzący instalację bezzwłocznie podejmuje działania naprawcze oraz powiadamia o tym właściwy organ.

2. Prowadzący instalację przedstawia właściwemu organowi ocenę niepewności, o której mowa w ust. 1 lit. a), przy zgłaszaniu nowego planu monitorowania lub kiedy jest ona istotna w związku ze zmianą w zatwierdzonym planie monitorowania.

Taka ocena obejmuje określoną niepewność zastosowanych urządzeń pomiarowych, niepewność związaną z kalibracją oraz wszelką dodatkową niepewność związaną ze sposobem użycia przyrządów pomiarowych w praktyce. W ocenie niepewności uwzględnia się niepewność związaną ze zmianami w zapasach, jeśli w miejscach składowania można umieścić co najmniej 5 % zużywanej rocznie ilości rozpatrywanego paliwa lub materiału. Przeprowadzając ocenę, prowadzący instalację bierze pod uwagę fakt, że podane wartości służące do zdefiniowania progów niepewności poziomów dokładności w załączniku II odnoszą się do niepewności w całym okresie sprawozdawczym.

Prowadzący instalację może uprościć ocenę niepewności poprzez założenie, że największy dopuszczalny błąd określony dla użytkowanego przyrządu pomiarowego lub, jeśli jest niższa, niepewność uzyskaną poprzez pomnożenie wyników kalibracji przez zachowawczy współczynnik korygujący odzwierciedlający wpływ niepewności podczas użytkowania należy uznać za niepewność w całym okresie sprawozdawczym, zgodnie z definicjami poziomów dokładności w załączniku II, pod warunkiem zainstalowania przyrządów pomiarowych w środowisku odpowiadającym ich specyfikacjom użytkowym.

3. Niezależnie od przepisów ust. 2 właściwy organ może zezwolić prowadzącemu instalację na wykorzystanie wyników pomiarów w oparciu o kontrolowane przez siebie systemy pomiarowe w instalacji, jeśli prowadzący instalację przedstawi dowody potwierdzające, że stosowane przyrządy pomiarowe podlegają odpowiedniej krajowej prawnej kontroli metrologicznej.

W tym celu bez przedstawiania dodatkowych dowodów jako wartość niepewności można podać największy dopuszczalny błąd w użytkowaniu określony właściwymi przepisami krajowymi dotyczącymi prawnej kontroli metrologicznej w odniesieniu do odpowiedniego zadania pomiarowego.

[8] art. 8 Ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. z 2023 r. poz. 589) brzmi:

1. Rejestr Unii działa na zasadach określonych w rozporządzeniu Komisji (UE) 2019/1122.

2. Krajowy ośrodek pełni obowiązki krajowego administratora w rozumieniu art. 3 pkt 2 rozporządzenia Komisji (UE) 2019/1122 i zarządza zbiorem rachunków w rejestrze Unii podlegających jurysdykcji Rzeczypospolitej Polskiej.

3. Prowadzący instalację jest obowiązany do posiadania w rejestrze Unii rachunku posiadania operatora, o którym mowa w art. 14 rozporządzenia Komisji (UE) 2019/1122.

4. Operator statku powietrznego jest obowiązany do posiadania w rejestrze Unii rachunku posiadania operatora statków powietrznych, o którym mowa w art. 15 rozporządzenia Komisji (UE) 2019/1122.

5. Krajowy ośrodek otwiera w rejestrze Unii rachunki, o których mowa w rozporządzeniu Komisji (UE) 2019/1122, i zarządza nimi na zasadach określonych w tym rozporządzeniu i ustawie.

6. Uprawnienia do emisji utrzymywane na krajowych rachunkach posiadania stanowią własność Skarbu Państwa.

7. Krajowy ośrodek wykonuje prawomocne orzeczenia sądów lub innych uprawnionych organów i ostateczne decyzje, których przedmiotem jest rozporządzanie uprawnieniami do emisji utrzymywanymi na rachunkach w rejestrze Unii podlegających jurysdykcji Rzeczypospolitej Polskiej lub ograniczenie prawa posiadacza rachunku do rozporządzania tymi uprawnieniami.

8. Krajowy ośrodek informuje posiadacza rachunku o wykonaniu orzeczenia lub decyzji, o których mowa w ust. 7, oraz wskazuje organ, który je wydał.

[9] art. 26a Ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. z 2023 r. poz. 589) brzmi:

1. Ilekroć w niniejszym rozdziale jest mowa o wniosku o przydział uprawnień do emisji, rozumie się przez to wniosek o przydział uprawnień do emisji, o którym mowa w art. 4 rozporządzenia Komisji (UE) 2019/331.

2. Uprawnienia do emisji dla instalacji na produkcję inną niż produkcja energii elektrycznej są przydzielane na podstawie wniosku o przydział uprawnień do emisji.

[10] art. 26f Ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. z 2023 r. poz. 589) brzmi:

1. Prowadzący instalację nową, która kwalifikuje się do przydziału uprawnień do emisji, składa do organu właściwego do wydania zezwolenia do zatwierdzenia plan metodyki monitorowania, o którym mowa w art. 8 ust. 1 rozporządzenia Komisji (UE) 2019/331, zwany dalej “planem metodyki monitorowania”.

2. Plan metodyki monitorowania składa się na piśmie utrwalonym w postaci papierowej i w postaci elektronicznej. Plan metodyki monitorowania składa się w dwóch egzemplarzach, chyba że został złożony na piśmie utrwalonym w postaci elektronicznej, opatrzonym kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.

3. Plan metodyki monitorowania składa się nie później niż na 4 miesiące przed dniem rozpoczęcia normalnej działalności, o której mowa w art. 2 pkt 12 rozporządzenia Komisji (UE) 2019/331.

4. Organ właściwy do wydania zezwolenia przekazuje Krajowemu ośrodkowi plan metodyki monitorowania w celu wydania opinii. Opinia zawiera ocenę przedłożonego planu w zakresie zgodności z wymaganiami określonymi w przepisach rozporządzenia Komisji (UE) 2019/331, a także w zakresie kompletności i przejrzystości zawartych w nim informacji i danych.

5. Krajowy ośrodek wydaje opinię, o której mowa w ust. 4, w terminie 30 dni od dnia otrzymania kompletnego wniosku o jej wydanie, z zastrzeżeniem ust. 10.

6. Przy wydawaniu opinii, o której mowa w ust. 4, nie stosuje się przepisu art. 106 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego.

7. Jeżeli plan metodyki monitorowania nie spełnia wymagań określonych w przepisach rozporządzenia Komisji (UE) 2019/331 lub zawiera niekompletne lub nieprzejrzyste informacje lub dane, Krajowy ośrodek wzywa prowadzącego instalację do poprawienia planu metodyki monitorowania lub do złożenia wyjaśnień w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia doręczenia wezwania i powiadamia o tym organ właściwy do wydania zezwolenia.

8. Prowadzący instalację składa poprawiony plan metodyki monitorowania lub wyjaśnienia do Krajowego ośrodka i organu właściwego do wydania zezwolenia.

9. Jeżeli pomimo złożenia poprawionego planu metodyki monitorowania lub złożenia wyjaśnień nadal nie jest on zgodny z wymaganiami określonymi w przepisach rozporządzenia Komisji (UE) 2019/331 lub zawiera niekompletne lub nieprzejrzyste informacje lub dane, przepisy ust. 7 i 8 stosuje się odpowiednio.

10. Jeżeli w terminie 90 dni od dnia doręczenia Krajowemu ośrodkowi po raz pierwszy planu metodyki monitorowania plan ten nadal nie jest zgodny z wymaganiami określonymi w przepisach rozporządzenia Komisji (UE) 2019/331 lub zawiera niekompletne lub nieprzejrzyste informacje lub dane, Krajowy ośrodek w terminie 14 dni po upływie tego terminu wydaje opinię, o której mowa w ust. 4.

11.Organ właściwy do wydania zezwolenia w drodze decyzji:

1) zatwierdza plan metodyki monitorowania, gdy plan ten jest zgodny z wymaganiami określonymi w przepisach rozporządzenia Komisji (UE) 2019/331 oraz gdy plan metodyki monitorowania zawiera kompletne i przejrzyste informacje lub dane, albo

2) odmawia zatwierdzenia planu metodyki monitorowania, gdy plan ten jest niezgodny z wymaganiami określonymi w przepisach rozporządzenia Komisji (UE) 2019/331 albo gdy plan metodyki monitorowania zawiera niekompletne lub nieprzejrzyste informacje lub dane.

11a. Decyzja zatwierdzająca plan metodyki monitorowania zawiera:

1) imię i nazwisko albo nazwę prowadzącego instalację oraz oznaczenie jego adresu miejsca zamieszkania albo adresu siedziby;

2) adres zakładu, na terenie którego jest położona instalacja;

3) określenie rodzaju działania prowadzonego w instalacji;

4) wskazanie zatwierdzonej wersji planu metodyki monitorowania zgodnie z pkt 1 lit. b załącznika VI do rozporządzenia Komisji (UE) 2019/331 i daty rozpoczęcia stosowania zatwierdzanego planu.

11b. Plan metodyki monitorowania stanowi załącznik do decyzji zatwierdzającej ten plan.

12. Kopię decyzji, w której zatwierdza się plan metodyki monitorowania lub odmawia zatwierdzenia tego planu, organ właściwy do wydania zezwolenia przekazuje Krajowemu ośrodkowi, w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna.

[11] art. 64 Ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. z 2023 r. poz. 589) brzmi:

1. Prowadzący instalację, której przydzielono uprawnienia do emisji na zasadach określonych w przepisach rozporządzenia Komisji (UE) 2019/331, przedkłada Krajowemu ośrodkowi w terminie do dnia 31 marca każdego roku:

1) raport dotyczący poziomu działalności zawierający informacje na temat poziomu działalności każdej podinstalacji w poprzednim roku kalendarzowym, zgodnie z art. 3 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/1842 z dnia 31 października 2019 r. ustanawiającego zasady stosowania dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do dalszych ustaleń dotyczących dostosowań przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji ze względu na zmiany w poziomie działalności (Dz. Urz. UE L 282 z 04.11.2019, str. 20), zwanego dalej “rozporządzeniem Komisji (UE) 2019/1842”, oraz

2) sprawozdanie z weryfikacji raportu dotyczącego poziomu działalności, zgodnie z przepisami rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2067.

2. Raport i sprawozdanie, o których mowa w ust. 1, przedkłada także prowadzący instalację, która powstała w wyniku podziału albo łączenia instalacji, na zasadach określonych w art. 25 rozporządzenia Komisji (UE) 2019/331,

2a. Prowadzący instalację nową przedkłada Krajowemu ośrodkowi raport i sprawozdanie, o których mowa w ust. 1, po upływie roku kalendarzowego następującego po pierwszym dniu działalności. Raport i sprawozdanie, wraz z planem metodyki monitorowania, stanowią wniosek prowadzącego instalację nową o przydział uprawnień do emisji, o którym mowa w art. 5 ust. 1 rozporządzenia Komisji (UE) 2019/331.

2b. Prowadzący instalację nową, która funkcjonowała przez okres krótszy niż rok kalendarzowy, może przedłożyć raport i sprawozdanie, o których mowa w ust. 1, w terminie wskazanym w tym przepisie.

3. Raport, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, wprowadza się do Krajowej bazy o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji, o której mowa w art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji, zwanej dalej “Krajową bazą”, przy użyciu dostępnych w niej formularzy, w sposób przewidziany dla raportu, o którym mowa w art. 7 ust. 1 tej ustawy, wskazany w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ust. 7 tej ustawy, oraz dołącza się sprawozdanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2.

3a. Sprawozdanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, sporządza się na piśmie utrwalonym w postaci elektronicznej umożliwiającej przetwarzanie zawartych w nim danych, opatrzonym kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym weryfikatora, na formularzu dostępnym na stronie internetowej Krajowego ośrodka.

4. (uchylony).

5. (uchylony).

[12] art. 80 Ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. z 2023 r. poz. 589) brzmi:

1. Operator statku powietrznego albo prowadzący instalację jest obowiązany do monitorowania wielkości emisji odpowiednio zgodnie z planem monitorowania emisji z operacji lotniczych albo uproszczonym planem monitorowania emisji z operacji lotniczych albo planem monitorowania wielkości emisji, zatwierdzonymi przez właściwy organ.

2. Operator statku powietrznego albo prowadzący instalację jest obowiązany do rozliczenia wielkości emisji za każdy rok okresu rozliczeniowego.

3. Operator statku powietrznego albo prowadzący instalację sporządza raport na temat wielkości emisji.

[13] art. 7 ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. z 2022 r. poz. 673) brzmi:

1. Podmiot korzystający ze środowiska, którego działalność powoduje emisje, sporządza i wprowadza do Krajowej bazy, w terminie do końca lutego każdego roku, raport zawierający informacje wskazane w art. 6 ust. 2 pkt 1-10, dotyczące poprzedniego roku kalendarzowego.

1a. Osoba fizyczna niebędąca przedsiębiorcą sporządza i wprowadza do Krajowej bazy raport, o którym mowa w ust. 1, w zakresie eksploatacji:

1) instalacji wymagającej pozwolenia – jeżeli korzystanie ze środowiska powodujące emisje wymaga pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza albo pozwolenia zintegrowanego, o których mowa w art. 181 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska;

2) źródła spalania paliw, o którym mowa w art. 152 ust. 2b ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska.

1b. Podmiot korzystający ze środowiska, prowadzący działania ratownicze nie wprowadza do raportu, o którym mowa w ust. 1, informacji dotyczących podjętych działań ratowniczych.

2. W przypadku gdy obowiązek sporządzenia i wprowadzenia raportu jest związany z eksploatacją instalacji, podmiotem obowiązanym do sporządzenia i wprowadzenia raportu jest prowadzący instalację.

2a. Jeżeli w trakcie roku kalendarzowego prawa i obowiązki podmiotu korzystającego ze środowiska przejmuje inny podmiot, obowiązek sporządzenia i wprowadzenia raportu za ten rok, spoczywa na tym podmiocie, z zastrzeżeniem ust. 2b.

2b. Jeżeli nowy podmiot korzystający ze środowiska nie jest następcą prawnym poprzedniego podmiotu, każdy z nich sporządza i wprowadza raport za okres, w którym prowadził działalność objętą obowiązkiem sporządzenia raportu.

2c. Obowiązek sporządzenia i wprowadzenia za dany rok raportu, o którym mowa w ust. 1, wygasa z upływem 5 lat od zakończenia roku kalendarzowego, w którym powstał ten obowiązek.

2d. W okresie, o którym mowa w ust. 2c, podmiot korzystający ze środowiska ma bezpośredni dostęp do informacji zawartych w raporcie. Dostęp do informacji jest realizowany w trybie bezpośredniego połączenia z systemem Krajowej bazy.

2e. Po upływie okresu, o którym mowa w ust. 2c, informacje i dane wprowadzone do raportu, o którym mowa w ust. 1, przez podmiot korzystający ze środowiska są udostępniane temu podmiotowi na jego pisemny wniosek skierowany do Krajowego ośrodka. We wniosku wskazuje się raport, którego wniosek dotyczy, oraz zakres informacji i danych, które mają zostać udostępnione.

3. Wielkości emisji zawarte w raporcie, o którym mowa w ust. 1, ustala się na podstawie prowadzonych pomiarów lub na podstawie informacji o wielkości produkcji, zużyciu paliw lub surowców i odpowiadających tym wielkościom wskaźników emisji.

4. Minister właściwy do spraw klimatu może określić, w drodze rozporządzenia, rodzaje gazów cieplarnianych i innych substancji objętych bilansowaniem emisji dla poszczególnych rodzajów instalacji oraz sposoby ustalania wielkości emisji, kierując się potrzebą zapewnienia wysokiej jakości danych o emisji, w tym zapewnienia ich wiarygodności i spójności, oraz biorąc pod uwagę rozwój w zakresie dostępnych metod i technologii służących redukcji emisji.

5. (uchylony).

6. (uchylony).

7. Minister właściwy do spraw klimatu określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres informacji zawartych w raporcie oraz sposób jego wprowadzania do Krajowej bazy, kierując się potrzebą zapewnienia sprawnego funkcjonowania Krajowej bazy oraz jednolitości danych zawartych w tej bazie.

8. (uchylony).

[14] Ustawa z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. z 2022 r. poz. 673) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20091301070/U/D20091070Lj.pdf [dostęp: 2023-12-21]

[15] Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 26 października 2022 r. w sprawie szczegółowego zakresu informacji zawartych w raporcie oraz sposobu jego wprowadzania do Krajowej bazy o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. poz. 2217) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20220002217/O/D20222217.pdf [dostęp: 2023-12-21]

[16] art. 54 Ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. z 2023 r. poz. 589) brzmi:

1. Zezwolenie zawiera:

1) imię i nazwisko albo nazwę prowadzącego instalację oraz oznaczenie jego adresu miejsca zamieszkania albo adresu siedziby;

2) adres zakładu, na terenie którego jest położona instalacja;

3) określenie instalacji oraz charakterystykę techniczną źródeł powstawania i miejsca emisji;

4) określenie rodzaju działalności prowadzonej w instalacji;

5) określenie rodzajów gazów cieplarnianych objętych zezwoleniem;

6) datę, od której ma zastosowanie plan monitorowania wielkości emisji, nie wcześniejszą niż data złożenia wniosku o wydanie zezwolenia, a w przypadkach, o których mowa w art. 16 ust. 1 akapit pierwszy rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066- datę ustaloną na podstawie okoliczności, o których mowa w tym przepisie.

2. Organ właściwy do wydania zezwolenia, po zasięgnięciu opinii Krajowego ośrodka, w zezwoleniu zatwierdza:

1) plan monitorowania wielkości emisji;

2) plan poboru próbek w przypadku, o którym mowa w art. 33 rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066.

3. Przy zasięganiu opinii, o której mowa w ust. 2, nie stosuje się przepisu art. 106 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego.

4. Krajowy ośrodek wydaje opinię, o której mowa w ust. 2, w terminie 30 dni od dnia otrzymania kompletnego wniosku, o którym mowa w art. 53. Opinia jest wydawana na piśmie utrwalonym w postaci elektronicznej lub w postaci papierowej i zawiera ocenę przedłożonego planu.

5. Brak wydania opinii w terminie, o którym mowa w ust. 4, uważa się za wyrażenie opinii pozytywnej.

6. Plan monitorowania wielkości emisji lub plan poboru próbek stanowi załącznik do zezwolenia.

7. Do zmiany zezwolenia przepisy ust. 2-6 stosuje się odpowiednio.

8. W przypadku zmiany planu monitorowania wielkości emisji z powodu zmian niebędących istotnymi zmianami w rozumieniu art. 15 ust. 3 rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066, a także w przypadku zmian, o których mowa w art. 55 ust. 1 pkt 2 i 3, Krajowy ośrodek nie wydaje opinii, o której mowa w ust. 2. Kopię zmienionego planu monitorowania wielkości emisji organ właściwy do wydania zezwolenia przekazuje niezwłocznie Krajowemu ośrodkowi.

[17] art. 12 rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie monitorowania i raportowania w zakresie emisji gazów cieplarnianych na podstawie dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz zmieniające rozporządzenie Komisji (UE) nr 601/2012 (Tekst mający znaczenie dla EOG.) brzmi:

Zapewnianie jakości technologii informacyjnych

Do celów art. 59 ust. 3 lit. b) prowadzący instalację lub operator statku powietrznego zapewnia, aby system informatyczny był zaprojektowany, udokumentowany, testowany, wdrożony, kontrolowany i utrzymywany w sposób zapewniający rzetelne, dokładne i prowadzone w odpowiednim czasie przetwarzanie danych, odpowiednio do zidentyfikowanego czynnika ryzyka, zgodnie z art. 59 ust. 2 lit. a).

Kontrola systemu informatycznego obejmuje kontrolę dostępu, kontrolę sporządzania kopii zapasowych, odzyskiwanie danych, planowanie ciągłości działania oraz zabezpieczenia.

[18] art. 16 ust. 1 rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie monitorowania i raportowania w zakresie emisji gazów cieplarnianych na podstawie dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz zmieniające rozporządzenie Komisji (UE) nr 601/2012 (Tekst mający znaczenie dla EOG.) brzmi:

1. Przed otrzymaniem zatwierdzenia lub informacji zgodnie z art. 15 ust. 2 prowadzący instalację lub operator statku powietrznego może prowadzić monitorowanie i raportowanie, stosując zmodyfikowany plan monitorowania, jeśli może w sposób uzasadniony założyć, że proponowane zmiany nie są istotne lub monitorowanie prowadzone zgodnie z pierwotnym planem monitorowania skutkowałoby pozyskaniem niekompletnych danych dotyczących emisji.

[19] art. 12 ust. 1 rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie monitorowania i raportowania w zakresie emisji gazów cieplarnianych na podstawie dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz zmieniające rozporządzenie Komisji (UE) nr 601/2012 (Tekst mający znaczenie dla EOG.) brzmi:

1. Każdy prowadzący instalację lub operator statku powietrznego przedkłada właściwemu organowi do zatwierdzenia plan monitorowania.

[20] Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/331 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie ustanowienia przejściowych zasad dotyczących zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji w całej Unii na podstawie art. 10a dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Tekst mający znaczenie dla EOG.) https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32019R0331 [dostęp:2023-12-21]

[21] art. 52 Ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. z 2023 r. poz. 589) brzmi:

1. Zezwolenie jest wydawane na wniosek prowadzącego instalację.

2. Zezwolenie wydaje odpowiednio organ właściwy do wydania pozwolenia zintegrowanego albo pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, o którym mowa w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, zwany dalej “organem właściwym do wydania zezwolenia”.

3. Zezwolenie wydaje się na czas nieoznaczony.

4. Na wniosek prowadzącego instalację zezwoleniem można objąć emisję z jednej lub więcej instalacji położonych na terenie jednego zakładu.

[22] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2022 r. poz. 2556, 2687, z 2023 r. poz. 877 z późn. zm.) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20010620627/U/D20010627Lj.pdf [dostęp: 2023-12-21]

[23] art. 378 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2022 r. poz. 2556, 2687, z 2023 r. poz. 877 z późn. zm.) brzmi:

1. Organem ochrony środowiska właściwym w sprawach, o których mowa w art. 115a ust. 1, art. 149 ust. 1, art. 150, art. 152 ust. 1, art. 154 ust. 1, art. 178, art. 183, art. 237 i art. 362 ust. 1-3, jest starosta.

2. Regionalny dyrektor ochrony środowiska jest właściwy w sprawach przedsięwzięć i zdarzeń na terenach zamkniętych ustalonych przez Ministra Obrony Narodowej.

2a. Marszałek województwa jest właściwy w sprawach:

1) przedsięwzięć i zdarzeń na terenach zakładów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana jako przedsięwzięcie mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko;

2) przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, realizowanego na terenach innych niż wymienione w pkt 1;

3) pozwolenia na wytwarzanie odpadów i pozwolenia zintegrowanego dla instalacji komunalnych, o których mowa w art. 38b ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach;

4) o których mowa w art. 237 i art. 362 ust. 1-3, w zakresie dróg innych niż autostrady i drogi ekspresowe, usytuowanych w miastach na prawach powiatu.

2aa. Organem ochrony środowiska właściwym w sprawie:

1) pozwolenia na wytwarzanie odpadów dla odpadów innych niż wydobywcze wytworzonych w miejscu poszukiwania, rozpoznawania i wydobywania kopalin ze złóż oraz ich magazynowania i przeróbki,

2) pozwolenia zintegrowanego dla odpadów, o których mowa w pkt 1

– jest organ właściwy do wydania decyzji zatwierdzającej program gospodarowania odpadami wydobywczymi, o której mowa w art. 11 ustawy z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych (Dz. U. z 2020 r. poz. 2018 oraz z 2021 r. poz. 784).

2ab. Organem ochrony środowiska właściwym w sprawie:

1) pozwolenia zintegrowanego dla instalacji, o której mowa w art. 201 ust. 1, wchodzącej w skład obiektu energetyki jądrowej w rozumieniu art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 29 czerwca 2011 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących (Dz. U. z 2021 r. poz. 1484 oraz z 2023 r. poz. 595 i 1688),

2) pozwolenia zintegrowanego dla instalacji regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego, o której mowa w art. 38 pkt 2 lit. zk ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu (Dz. U. z 2023 r. poz. 924, 1489, 1688 i 1859)

– jest minister właściwy do spraw klimatu.

2b. Przy ustalaniu właściwości organów ochrony środowiska instalacje powiązane technologicznie, eksploatowane przez różne podmioty, kwalifikuje się jako jedną instalację.

3. W przypadku zwykłego korzystania ze środowiska przez osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcami wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest właściwy w sprawach:

1) wydawania decyzji, o których mowa w art. 150 ust. 1 i art. 154 ust. 1 i 1a;

2) przyjmowania wyników pomiarów, o których mowa w art. 149 i 150;

3) przyjmowania zgłoszeń, o których mowa w art. 152 ust. 1.

4. Zadania samorządu województwa, o których mowa w ust. 2a i 2aa, art. 91 ust. 1, 3, 3a, 5, 9c, 9d i 9f, art. 92 ust. 1, art. 94 ust. 2 i 2a, art. 95 ust. 1, art. 96, art. 119a ust. 1, 9 i 10, art. 135 ust. 2 oraz art. 162 ust. 3, 6 i 7, są zadaniami z zakresu administracji rządowej.

[24] Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 26 października 2022 r. w sprawie szczegółowego zakresu informacji zawartych w raporcie oraz sposobu jego wprowadzania do Krajowej bazy o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz.U. poz. 2217) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20220002217/O/D20222217.pdf [dostęp: 2023-12-21]