EDIT: 27 października 2023 r. Zaktualizowano o opublikowaną w Dzienniku Ustaw w dniu 27 września 2023 r. ustawę z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych ustaw (Dz. U. 2023 poz. 2029) [1].

Unijny system handlu emisjami funkcjonuje w Europie od 2005 roku. Od tego czasu jest on stale modyfikowany tak, aby jak najbardziej efektywnie przyczyniać się do redukcji emisji gazów cieplarnianych w ramach Europejskiego Zielonego Ładu [2]. Planem najnowszej reformy jest objęcie systemem kolejnej grupy podmiotów – instancji termicznego przekształcania odpadów komunalnych (ITPOK), czyli spalarni odpadów komunalnych. Czy zmiana ta przyniesie zamierzone korzyści?

Czym jest system handlu emisjami ETS?

Unijny system handlu uprawnieniami do emisji, czyli EU ETS dąży do zmniejszania ilości emitowanych do atmosfery gazów cieplarnianych, a w szczególności CO₂, poprzez obciążanie kosztami zanieczyszczających. Są oni zobligowani do zakupu uprawnień, które umożliwiają bezpłatną emisję ekwiwalentu CO₂. Konieczność ponoszenia kosztów za produkcję zanieczyszczeń ma skłaniać do inwestycji mających minimalnie oddziaływać na środowisko, wyposażonych w technologie przyjazne dla klimatu, w szczególności obejmujące energochłonne gałęzie przemysłu. Celem podejmowanych działań jest wdrożenie europejskiej polityki klimatycznej. Więcej na temat tego, w jaki sposób funkcjonuje handel uprawnieniami do emisji możesz przeczytać w naszym materiale „Kredyty węglowe – jak Unia Europejska ogranicza emisje gazów cieplarnianych”.

Istotne zmiany

EDIT: 27 października 2023 r. Zaktualizowano o opublikowaną w Dzienniku Ustaw w dniu 27 września 2023 r. ustawę z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych ustaw (Dz. U. 2023 poz. 2029), która wpłynie na zapisy zawarte ustawie z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych.

Wprowadzone ww. ustawą zmiany dotyczą także unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji. Wejdą one w życie w dniu 28 października 2023 r. (po upływie 30 dni od dnia ich ogłoszenia). Wyjątkiem są przepisy dotyczące opcjonalnego pozostania w EU ETS instalacji o całkowitej nominalnej mocy cieplnej nieprzekraczającej 20 MW, te wejdą w życie dnia 1 stycznia 2024 r.

Wprowadzone zmiany dotykają istotnych kwestii i wpłyną na treść ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. 2023.589 z dnia 28 marca 2023 r.) [3]. To:

– zmiany w zakresie terminów wydawania bezpłatnie przydzielonych uprawnień (zmiana z 28 lutego na 30 czerwca) [4], rozliczania wielkości emisji (z 30 kwietnia na 30 września) [5] oraz ogłoszenia wykazu podmiotów, które nie dokonały rozliczenia wielkości emisji (z 15 maja na 15 października) [6]. Bez zmian pozostają terminy obowiązków informacyjnych prowadzących instalację – do dnia 31 marca przedłożyć należy raport dotyczący poziomów działalności oraz raport na temat wielkości emisji wraz z raportami z ich weryfikacji.

– wprowadzenie możliwości opcjonalnego pozostania w EU ETS instalacji, w których doszło do obniżenia nominalnej mocy cieplnej poniżej 20 MW (poniżej progu kwalifikacyjnego). Jeśli prowadzący instalację przedłoży odpowiednie oświadczenie, to instalacja będzie mogła pozostać w EU ETS do zakończenia okresu rozliczeniowego, na który wydane zostały bezpłatne uprawnienia do emisji gazów cieplarnianych. Oświadczenie o pozostaniu instalacji w systemie można jednokrotnie ponowić [7].

– zmianie uległy niektóre kryteria progowe kwalifikujących instalacje do uczestnictwa w systemie EU ETS (dot. działań zawartych w Załączniku nr 1 do ustawy) [8]. Doprecyzowano progi działalności dla niektórych rodzajów działań oraz dodano nowe działanie odnoszące się do spalania paliw w instalacjach spalania odpadów komunalnych o całkowitej nominalnej mocy cieplnej przekraczającej 20 MW. Konsekwencją tych zmian jest konieczność przeprowadzenia przeglądu zezwoleń, planów monitorowania i planów poboru próbek dotyczących istniejących instalacji oraz, w stosownych przypadkach, wystąpienia o ich zmianę. Wnioski o zmianę należy złożyć w terminie do dnia 31 grudnia 2023 r. [9]. 

– wprowadzono nowe regulacje odnoszące się do wykorzystania biomasy przez podmioty objęte EU ETS [10], dotyczące np. obowiązku wykazania spełnienia kryteriów za pomocą poświadczeń wydanych w ramach systemu certyfikacji czy wykonania przeglądu planu monitorowania wielkości emisji.

Spalarnie odpadów częścią systemu EU ETS od 2026 roku

Aktualnie system obejmuje 40 proc. emisji gazów cieplarnianych powstających w UE, powstających w głównych sektorach gospodarki tj. w przemyśle, energetyce, ciepłownictwie oraz ruchu lotniczym. Jest nim objętych około 11 000 instalacji spalania paliw i zakładów produkcyjnych. Za sprawą najnowszej reformy unijnego systemu handlu, od 2026 roku będą do niego należeć także spalarnie odpadów komunalnych [11]. ETS jest podstawą europejskiej polityki klimatycznej i w znacznym stopniu odpowiada za widoczne postępy w redukcji emisji. Zważając na fakt, że ⅓ wyemitowanych w 2020 roku 95 milionów ton ekwiwalentu dwutlenku węgla (CO₂e) pochodziło ze spalania, dodanie do systemu ETS kolejnej grupy emitorów, czyli instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych, jest pomysłem, który może znacznie przyczynić się do zmniejszania ilości emitowanych w Europie zanieczyszczeń [12]. Dodatkowa opłata sprawi, że na rynku widoczne będą postępy związane ze skuteczniejszą selektywną zbiórką, recyklingiem oraz zmniejszaniem ilości wytwarzanych odpadów. Będzie to spowodowane większą opłacalnością inwestycji w te procesy. Taka transformacja mogłaby także stworzyć dodatkowe miejsca pracy, ponieważ recykling jest bardziej pracochłonny niż termiczne przekształcanie odpadów. Istnieją jednak obawy, że uwzględnienie spalarni odpadów komunalnych w ETS mogłoby doprowadzić do zwiększenia ilości odpadów nienadających się do recyklingu przekazywanych na składowiska odpadów, ponieważ taki sposób radzenia sobie z odpadami mógłby okazać się wtedy tańszy niż koszty certyfikatów. Byłoby to szczególnie problematyczne, zważając na fakt, że składowane odpady również w negatywny sposób wpływają na środowisko przyrodnicze. Według Komisji Europejskiej do 2025 roku od 8 do 10 proc. wszystkich antropogenicznych emisji gazów cieplarnianych będzie efektem składowania odpadów. Odpady są również źródłem emisji niezwykle szkodliwego gazu cieplarnianego jakim jest metan. 26 proc. emisji tego gazu powstającego w Europie pochodzi z odpadów. Komisja Europejska zaznacza, że jest świadoma problemu, który może wystąpić po dołączeniu spalarni do systemu ETS, dlatego będzie rozważać przyłączenie do handlu uprawnieniami do emisji: składowania, fermentacji, kompostowania i mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów.

W Polsce aktualnie funkcjonuje 8 spalarni odpadów komunalnych, a ich łączna wydajność szacowana jest na 1,2 mln Mg/rok, czyli 8 proc. wszystkich wytwarzanych odpadów komunalnych. W budowie i fazie planowania znajdują się kolejne tego typu inwestycje.

Mieszane uczucia w sektorze gospodarki odpadami

Osoby, które uważają, że uwzględnienie spalarni odpadów komunalnych w ETS jest dobrym pomysłem, chciałyby, żeby wdrożenie nastąpiło wcześniej niż w 2026 roku. Jednym ze zwolenników takiego rozwiązania jest organizacja non-profit Zero Waste Europe. Z drugiej strony, dyrektor zarządzający Konfederacją Europejskich Zakładów Przetwarzania Odpadów na Energię (CEWEP) jest zdania, że jeśli spalarnie odpadów miałyby zostać częścią systemu ETS, przed ich przyłączeniem, musiałaby zostać przeprowadzona warunkowa ocena skutków. Byłoby konieczne do ustalenia czy włączenie energii z odpadów do systemu jest właściwym rozwiązaniem dla sektora gospodarki odpadami.

Parlament Europejski w swoim ostatecznym stanowisku zamieścił stwierdzenie mówiące, że skoro recykling i regeneracja są już objęte systemem ETS, dalsze włączenie spalarni odpadów komunalnych wzmocniłoby impuls do zrównoważonego gospodarowania odpadami zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami. Jak zauważają jednak przedstawiciele CEWEP, stwierdzenie Parlamentu Europejskiego wprowadza w błąd, ponieważ recykling i regeneracja nie są objęte systemem ETS.

Jak stwierdza CEWEP żaden element sektora odpadów nie należy do systemu. Konfederacja argumentuje dalej, że sektor odpadów zawsze był postrzegany w sposób całościowy, a objęcie tylko jednej opcji gospodarowania odpadami (komunalnymi) miałoby wpływ na cały system gospodarowania odpadami. CEWEP powołuje się także na bezpieczną i zrównoważoną technologię Waste-to-Energy, która pozwala na pozyskiwanie energii elektrycznej i cieplnej z odpadów nadających się do recyklingu. Zdaniem Konfederacji sektor ten jest neutralny dla klimatu, a w przyszłości mógłby stać się nawet ujemny.

Nie tylko spalanie odpadów komunalnych

Uwzględnienie spalarni odpadów komunalnych w systemie handlu uprawnieniami do emisji to nie jedyne zmiany, jakie w najbliższych latach zostaną wprowadzone do ETS. Od 2024 roku swój udział w systemie będzie miał również transport morski. Dotyczyć on będzie 100 proc. emisji wytworzonych na trasach wewnątrzeuropejskich i 50 proc. na trasach do i z UE. W 2027 roku udział ten także zostałby zwiększony do 100 proc. Od 2025 roku planuje się objęcie systemem: komercyjnego transportu drogowego oraz budownictwa. Paliwa dopuszczone do konsumpcji w prywatnym transporcie drogowym oraz do ogrzewania i chłodzenia budynków mieszkalnych do systemu ETS dołączyłyby w 2029 roku.

PYTANIE – KONKRETNA ODPOWIEDŹ!

Na czym polega ETS?

EU ETS czyli Europejski System Handlu Uprawnieniami do Emisji (ang. European Union Emission Trading System) jest instrumentem Unii Europejskiej w walce na rzecz ochrony klimatu. Ma na celu ograniczanie emisji gazów cieplarnianych poprzez ustalenie limitów ich emisji we wszystkich krajach członkowskich, czyli osiągnięcie neutralności klimatycznej starego kontynentu. Limity uprawnień do emisji dwutlenku węgla są stopniowo zmniejszane, a celem jest osiągnięcie zerowych emisji netto do roku 2050.

Kto jest objęty EU ETS?

EU ETS obejmuje emisję gazów cieplarnianych z instalacji i operacji lotniczych. Rodzaje działań prowadzonych w instalacjach, które kwalifikują do uczestnictwa z ETS określa załącznik nr 1 do ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Po zmianach wprowadzonych ustawą z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych ustaw (Dz. U. 2023 poz. 2029, rynek uprawnień ulegnie rozszerzeniu. Będzie on obejmował:

• Spalanie paliw w instalacjach o całkowitej nominalnej mocy cieplnej przekraczającej 20 MW
• Spalanie paliw w instalacjach spalania odpadów komunalnych o całkowitej nominalnej mocy cieplnej przekraczającej 20 MW
• Rafinacja oleju, w której wykorzystywane są jednostki spalania o całkowitej nominalnej mocy cieplnej przekraczającej 20 MW
• Produkcja koksu
• Prażenie lub spiekanie rud metalu, w tym rudy siarczkowej
• Produkcja żelaza lub stali (pierwotny i wtórny wytop), łącznie z odlewaniem stałym, z wydajnością powyżej 2,5 Mg na godzinę)
• Produkcja lub obróbka metali żelaznych (w tym stopów żelaznych), w której wykorzystywane są jednostki spalania o całkowitej nominalnej mocy cieplnej przekraczającej 20 MW3)
• Produkcja pierwotnego aluminium lub tlenku glinu
• Produkcja wtórnego aluminium, w której wykorzystywane są jednostki spalania o całkowitej nominalnej mocy cieplnej przekraczającej 20 MW
• Produkcja lub obróbka metali nieżelaznych, w tym produkcja stopów, rafinacja, odlewnictwo itp., w której wykorzystywane są jednostki spalania o całkowitej nominalnej mocy cieplnej (w tym paliwa wykorzystywane jako czynniki redukujące) przekraczającej 20 MW
• Produkcja klinkieru cementowego w piecach obrotowych o zdolności produkcyjnej przekraczającej 500 Mg dziennie lub innych piecach o zdolności produkcyjnej powyżej 50 Mg na dobę
• Produkcja wapna lub kalcynacja dolomitu lub magnezytu w piecach obrotowych lub innych piecach o zdolności produkcyjnej przekraczającej 50 Mg na dobę
• Osuszanie lub kalcynacja gipsu lub produkcja płyt gipsowo-kartonowych i innych wyrobów gipsowych, o zdolności produkcyjnej gipsu kalcynowanego lub suchego gipsu wtórnego przekraczającej łącznie 20 ton na dobę
• Wytwarzanie szkła, łącznie z włóknem szklanym, z wydajnością przetopu przekraczającą 20 Mg na dobę
• Produkcja wyrobów ceramicznych przez wypalanie, o wydajności powyżej 75 Mg na dobę
• Wytwarzanie materiałów izolacyjnych z wełny mineralnej z wykorzystaniem szkła, surowców skalnych lub żużlu przy użyciu zdolności produkcyjnej przekraczającej 20 Mg na dobę
• Produkcja pulpy drzewnej lub innych materiałów włóknistych
• Produkcja papieru lub tektury o wydajności przekraczającej 20 Mg na dobę
• Produkcja sadzy, w tym karbonizacja substancji organicznych, takich jak oleje mineralne, smoły, pozostałości krakowania i destylacji, o zdolności produkcyjnej przekraczającej 50 ton na dobę
• Produkcja kwasu azotowego
• Produkcja kwasu adypinowego
• Produkcja kwasu glioksalowego i glioksylowego
• Produkcja amoniaku
• Produkcja chemikaliów organicznych luzem poprzez krakowanie, reformowanie, częściowe lub pełne utlenianie albo poprzez podobne procesy, przy zdolności produkcyjnej przekraczającej 100 Mg na dobę
• Produkcja wodoru (H2) i gazu do syntezy o zdolności produkcyjnej przekraczającej 5 Mg na dobę
• Produkcja węglanu sodu (Na2CO3) oraz wodorowęglanu sodu (NaHCO3)
• Wychwytywanie dwutlenku węgla z instalacji objętej systemem handlu uprawnieniami do emisji w celu jego przesyłania i podziemnego składowania dwutlenku węgla w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 5b ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2023 r. poz. 633, 1688 i 2029), w łącznej ilości równej lub większej niż 100 kiloton
• Przesyłanie dwutlenku węgla przeznaczonego do podziemnego składowania dwutlenku węgla w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 5b ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze, w łącznej ilości równej lub większej niż 100 kiloton, z wyłączeniem emisji objętych innym działaniem
• Podziemne składowanie dwutlenku węgla w rozumieniu art. 6 1 pkt 5b ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze, w łącznej ilości równej lub większej niż 100 kiloton.

O co chodzi z uprawnieniami do emisji CO₂?

Uprawnieniem do emisji CO₂ określa się ekwiwalent jednej tony emitowanego CO₂. W celu dotrzymania określonych w EU ETS limitów wielkości emisji każdej instalacji objętej systemem przydzielane są uprawnienia (określana jest dopuszczalna wielkość emisji gazów cieplarnianych). W ramach EU ETS, w przypadku odpowiedniego ograniczenia emisji lub przekroczenia dopuszczalnych limitów w instalacji istnieje możliwość handlu uprawnieniami – odpowiedniego zakupu lub sprzedaży uprawnień do emisji CO₂.

[1] Ustawa z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 2029). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20230002029/O/D20232029.pdf [dostęp: 27-10-2023]

[2] Europejski Zielony Ład https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/european-green-deal_pl  [dostęp: 22-11-2022]

[3] Ustawa z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1223 z dnia 12 czerwca 2015 r.) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20150001223 [dostęp: 27-10-2023]

[4] Art. 48 ust. 2 ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. z 2023 r. poz. 589 z dnia 28 marca 2023 r.) po zmianach z Ustawy z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 2029) nabierze brzmienia:

Uprawnienia do emisji są wydawane operatorowi statku powietrznego, w terminie do dnia 30 czerwca każdego roku, w liczbie, jaka została określona w informacji, o której mowa w ust. 1 pkt 2.

Art. 17 ust. 4 ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. 2023.589 z dnia 28 marca 2023 r.) po zmianach z Ustawy z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych ustaw (Dz. U. 2023 poz. 2029) nabierze brzmienia:

Uprawnienia do emisji wydaje się na rachunek posiadania operatora w rejestrze Unii w terminie do dnia 30 czerwca każdego roku. Prowadzącemu instalację, na którym spoczywa obowiązek, o którym mowa w art. 64 ust. 1 lub 2a, uprawnienia do emisji wydaje się po ogłoszeniu informacji, o której mowa w art. 64b ust. 8.

[5] Art. 92 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. z 2023 r. poz. 589 z dnia 28 marca 2023 r.) po zmianach z Ustawy z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 2029) nabierze brzmienia:

W terminie do dnia 30 września każdego roku prowadzący instalację albo operator statku powietrznego dokonuje, za pośrednictwem rachunku w rejestrze Unii, umorzenia uprawnień do emisji w liczbie odpowiadającej różnicy pomiędzy sumą umorzonych na tym rachunku uprawnień do emisji w danym okresie rozliczeniowym a sumą emisji z instalacji albo operacji lotniczych, o której mowa w art. 91 ust. 4. Umorzenie to stanowi rozliczenie wielkości emisji.

[6] Art. 94 ust. 3 ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. z 2023 r. poz. 589 z dnia 28 marca 2023 r.) po zmianach z Ustawy z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 2029) nabierze brzmienia:

Krajowy ośrodek przekazuje wykazy, o których mowa w ust. 1, właściwym organom Inspekcji w terminie do dnia 15 października każdego roku oraz w terminie 7 dni po każdej aktualizacji wykazu, o którym mowa w ust. 1 pkt 2.

Art. 96 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. z 2023 r. poz. 589 z dnia 28 marca 2023 r.) po zmianach z Ustawy z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 2029) nabierze brzmienia:

Krajowy ośrodek przekazuje ministrowi właściwemu do spraw klimatu wykaz, o którym mowa w art. 94 ust. 1 pkt 2, w terminie do dnia 15 października każdego roku.

Art. 97 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. 2023.589 z dnia 28 marca 2023 r.) po zmianach z Ustawy z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 2029) nabierze brzmienia:

Krajowy ośrodek w terminie do dnia 15 października każdego roku sporządza i przedstawia marszałkowi województwa wykaz prowadzących instalacje i operatorów statków powietrznych, którzy nie dopełnili obowiązku rozliczenia wielkości emisji.

[7] W wyniku zmian wprowadzonych ustawą z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 2029), po art. 55 ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. z 2023 r. poz. 589 z dnia 28 marca 2023 r.) wprowadzony zostanie art. 55a o brzmieniu:

Art. 55a. 1. Jeżeli w trakcie trwania okresu, o którym mowa w art. 2 pkt 15 rozporządzenia Komisji (UE) 2019/331, proces produkcyjny w instalacji uległ zmianie w celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, w wyniku której całkowita nominalna moc cieplna instalacji nie przekracza 20 MW, prowadzący instalację może złożyć oświadczenie o pozostaniu instalacji w systemie do końca tego okresu. Oświadczenie składa się wraz z wnioskiem, o którym mowa w art. 55 ust. 1 pkt 1. Oświadczenie jest nieodwołalne i wywiera skutki w odniesieniu do danej instalacji do końca tego okresu.

2. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 1, zawiera:

1) imię i nazwisko albo nazwę prowadzącego instalację oraz oznaczenie jego adresu miejsca zamieszkania albo adresu siedziby;

2) adres zakładu, na terenie którego jest położona instalacja;

3) numer rachunku posiadania operatora, o którym mowa w art. 14 rozporządzenia Komisji (UE) 2019/1122;

4) deklarację o pozostaniu instalacji w systemie do końca okresu, o którym mowa w art. 2 pkt 15 rozporządzenia Komisji (UE) 2019/331.

3. Prowadzący instalację może ponownie złożyć oświadczenie o pozostaniu instalacji w systemie w kolejnym okresie, o którym mowa w art. 2 pkt 15 rozporządzenia Komisji (UE) 2019/331. Ponowne oświadczenie można złożyć tylko raz. Przepis ust. 1 zdanie 3 oraz ust. 2 stosuje się.

4. Ponowne oświadczenie, o którym mowa w ust. 3, składa się do Krajowego ośrodka wraz wnioskiem o przydział uprawnień do emisji, o którym mowa w art. 26b ust. 1.

5. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 i 3, w okresie wskazanym w ust. 1 i 3, uznaje się, że instalacja, o której mowa w tych przepisach, spełnia kryteria uczestnictwa w systemie. Przepisu art. 58 ust. 1 do takiej instalacji nie stosuje się.

6. O złożeniu oświadczenia, o którym mowa w ust. 1, organ właściwy do wydania zezwolenia powiadamia niezwłocznie Krajowy ośrodek. O złożeniu ponownego oświadczenia, o którym mowa w ust. 3, Krajowy ośrodek powiadamia niezwłocznie organ właściwy do wydania zezwolenia.

7. Krajowy ośrodek przygotowuje projekt zmiany wykazu, o którym mowa w art. 26d ust. 1, będącej następstwem złożenia oświadczenia, o którym mowa w ust. 1, i przekazuje go ministrowi właściwemu do spraw klimatu.

8. Minister właściwy do spraw klimatu powiadamia Komisję Europejską o zmianach w wykazie, o którym mowa w art. 26d ust. 3, będących następstwem złożenia oświadczenia, o którym mowa w ust. 1.

[8] W wyniku zmian wprowadzonych ustawą z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 2029), załącznik nr 1 do ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. z 2023 r. poz. 589 z dnia 28 marca 2023 r.) nabierze brzmienia:

ZAŁĄCZNIK Nr 1

RODZAJE DZIAŁAŃ PROWADZONYCH W INSTALACJACH WRAZ Z WARTOŚCIAMI PROGOWYMI ODNIESIONYMI DO ZDOLNOŚCI PRODUKCYJNYCH TYCH INSTALACJI I GAZY CIEPLARNIANE PRZYPORZĄDKOWANE DANEMU DZIAŁANIU

https://przemyslisrodowisko.pl/wp-content/uploads/2023/10/zalacznik-nr-1-z-objasnieniami-Przemysl-i-Srodowisko-26.10.2023.pdf

[9] W wyniku zmian wprowadzonych ustawą z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 2029), po art. 77 ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. z 2023 r. poz. 589 z dnia 28 marca 2023 r.) wprowadzone zostaną art. 77a-77d o brzmieniu:

Art. 77a. 1. Prowadzący instalację, w której prowadzone są działania, o których mowa w lp. 1a w tabeli w załączniku nr 1 do ustawy, składa do organu właściwego do wydania zezwolenia wniosek o zatwierdzenie planu monitorowania wielkości emisji oraz planu poboru próbek, w przypadku, o którym mowa w art. 33 rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066.

2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, zawiera:

1) imię i nazwisko albo nazwę prowadzącego instalację, o którym mowa w ust. 1, oraz oznaczenie jego adresu miejsca zamieszkania albo adresu siedziby;

2) adres zakładu, na terenie którego jest położona instalacja, o której mowa w ust. 1;

3) informację o tytule prawnym do instalacji, o której mowa w ust. 1;

4) informację o instalacji, o której mowa w ust. 1, stosowanych urządzeniach i technologiach oraz charakterystykę techniczną źródeł powstawania i miejsca emisji;

5) określenie rodzajów wykorzystywanych paliw;

6) datę, od której ma zastosowanie plan monitorowania wielkości emisji oraz plan poboru próbek.

3. Do wniosku, o którym mowa w ust. 1, dołącza się:

1) kopię zezwolenia na przetwarzanie odpadów komunalnych przez termiczne przekształcanie odpadów, kopię pozwolenia zintegrowanego lub kopię pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, jeżeli jego uzyskanie jest wymagane zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, z tym że kopii tych decyzji nie dołącza się, jeżeli zostały one wydane przez organ właściwy do wydania zezwolenia lub organ ten je posiada;

2) streszczenie wniosku sporządzone w języku niespecjalistycznym;

3) plan monitorowania wielkości emisji wraz z dokumentami uzupełniającymi i informacjami, o których mowa w art. 12 rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066, na piśmie utrwalonym w postaci papierowej i w postaci elektronicznej;

4) plan poboru próbek w przypadku, o którym mowa w art. 33 rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066.

4. W przypadku instalacji, o której mowa w ust. 1, będącej instalacją o niskim poziomie emisji, o której mowa w art. 47 ust. 2 rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066, do wniosku, o którym mowa w ust. 1, dołącza się:

1) dokumenty, o których mowa w ust. 3 pkt 1, 2 i 4;

2) dokumenty potwierdzające spełnianie co najmniej jednego z warunków, o których mowa w art. 47 ust. 2 rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066;

3) plan monitorowania wielkości emisji, o którym mowa w art. 78 ust. 2, na piśmie utrwalonym w postaci papierowej i w postaci elektronicznej.

5. Do wniosku, o którym mowa w ust. 1, oraz dokumentów, o których mowa w ust. 3 pkt 3 i 4 oraz ust. 4 pkt 3, przepis art. 53 ust. 4 stosuje się odpowiednio.

Art. 77b. 1. Organ właściwy do wydania zezwolenia, po zasięgnięciu opinii Krajowego ośrodka, zatwierdza, w drodze decyzji:

1) plan monitorowania wielkości emisji;

2) plan poboru próbek.

2. Decyzja, o której mowa w ust. 1, zawiera:

1) imię i nazwisko albo nazwę prowadzącego instalację, o której mowa w art. 77a ust. 1, oraz oznaczenie jego adresu miejsca zamieszkania albo adresu siedziby;

2) adres zakładu, na terenie którego jest położona instalacja, o której mowa w art. 77a ust. 1;

3) wskazanie zatwierdzonej wersji planu monitorowania wielkości emisji z instalacji, o której mowa w art. 77a ust. 1, lub planu poboru próbek i daty rozpoczęcia stosowania zatwierdzonych planów.

3. Przy zasięganiu opinii, o której mowa w ust. 1, nie stosuje się przepisu art. 106 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego. Przepisy art. 54 ust. 4-6 stosuje się odpowiednio.

4. Kopię decyzji, o której mowa w ust. 1, przekazuje się Krajowemu ośrodkowi oraz organowi Inspekcji, w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna.

Art. 77c. 1. Prowadzący instalację, o której mowa w art. 77a ust. 1, zgłasza organowi właściwemu do wydania zezwolenia wszelkie propozycje zmian w planie monitorowania wielkości emisji z tej instalacji.

2. Jeżeli zmiana planu monitorowania wielkości emisji ma charakter zmiany istotnej w rozumieniu art. 15 ust. 3 rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066, prowadzący instalację, o której mowa w art. 77a ust. 1, składa do organu właściwego do wydania zezwolenia wniosek o zatwierdzenie tej zmiany. Przepis art. 77a stosuje się odpowiednio.

3. Zatwierdzenie istotnej zmiany w planie monitorowania wielkości emisji z instalacji, o której mowa w art. 77a ust. 1, następuje w drodze decyzji. Przepisy art. 77b stosuje się odpowiednio.

4. Prowadzący instalację, o której mowa w art. 77a ust. 1, jest obowiązany wystąpić z wnioskiem, o którym mowa w ust. 2, w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia zaistnienia zdarzenia powodującego konieczność zmiany, o której mowa w ust. 2.

Art. 77d. Do prowadzących instalację, o której mowa w art. 77a ust. 1, nie stosuje się przepisów rozdziałów 4-5b, 10 i 10a oraz przepisów art. 91 ust. 4, art. 92, art. 92a, art. 94 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 2 i 5, art. 96, art. 97 oraz art. 102-104. Do prowadzących instalację, o której mowa w art. 77a ust. 1, przepisów rozdziału 9 nie stosuje się, z zastrzeżeniem przypadków przewidzianych w art. 77a-77c.”;

[10] W wyniku zmian wprowadzonych ustawą z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych ustaw (Dz. U. 2023 poz. 2029), po art. 141a ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. z 2023 r. poz. 589 z dnia 28 marca 2023 r.) wprowadzone zostaną art. 141b i art. 141c o brzmieniu:

Art. 141b. 1. W przypadku wykorzystywania w 2023 r. do spalania biopaliw, biopłynów lub paliw z biomasy w rozumieniu art. 3 pkt 21a rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066, które na podstawie art. 38 ust. 5 tego rozporządzenia podlegają kryteriom zrównoważonego rozwoju lub kryteriom ograniczania emisji gazów cieplarnianych, prowadzący instalację lub operator statku powietrznego, który w raporcie na temat wielkości emisji za 2023 r. przyjmuje dla tych biopaliw, biopłynów lub paliw z biomasy współczynnik emisyjny wynoszący zero, wykazuje spełnienie tych kryteriów za pomocą poświadczeń wydanych w ramach systemu certyfikacji zatwierdzonego przez Komisję Europejską w drodze decyzji, o której mowa w art. 30 ust. 4 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (Dz. Urz. UE L 328 z 21.12.2018, str. 82, Dz. Urz. UE L 311 z 25.09.2020, str. 11, Dz. Urz. UE L z 22.02.2022, str. 37 oraz Dz. Urz. UE L 18.05.2022, str. 1), zwanej dalej „dyrektywą 2018/2001”.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, prowadzący instalację lub operator statku powietrznego może wykazać spełnianie kryteriów zrównoważonego rozwoju lub kryteriów ograniczania emisji gazów cieplarnianych za pomocą poświadczeń wydanych w ramach systemu certyfikacji, który uzyskał wstępną pozytywną ocenę Komisji Europejskiej w toku postępowania, o którym mowa w art. 30 ust. 5 dyrektywy 2018/2001, jeżeli:

1) poświadczenia te zostały wydane w okresie pomiędzy wydaniem wstępnej pozytywnej oceny Komisji Europejskiej a wydaniem decyzji, o której mowa w art. 30 ust. 4 dyrektywy 2018/2001;

2) system certyfikacji został zatwierdzony w 2022 r. w drodze decyzji, o której mowa w art. 30 ust. 4 dyrektywy 2018/2001.

3. Poświadczenia, o których mowa w ust. 2, zachowują ważność po wejściu w życie decyzji, o której mowa w art. 30 ust. 4 dyrektywy 2018/2001.

4. Poświadczenia, o których mowa w ust. 1 i 2, potwierdzają spełnienie przez biopaliwa, biopłyny lub paliwa z biomasy w rozumieniu art. 3 pkt 21a rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066, kryteriów zrównoważonego rozwoju lub kryteriów ograniczania emisji gazów cieplarnianych, zgodnie z art. 38 ust. 5 tego rozporządzenia, w stosownych przypadkach w odniesieniu do etapów ich pozyskiwania, wytwarzania lub przetwarzania.

7. Do raportu na temat wielkości emisji, o którym mowa w ust. 1, przepisów art. 86 ust. 3 i 4 nie stosuje się.

Art. 141c. 1. Prowadzący instalację lub operator statku powietrznego, który stosuje biopaliwa, biopłyny lub paliwa z biomasy w rozumieniu art. 3 pkt 21a rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066, dokonuje przeglądu odpowiednio planu monitorowania wielkości emisji, planu monitorowania emisji z operacji lotniczych lub uproszczonego planu monitorowania emisji z operacji lotniczych i w stosownych przypadkach wprowadza zmiany do tego planu, pod kątem wymagań niezbędnych do oceny spełniania przez biopaliwa, biopłyny lub paliwa z biomasy kryteriów zrównoważonego rozwoju lub kryteriów ograniczania emisji gazów cieplarnianych zgodnie z art. 38 ust. 5 rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066.

2. W przypadku wprowadzenia zmian, o których mowa w ust. 1, prowadzący instalację lub operator statku powietrznego, w terminie do dnia 1 stycznia 2024 r., składa odpowiednio do organu właściwego do spraw zezwolenia lub ministra właściwego do spraw klimatu wniosek, o którym mowa w art. 55 ust. 1 lub art. 76 ust. 2.”;

[11] Poprawki przyjęte przez Parlament Europejski w dniu 22 czerwca 2022 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2003/87/WE ustanawiającą system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii, decyzję (UE) 2015/1814 w sprawie ustanowienia i funkcjonowania rezerwy stabilności rynkowej dla unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych i rozporządzenie (UE) 2015/757 (COM(2021)0551 – C9-0318/2021 – 2021/0211(COD))
https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2022-0246_PL.html [dostęp: 26-10-2023]

[12] SYSTEMIQ “ReShaping Plastics: Pathways to a Circular, Climate Neutral Plastics System in Europe.”
https://plasticseurope.org/wp-content/uploads/2022/04/SYSTEMIQ-ReShapingPlastics-April2022.pdf [dostęp: 26-10-2023]