Gabinety stomatologiczne, weterynaryjne, salony kosmetyczne czy inni usługodawcy z sektora zdrowia i urody wytwarzają odpady. Część z nich stanowi odpady komunalne czyli podobne do tych powstających w gospodarstwach domowych. Działalności te mogą się jednak wiązać również z powstawaniem odpadów o innym charakterze jak narzędzia zabiegowe, igły czy inne odpady zakaźne. W takiej sytuacji może wystąpić konieczność rejestracji w systemie BDO – bazie danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami oraz wywiązywania się z obowiązków takich jak wystawianie kart przekazania odpadów, prowadzenie ewidencji odpadów oraz składanie rocznych sprawozdań.

System BDO powstał na podstawie przepisów ustawy o odpadach (Dz.U. 2022 poz. 699 z późn. zm.) [1] w celu gromadzenia i umożliwienia zarządzania informacjami z zakresu gospodarki odpadami. Rejestr BDO jest rejestrem podmiotów, w którym znajdują się podmioty wprowadzające produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujące odpadami. Wpisu do rejestru dokonuje Marszałek Województwa na podstawie decyzji lub na wniosek podmiotu.

Moduł ewidencji odpadów – KEO i KPO

Od 1 stycznia 2021 roku ewidencję odpadów można prowadzić jedynie za pośrednictwem systemu BDO. Zgodnie z art. 66 ustawy o odpadach [2], posiadacz odpadów musi prowadzić na bieżąco ilościową i jakościową ewidencję odpadów. Dokumenty ewidencji odpadów sporządzane w systemie BDO nie wymagają opatrzenia ich podpisem. Dla każdego rodzaju odpadów oraz miejsca działalności należy prowadzić osobną kartę ewidencji odpadów na jeden rok kalendarzowy. Takie dokumenty jak umowy, karty ewidencji w formie papierowej oraz wszelkie inne dane, które nie znalazły się w systemie BDO, należy przechowywać przez 5 lat i udostępniać je na żądanie organów do tego uprawnionych.

Nie wszyscy wytwórcy odpadów muszą prowadzić ewidencję odpadów. Do prowadzenia ewidencji nie są zobowiązani wytwórcy odpadów komunalnych, rolnicy gospodarujący na powierzchni użytków rolnych poniżej 75 ha oraz wytwórcy odpadów w postaci pojazdów wycofanych z eksploatacji, jeżeli pojazdy te zostały przekazane do przedsiębiorcy. Rejestracji nie muszą także przeprowadzać osoby fizyczne i jednostki niebędące przedsiębiorcami wykorzystujące odpady na potrzeby własne. Obowiązek nie dotyczy również podmiotów prowadzących nieprofesjonalną działalność w zakresie zbierania odpadów, czyli prowadzących zbieranie odpadów opakowaniowych i odpadów w postaci zużytych artykułów konsumpcyjnych. Z obowiązku posiadania numeru BDO zwolnione są także podmioty, które wytworzyły odpady w ilościach mniejszych niż podane w Rozporządzeniu Ministra Klimatu z dnia 23 grudnia 2019 roku [3].

W systemie BDO znajduje się pięć rodzajów kart ewidencji. Poniższa instrukcja dotyczy karty ewidencji odpadów (KEO).

W obiegu karty przekazania odpadów (KPO) występują trzy podmioty: przekazujący, transportujący i przejmujący. Rolą przekazującego jest stworzenie i zatwierdzenie KPO w systemie BDO przed rozpoczęciem transportu oraz przekazanie odpadów następnemu podmiotowi. Przekazujący lub transportujący odpady generuje potwierdzenie wystawienia KPO w systemie BDO wraz z kodem QR, na podstawie którego służby kontrolne mają możliwość skontrolowania informacji na karcie ze stanem faktycznym. Po przetransportowaniu odpadów podmiot je przejmujący niezwłocznie i każdorazowo potwierdza przejęcie odpadów podając ich masę oraz datę i godzinę przejęcia. Po zatwierdzeniu karty w systemie BDO przez podmiot przejmujący, transportujący niezwłocznie i każdorazowo potwierdza zakończenie transportu.

Uproszczona ewidencja odpadów

Podmioty, które:

• wytwarzają odpady niebezpieczne w ilości do 100 kilogramów rocznie,
• wytwarzają odpady inne niż niebezpieczne, niebędące odpadami komunalnymi, w ilości do 5 ton rocznie,
• transportują odpady wykonując wyłącznie usługę transportu odpadów,
• władają powierzchnią ziemi, na której komunalne osady ściekowe są stosowane w celach, o których mowa w art. 96 ust. 1 pkt 1-3, [4]

mogą prowadzić uproszczoną ewidencję odpadów. Oznacza to, że nie muszą one prowadzić KEO, a jedynie wystawiać KPO. Prowadzenie uproszczonej ewidencji odpadów nie zwalnia z konieczności składania rocznych sprawozdań.

Wystawianie karty przekazania odpadów (KPO)

Sposób logowania do systemu BDO jest zależny od rodzaju użytkownika. Użytkownik główny, który posiada nieograniczone możliwości w systemie, loguje się z wykorzystaniem strony login.gov.pl. Użytkownik podrzędny, loguje się w sposób natywny odpowiednim loginem i hasłem bezpośrednio w systemie BDO.

Po zalogowaniu ukazuje się lista podmiotów, w imieniu których można prowadzić ewidencję. Użytkownik może obsługiwać wiele podmiotów. W takim przypadku warto posłużyć się wyszukiwarką wpisując odpowiednie dane i przyspieszyć proces wyszukiwania. Po odnalezieniu odpowiedniego podmiotu należy wybrać przycisk „Opcje”, a następnie „Wybierz”.

Kolejną czynnością jest wybranie miejsca prowadzenia działalności podmiotu. Tak jak w poprzednim kroku, miejsce można odnaleźć na liście lub posługując się wyszukiwarką. Po odnalezieniu odpowiedniej lokalizacji należy wybrać „Opcje” oraz „Wybierz”.

System BDO po wybraniu podmiotu i miejsca prowadzenia działalności przekierowuje podmiot do sekcji ewidencji odpadów, a konkretniej do części dotyczącej KPO. W bocznym menu strony można zauważyć, że sekcja KPO automatycznie uruchamia się panel obsługi kart z perspektywy przekazującego. W trakcie pracy z systemem należy upewnić się, że wybrano jest odpowiedni panel do wykonywanych czynności. Na górze strony znajduje się wyszukiwarka KPO, która może być pomocna w przypadku posiadania wielu kart. Poniżej zlokalizowana jest lista kart, które podzielone są na 7 kategorii. Pierwszą z nich są karty planowane, nieposiadające oficjalnego obiegu i niewidoczne dla podmiotu przejmującego oraz transportującego. Kartę można stworzyć z 30 dniowym wyprzedzeniem oraz w razie potrzeby usunąć. Możliwa jest zmiana statusu kart planowanych na karty zatwierdzone. Posiadają one unikatowy numer, nie ma również możliwości ich usunięcia oraz są  już widoczne dla transportującego. Karta zatwierdzona może zmieć status na „potwierdzenie wygenerowane”, czego dokonać może zarówno przekazujący, jak i transportujący. Karty znajdujące się w zakładce „Potwierdzenie wygenerowane” są widoczne dla wszystkich trzech podmiotów. Z tego miejsca kartę można wycofać, na przykład w przypadku gdy pojazd transportujący odpady uległ awarii. Gdy odpady trafią do przejmującego, nadaje on kartom status „zrealizowane przejęcie”. Karty o statusie „Zrealizowane przejęcie” są również widoczne dla wszystkich. Karty zamiast zmienić status na „zrealizowane przejęcie” mogą być także odrzucone ze względu na występujące w nich niezgodności. Po wprowadzeniu wymaganych zmian przez przekazującego na nowo trafiają one do zakładki „Potwierdzenie wygenerowane”. Wówczas mogą być po raz kolejny przeanalizowane przez przejmującego i uzyskać status „zrealizowane przejęcie”. Karty w sekcji „Potwierdzony transport” zostały zatwierdzone przez podmiot transportujący z poprzedniej zakładki („zrealizowane przejęcie”), co jest jednoznaczne z zakończeniem całego procesu.

W celu utworzenia nowej karty należy posłużyć się przyciskiem „Nowa karta”.

Rok kalendarzowy, status karty oraz dane przekazującego odpady uzupełniają się automatycznie.

Na dole sekcji z danymi przekazującego znajduje się stwierdzenie dotyczące wytwarzania odpadów w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw lub działania w zakresie obiektów liniowych. W przypadku usług z sektora zdrowie i uroda pole powinno zostać puste.  

Kolejnym krokiem jest uzupełnienie informacji o transportującym odpady. Po wybraniu dowolnego pustego pola na ekranie ukaże się wyszukiwarka. Wpisując dane transportującego, takich jak na przykład NIP, nazwę firmy czy adres, dostępne podmioty zawężają się o te, które spełniają wpisywane wymagania. Po odnalezieniu szukanego transportującego należy go wybrać z listy. Po wybraniu odpowiedniego podmiotu jego dane uzupełniają się automatycznie.

W ten sam sposób wygląda proces uzupełniania danych przejmującego. Należy posłużyć się wyszukiwarką, a dane uzupełnią się automatycznie. Z użyciem wyszukiwarki uzupełnia się również adres, pod który trafią odpady – w tym celu należy skorzystać z listy miejsc prowadzenia działalności przejmującego, która pokaże się po wybraniu pustych pól.

Następnie uzupełnić należy dane dotyczące odpadów. Rodzaj procesu przetwarzania jest polem nieobowiązkowym, co można wywnioskować po braku czerwonej gwiazdki. Pierwszą z wymaganych informacji jest kod i rodzaj odpadów. Wyszukiwarka, która ukaże się na ekranie po wybraniu pustego pola pozwoli na szybkie odszukanie odpowiedniego rodzaju odpadów. Kolejne na liście są informacje dotyczące kodu ex, zmiany statusu odpadów niebezpiecznych oraz numeru certyfikatu i pojemników. Należy je zaznaczyć i wypełnić wyłącznie jeśli dotyczą odpadów będących przedmiotem KPO.

Pole „Numer certyfikatu oraz numery pojemników” jest polem nieobowiązkowym. Wymaganymi informacjami są natomiast: masa odpadów, numer rejestracyjny pojazdu transportującego oraz data i godzina rozpoczęcia transportu. Ostatnie dwa elementy uzupełnia się wybierając datę i godzinę z kalendarza oraz zegara, który pojawi się na ekranie po wybraniu tych pól.

Istnieje również możliwość uzupełnienia nieobowiązkowego pola „informacje dodatkowe”. Tworzona karta może zostać zapisana przy użyciu przycisku „Zapisz”. Sprawi to, że będzie ona znajdować się w sekcji „Planowane” i będzie można do niej powrócić w późniejszym czasie i wprowadzić zmiany. Kartę można również bez wcześniejszego roboczego zapisywania zatwierdzić i pozostawić jej wygenerowanie transportującemu lub zatwierdzić i samodzielnie wygenerować potwierdzenie.

Jeśli karta została jedynie zatwierdzona znajduje się ona w sekcji „Zatwierdzone”. Jeżeli transportujący wygenerował potwierdzenie lub zrobił to sam podmiot przekazujący karta znajdować będzie się w sekcji „Potwierdzenie wygenerowane”.

Po potwierdzeniu przejęcia przez przejmującego i potwierdzeniu zakończenia transportu przez transportującego, karta znajduje się w sekcji „Potwierdzony transport”.

Wystawianie karty ewidencji odpadów (KEO)

Karty ewidencji odpadów widoczne są po wybraniu zakładki „Ewidencja odpadów”, następnie „Karty ewidencji” oraz „Karty ewidencji odpadów” w menu bocznym strony. W celu stworzenia nowej karty należy posłużyć się przyciskiem „Nowa karta”.

Pierwszym polem do uzupełnienia jest „Kod i rodzaj odpadu”. Informacje możemy wybrać z listy, która ukaże się po wybraniu pustego pola. „Kod ex” oraz „Zmiana statusu odpadów niebezpiecznych na odpady inne niż niebezpieczne” należy zaznaczyć i wypełnić wyłącznie jeśli dotyczą odpadów będących przedmiotem KEO.

Obligatoryjnie uzupełnić należy „Zakres działalności dla kodu odpadu”. Dokonuje się tego poprzez wybór przedmiotu lub kilku przedmiotów działalności podmiotu na danym odpadzie. Ostatnią obowiązkową informacją jest stan magazynowy odpadu danego rodzaju na dzień 1 stycznia roku, którego dotyczy karta, podany w tonach. Wybranie opcji „Zapisz” spowoduje stworzenie karty.

Nowo stworzona karta znajduje się na liście kart ewidencji odpadów dla danego roku. Informacje na jej temat można znaleźć po wybraniu przycisku „Opcje” oraz „Szczegóły”. W razie potrzeby, kartę bez utworzonych wpisów można usunąć wybierając „Usuń” z rozwijanego menu opcji. Gdy konieczne jest usunięcie karty z istniejącymi wpisami, w pierwszej kolejności należy usunąć wszystkie wpisy, następnie kartę. Chcąc dodać wpisy do karty należy wybrać „Szczegóły”.

Po wybraniu opcji „Szczegóły”, oprócz możliwości dodania wpisów i sprawdzenia danych ogólnych karty, możliwa jest także ich edycja za pośrednictwem przycisku „Edycja” znajdującego się przy informacjach o karcie. Na dole strony znajduje się sekcja z pięcioma zakładkami. Zakładkę „Wytworzone” uzupełniać będzie podmiot wytwarzający odpady, „Wydobyte” dotyczy odpadów wydobytych ze składowisk, „Przyjęte” uzupełnia firma przyjmująca odpady, „Przetwarzane” przetwarzająca odpady, a „Przekazane” podmiot, który wytworzył i przekazał odpady innemu podmiotowi.

Wpisu w zakładce „Wytworzone” dokonuje się poprzez uzupełnienie informacji o masie odpadów. Uwzględnić należy odpady powstałe w związku z eksploatacją instalacji oraz poza instalacją, przy czym w gabinetach stomatologicznych, salonach kosmetycznych i innych tego typu obiektach wytwarzających odpady będą to raczej odpady wytworzone poza instalacją. Obowiązkowe jest również wybranie daty wytworzenia odpadów.

Potwierdzenie wytwarzania odpadów w wyniku świadczenia usług lub działalności w zakresie obiektów liniowych oraz pochodzenie odpadów powinno zostać zaznaczone jedynie przez podmioty spełniające to wymaganie. Po uzupełnieniu wymaganych informacji należy wybrać „Zapisz” w celu utworzenia wpisu.

Stworzony wpis po zapisaniu znajduje się w sekcji „Wytworzone”. Ewentualne zmiany można wprowadzać poprzez wybranie przycisku „Opcje”, a następnie „Edycja”.

W przypadku wystawienia karty przekazania oraz zaakceptowaniu jej przez podmiot transportujący, należy dokonać wpisu w sekcji „Przekazane” poprzez wybranie przycisku „Nowy wpis”.

W trakcie tworzenia wpisu należy dokonać wyboru spośród jednej z pięciu opcji dotyczących przekazania odpadów. Możliwe jest stworzenie wpisu na podstawie karty przekazania odpadów/karty przekazania odpadów komunalnych, wskazanie wywozu za granicę Polski, przekazanie odpadów osobom fizycznym, które nie są przedsiębiorstwami lub przekazanie posiadaczowi odpadów zwolnionemu z prowadzenia ewidencji.

Gdy wybrana została pierwsza opcja z listy, uzupełnić należy numer karty, datę przekazania oraz masę odpadów, co robi się automatycznie, wybierając zrealizowaną już kartę przekazania odpadów. Naciskając na jedno z pustych pól, na ekranie wyświetla się nowe okno, które pozwala na odnalezienie wcześniej wystawionej KPO. W momencie wybrania odpowiedniej karty, informacje w niej zawarte uzupełniają puste pola. Proces należy zakończyć naciskając na przycisk „Zapisz”.

Nowy wpis po zatwierdzeniu znajduje się w sekcji „Przekazane”.

Jeśli masz wątpliwości co do tego, czy wytwarzane przez Ciebie odpady pochodzą z instalacji lub powstają poza instalacją, zapoznaj się z naszymi innymi materiałami i dowiedz się:

• czym są odpady z instalacji i spoza instalacji,
• jak rozumieć pojęcie instalacji.

System umożliwia również, prowadzenie ewidencji odpadów niebezpiecznych, zmianę lokalizację siedziby firmy, dodawanie kolejnych miejsc prowadzania działalności, składanie sprawozdań komunalnych oraz sprawozdań o wytwarzanych odpadach i o gospodarowaniu odpadami z podziałem na działy od I do VI a także I, II, V, VIII, IX, XI, XII i XIII. W przypadku likwidacji firmy, która znajduje się w rejestrze, należy pamiętać o złożeniu wniosku o wykreślenie z BDO. 

---

[1] Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2022 poz. 699 z późn. zm.) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20130000021/U/D20130021Lj.pdf [dostęp: 2023-07-04]

[2]  Art. 66 Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2022 poz. 699 z późn. zm.) brzmi:

1. Posiadacz odpadów jest obowiązany do prowadzenia na bieżąco ich ilościowej i jakościowej ewidencji zgodnie z katalogiem odpadów określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 4 ust. 3, zwanej dalej „ewidencją odpadów”.

2. W przypadku, o którym mowa w art. 28 ust. 1, do prowadzenia ewidencji w zakresie wytwarzanych odpadów obowiązany jest podmiot na rzecz którego przeniesiono odpowiedzialność za wytwarzane odpady.

3. Sprzedawca odpadów i pośrednik w obrocie odpadami niebędący posiadaczami odpadów są obowiązani do prowadzenia na bieżąco ilościowej i jakościowej ewidencji odpadów niebezpiecznych.

4. Obowiązek prowadzenia ewidencji odpadów nie dotyczy:
1) wytwórców:
a) odpadów komunalnych,
b) odpadów w postaci pojazdów wycofanych z eksploatacji, jeżeli pojazdy te zostały przekazane do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów,
c) będących rolnikami gospodarującymi na powierzchni użytków rolnych poniżej 75 ha, o ile nie podlegają wpisowi do rejestru na podstawie art. 51 ust. 1,
d) odpadów budowlanych i rozbiórkowych pochodzących z robót budowlanych prowadzonych przez osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcami;
2) osób fizycznych i jednostek organizacyjnych niebędących przedsiębiorcami, które wykorzystują odpady na potrzeby własne, zgodnie z art. 27 ust. 8;
3) podmiotów, o których mowa w art. 45 ust. 1 pkt 1;
4) rodzajów odpadów lub ilości odpadów określonych w przepisach wydanych na podstawie ust. 5.

5. Minister właściwy do spraw klimatu określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje odpadów lub ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów, kierując się ich szkodliwością oraz potrzebą wprowadzenia ułatwień w przypadku wytwarzania niewielkich ilości odpadów.

[3]  Rozporządzenie Ministra Klimatu z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów (Dz.U. 2019 poz. 2531) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190002531/O/D20192531.pdf [dostęp: 2023-07-04]

[4]  Art. 71 Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2022 poz. 699 z późn. zm.) brzmi:

Uproszczoną ewidencję odpadów z zastosowaniem jedynie karty przekazania odpadów prowadzą:

1) podmioty, które:
a) wytwarzają odpady niebezpieczne w ilości do 100 kilogramów rocznie,
b) wytwarzają odpady inne niż niebezpieczne, niebędące odpadami komunalnymi, w ilości do 5 ton rocznie;

2) transportujący odpady wykonujący wyłącznie usługę transportu odpadów;

3) władający powierzchnią ziemi, na której komunalne osady ściekowe są stosowane w celach, o których mowa w art. 96 ust. 1 pkt 1-3.