Czy wiesz, że folia bąbelkowa jest opakowaniem, a przedsiębiorca, który jej używa, na przykład do zabezpieczenia produktu przed zniszczeniem w czasie transportu czy wysyłki, musi wpisać się do BDO i wypełnić obowiązki środowiskowe? Biorąc pod uwagę obowiązujące definicje przedsiębiorca, który stosuje folię do ochrony towaru, wprowadza do obrotu opakowania, a więc podlega przepisom ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz.U. z 2020 r. poz. 1114) (dalej: u.g.o.) [1].

Przedsiębiorca ma więc obowiązek wpisania się do Bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO) oraz prowadzenia sprawozdawczości, a co za tym idzie, na przykład rozliczenia opłaty produktowej. Prowadzenie działalności bez wpisu grozi administracyjną karą pieniężną nawet do 1 mln zł, choć przy naruszeniach mniejszej wagi, kary są wymierzane bliżej dolnego limitu, który od 23 września wynosi 1 tys. zł. Zanim wpadniemy w panikę, warto jednak sprawdzić, czy nie podlegamy zwolnieniu z części obowiązków. W tym celu warto zapoznać się z objaśnieniami prawnymi Ministra Klimatu wydanymi na wniosek Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców [2], które dotyczą stosowania przepisów art. 50 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. ustawy o odpadach [3] w zakresie obowiązku uzyskania wpisu w Rejestrze BDO przez wytwórców odpadów będących mikroprzedsiębiorcami, małymi lub średnimi przedsiębiorcami.

Warto również zapoznać się z treścią rozporządzenia Ministra Klimatu z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów (Dz. U. 2019 poz. 2531) [4].

Co jest, a co nie jest opakowaniem?

Podobne dylematy często dotyczą również firm używających nie tylko folii bąbelkowej, lecz także innych rodzajów opakowań w rozumieniu u.g.o., np. tektury falistej, styropianu, folii stretch itp.

Wątpliwości, co jest, a co nie jest opakowaniem, pomaga rozstrzygnąć rozporządzenie ministra środowiska z 22 października 2013 r. w sprawie przykładowego wykazu wyrobów, które uznaje się albo nie uznaje się za opakowanie (Dz.U. poz. 1274) [5].

W myśl rozporządzenia opakowaniami są: 

a) pudełka po słodyczach,
b) folia pokrywająca opakowania płyt CD,
c) torebki do wysyłania pocztą katalogów i czasopism (z zawartością),
d) ozdobne podkładki pod ciasta sprzedawane z ciastem,
e) rolki, tuby oraz cylindry, wokół których nawijany jest giętki materiał (np. folia z tworzywa sztucznego, aluminium, papier), z wyjątkiem rolek, tub i cylindrów będących częścią urządzeń produkcyjnych i nieużywanych do prezentacji produktów w opakowaniach detalicznych,
f) doniczki kwiatowe przeznaczone wyłącznie do sprzedażyi transportu roślin, a nie do uprawy roślin,
g) szklane butelki do roztworów do iniekcji,
h) szpule na płyty CD (sprzedawane z płytami CD, nieprzeznaczone do przechowywania płyt),
i) wieszaki na ubrania (sprzedawane z ubraniami),
j) pudełka od zapałek,
k) opakowania zapewniające sterylność (torby, tacki i materiały niezbędne do zachowania sterylności produktu),
l) kapsułki do urządzeń do przygotowywania napojów (np. z kawą, kakao, mlekiem), które są puste po użyciu,
m) stalowe butle wielokrotnego użytku używane do różnych rodzajów gazu, z wyłączeniem gaśnic.

W myśl rozporządzenia opakowaniami nie są: 

a) doniczki kwiatowe stałe,
b) pudełka na narzędzia,
c) torebki herbaty,
d) warstwy wosku pokrywające ser,
e) osłonki wyrobów wędliniarskich,
f) wieszaki na ubrania (sprzedawane oddzielnie),
g) kapsułki z kawą do ekspresów kapsułkowych, foliowe opakowania po kawie oraz papierowe saszetki z kawą wyrzucane razem ze zużytą kawą,
h) wkłady do drukarek,
i) opakowania na płyty CD, DVD i kasety wideo (sprzedawane razem z płytami CD, DVD lub kasetami wideo),
j) szpule na płyty CD (sprzedawane puste, przeznaczone do wykorzystywania do przechowywania płyt),
k) rozpuszczalne torebki na detergenty,
l) znicze nagrobne (pojemniki na świeczki),
m) ręczny młynek (stanowiący część pojemnika wielokrotnego użytku, np. młynek do pieprzu do wielokrotnego napełniania).

Jednocześnie w ust. 2 pkt 1 załącznika do rozporządzenia wskazuje się, że opakowaniami są wyroby wytworzone i przeznaczone do wypełniania w punkcie sprzedaży oraz wyroby jednorazowego użytku – sprzedane, wypełnione, wytworzone lub przeznaczone do wypełniania w punkcie sprzedaży:

a) papierowe i wykonane z tworzywa sztucznego torby na zakupy,
b) jednorazowe talerze i kubki,
c) folia spożywcza,
d) torebki na kanapki,
e) folia aluminiowa,
f) folia plastikowa na ubrania wyczyszczone w pralniach. 

Kiedy firma podlega przepisom ustawy?

Zgodnie z art. 3 ust. 1 u.g.o. [6] opakowaniem w rozumieniu ustawy jest wyrób, w tym wyrób bezzwrotny, wykonany z jakiegokolwiek materiału, przeznaczony do przechowywania, ochrony, przewozu, dostarczania lub prezentacji produktów, od surowców do towarów przetworzonych. Folia bąbelkowa spełnia wymagania tej definicji, ponieważ jest to wyrób, nawet jeżeli bezzwrotny, to przeznaczony do ochrony, przewozu i dostarczania produktów. Zgodnie zaś z art. 8 pkt 24 u.g.o. [7] wprowadzeniem do obrotu jest odpłatne albo nieodpłatne udostępnienie opakowań lub produktów w opakowaniach po raz pierwszy na terytorium kraju w celu używania lub dystrybucji.

Jakie obowiązki środowiskowe należy wypełnić?

Przedsiębiorca wprowadzający do obrotu produkty w opakowaniach jest zobowiązany dokonać wpisu do BDO. Prowadzenie działalności bez wpisu grozi administracyjną karą pieniężną nawet do 1 mln zł, choć przy naruszeniach mniejszej wagi, kary są wymierzane bliżej dolnego limitu, który od 23 września wynosi 1 tys. zł (na mocy ustawy z 11 sierpnia 2021 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o odpadach (Dz.U. poz. 1648) [8]).

Ponadto przedsiębiorca powinien składać sprawozdania marszałkowi województwa na zasadach określonych w dziale V w rozdziale 2 ustawy o odpadach [3] – a więc do 15 marca za poprzedni rok kalendarzowy. Za brak sprawozdania grozi grzywna do 5 tys. zł. Jednocześnie art. 17 u.g.o. [9] zobowiązuje wprowadzającego produkty w opakowaniach do zapewnienia odzysku, w tym recyklingu odpadów opakowaniowych takiego samego rodzaju jak odpady opakowaniowe powstałe z tego samego rodzaju opakowań jak opakowania, w których wprowadził produkty. Niezapewnienie odpowiednich poziomów odzysku, w tym recyklingu, skutkuje obowiązkiem zapłaty opłaty produktowej.

A może przysługuje ci zwolnienie?

Wielu przedsiębiorców zajmujących się handlem wprowadza produkty w opakowaniach, ale często w nieznacznych ilościach. Wówczas mogą podlegać zwolnieniu z części obowiązków. By upewnić się czy możemy skorzystać ze zwolnienia warto sięgnąć do rozporządzenia Ministra Klimatu z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów (Dz. U. 2019 poz. 2531) [4] oraz zapoznać się z treścią art. 6 ust. 3 u.g.o. [10] w stosunku do przedsiębiorców, którzy w danym roku kalendarzowym wprowadzili do obrotu produkty w opakowaniach o łącznej masie opakowań nieprzekraczającej 1 tony, nie stosuje się przepisów ustawy w zakresie:

• uzyskania wymaganych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych, w tym dotyczących opłaty produktowej, oraz dokumentów potwierdzających recykling lub inny niż recykling proces odzysku odpadów opakowaniowych, eksport odpadów opakowaniowych i wewnątrzwspólnotową dostawę odpadów opakowaniowych,
• obowiązku prowadzenia publicznych kampanii edukacyjnych, o których mowa w art. 19 ust. 1 [11], oraz
• obowiązku dotyczącego sprawozdań o wysokości środków przeznaczonych na publiczne kampanie edukacyjne.

Przy czym powyższe zwolnienie ma zastosowanie, jeżeli:

• przedsiębiorca złoży marszałkowi województwa w terminie do 15 marca każdego roku:
  1. zaświadczenia lub oświadczenie o pomocy de minimis w zakresie, o którym mowa w art. 37 ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz. U. z 2021 r. poz. 743) [12],
  2. informacje, których zakres został określony w przepisach wydanych na podstawie art. 37 ust. 2a [13] ustawy, o której mowa w lit. A (czyli przepisów dotyczących udzielania pomocy publicznej);
• spełnione są dla przedsiębiorcy warunki dopuszczalności pomocy de minimis określone w obowiązujących przepisach prawa Unii Europejskiej w zakresie pomocy de minimis i pomocy de minimis w rolnictwie.

Ale uwaga! Nawet jeśli przedsiębiorcy przysługuje powyższe zwolnienie, to nadal pozostaje obowiązek rejestracji w BDO i złożenia sprawozdania.

Sam rejestr BDO jest czas modyfikowany przez IOŚ-PIB w celu poprawy funkcjonalności. Obecnie umożliwia on wystawianie kart przekazywania odpadów i  prowadzenie ewidencji odpadów nie niebezpiecznych oraz ewidencji odpadów niebezpiecznych, zmianę lokalizacji siedziby firmy, dodawanie kolejnych miejsc prowadzenia działalności, składanie sprawozdań komunalnych oraz sprawozdań o wytwarzanych odpadach i o gospodarowaniu odpadami z podziałem na działy od I do VI a także I, II, V, VIII, IX, XI, XII i XIII, natomiast w przypadku likwidacji firmy należy pamiętać o złożeniu wniosku o wykreślenie z rejestru. Cała baza ma uszczelnić system gospodarowania odpadami, dlatego poza polskimi firmami do prowadzenia ewidencji zobowiązane są również podmioty zagraniczne.

[1] Ustawa z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz.U. z 2020 r. poz. 1114) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20200001114/U/D20201114Lj.pdf

[2] Objaśnienie prawne Ministra Klimatu dotyczące obowiązku rejestracji w Bazie Danych o Produktach i Opakowaniach oraz o Gospodarce Odpadami przez mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców
https://rzecznikmsp.gov.pl/wp-content/uploads/2019/12/Obja%C5%9Bnienia-prawne-Ministra-Klimatu-dot-wpisu-do-rejestru-BDO.pdf 

[3] Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. z 2021 r. poz. 779)
http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20210000779/U/D20210779Lj.pdf

[4] Rozporządzenie Ministra Klimatu z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów (Dz. U. 2019 poz. 2531)
http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190002531/O/D20192531.pdf

[5] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 października 2013 r. w sprawie przykładowego wykazu wyrobów, które uznaje się albo nie uznaje się za opakowanie (Dz.U. poz. 1274)
http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20130001274/O/D20131274.pdf.

[6] Art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz.U. z 2020 r. poz. 1114) brzmi:
Opakowaniem w rozumieniu ustawy jest wyrób, w tym wyrób bezzwrotny, wykonany z jakiegokolwiek materiału, przeznaczony do przechowywania, ochrony, przewozu, dostarczania lub prezentacji produktów, od surowców do towarów przetworzonych.

[7] Art. 8 pkt 24 ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz.U. z 2020 r. poz. 1114) brzmi:
Ilekroć w ustawie jest mowa o: […]
wprowadzeniu do obrotu – rozumie się przez to odpłatne albo nieodpłatne udostępnienie opakowań lub produktów w opakowaniach po raz pierwszy na terytorium kraju w celu używania lub dystrybucji; za wprowadzenie do obrotu uważa się także:
a) import opakowań,
b) import produktów w opakowaniach,
c) wewnątrzwspólnotowe nabycie opakowań,
d) wewnątrzwspólnotowe nabycie produktów w opakowaniach – dokonywane na potrzeby wykonywanej działalności gospodarczej.

[8] Ustawa z 11 sierpnia 2021 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o odpadach (Dz.U. poz. 1648)
http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20210001648/O/D20211648.pdf

[9] Art. 17 ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz.U. z 2020 r. poz. 1114) brzmi:
1. Wprowadzający produkty w opakowaniach jest obowiązany zapewniać odzysk, w tym recykling odpadów opakowaniowych takiego samego rodzaju jak odpady opakowaniowe powstałe z tego samego rodzaju opakowań jak opakowania, w których wprowadził produkty, z uwzględnieniem art. 18.

2. Wprowadzający produkty w opakowaniach wykonuje obowiązek, o którym mowa w ust. 1, samodzielnie albo za pośrednictwem organizacji odzysku opakowań, której zlecił jego wykonanie.

3. Wprowadzający produkty w opakowaniach może wykonywać obowiązek, o którym mowa w ust. 1, samodzielnie, jeżeli poddaje odzyskowi, w tym recyklingowi:
1) wyłącznie odpady opakowaniowe wytworzone przez siebie lub
2) odpady opakowaniowe zebrane od innych posiadaczy odpadów, takiego samego rodzaju i w takiej samej masie jak odpady opakowaniowe powstałe z wprowadzonych przez niego do obrotu produktów w opakowaniach.

4. Organizacja odzysku opakowań przejmuje obowiązek wprowadzającego produkty w opakowaniach na podstawie zawartej z nim w formie pisemnej pod rygorem nieważności umowy, w odniesieniu do całej masy opakowań jednego lub kilku rodzajów, jakie wprowadzający produkty w opakowaniach wprowadził do obrotu w danym roku kalendarzowym.

5. Wprowadzający produkty w opakowaniach jest obowiązany przekazać organizacji odzysku opakowań wszelkie niezbędne dane do realizacji przejętego przez nią od niego obowiązku, w tym informacje o wszystkich wprowadzonych przez niego do obrotu w danym roku kalendarzowym produktach w opakowaniach oraz o wszystkich wprowadzonych do obrotu produktach w opakowaniach stanowiących podstawę do obliczenia poziomu odzysku i recyklingu zgodnie z art. 20 ust. 2 lub 3.

6. W przypadku nieprzekazania organizacji odzysku opakowań danych, o których mowa w ust. 5, wprowadzający produkty w opakowaniach jest obowiązany do wniesienia opłaty produktowej obliczonej w odniesieniu do produktów w opakowaniach, o których nie poinformował organizacji odzysku opakowań, a które wprowadził do obrotu w roku stanowiącym podstawę do obliczenia poziomu odzysku i recyklingu zgodnie z art. 20 ust. 2 lub 3.

7. Wprowadzający produkty w opakowaniach oraz organizacja odzysku opakowań mogą zlecić wykonanie poszczególnych czynności w zakresie gospodarowania odpadami opakowaniowymi posiadaczowi odpadów.

8. Wprowadzający produkty w opakowaniach oraz organizacja odzysku opakowań są obowiązani przechowywać umowy, o których mowa w ust. 4, przez 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym umowa przestała obowiązywać.

[10] Art. 6 ust. 3 ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz.U. z 2020 r. poz. 1114) brzmi:
Przepisów ustawy w zakresie:
1) uzyskania wymaganych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych, w tym dotyczących opłaty produktowej, oraz dokumentów potwierdzających recykling lub inny niż recykling proces odzysku odpadów opakowaniowych, eksport odpadów opakowaniowych i wewnątrzwspólnotową dostawę odpadów opakowaniowych,
2) obowiązku prowadzenia publicznych kampanii edukacyjnych, o których mowa w art. 19 ust. 1, oraz obowiązku dotyczącego sprawozdań o wysokości środków przeznaczonych na publiczne kampanie edukacyjne

– nie stosuje się do przedsiębiorców wprowadzających produkty w opakowaniach, którzy w danym roku kalendarzowym wprowadzili do obrotu produkty w opakowaniach o łącznej masie opakowań nieprzekraczającej 1 Mg, z zastrzeżeniem art. 7 ust. 1

[11] Art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz.U. z 2020 r. poz. 1114) brzmi:
Wprowadzający produkty w opakowaniach jest obowiązany prowadzić publiczne kampanie edukacyjne.

[12] Art. 37 ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 743) brzmi:
1. Podmiot ubiegający się o pomoc de minimis jest zobowiązany do przedstawienia podmiotowi udzielającemu pomocy, wraz z wnioskiem o udzielenie pomocy:
1) wszystkich zaświadczeń o pomocy de minimis oraz pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie, jakie otrzymał w roku, w którym ubiega się o pomoc, oraz w ciągu 2 poprzedzających go lat podatkowych, albo oświadczenia o wielkości tej pomocy otrzymanej w tym okresie, albo oświadczenia o nieotrzymaniu takiej pomocy w tym okresie;
2) informacji niezbędnych do udzielenia pomocy de minimis, dotyczących w szczególności wnioskodawcy i prowadzonej przez niego działalności gospodarczej oraz wielkości i przeznaczenia pomocy publicznej otrzymanej w odniesieniu do tych samych kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą, na pokrycie których ma być przeznaczona pomoc de minimis.

2. Podmiot ubiegający się o pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie jest zobowiązany do przedstawienia podmiotowi udzielającemu pomocy, wraz z wnioskiem o udzielenie pomocy:
1) wszystkich zaświadczeń o pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie oraz pomocy de minimis, jakie otrzymał w roku, w którym ubiega się o pomoc, oraz w ciągu 2 poprzedzających go lat podatkowych, albo oświadczenia o wielkości tej pomocy otrzymanej w tym okresie, albo oświadczenia o nieotrzymaniu takiej pomocy w tym okresie;
2) (uchylony)
3) informacji niezbędnych do udzielenia pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie, dotyczących w szczególności wnioskodawcy i prowadzonej przez niego działalności gospodarczej oraz wielkości i przeznaczenia pomocy publicznej otrzymanej w odniesieniu do tych samych kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą, na pokrycie których ma być przeznaczona pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie.

2a.  Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, zakres informacji, o których mowa w ust. 1 pkt 2 oraz ust. 2 pkt 3, oraz wzór formularza informacji, kierując się koniecznością zapewnienia zupełności i przejrzystości przedstawianych informacji.

3. Prezes Urzędu przedstawia Komisji, na jej wniosek, informacje o pomocy de minimis.

4. Minister właściwy do spraw rolnictwa przedstawia Komisji, na jej wniosek, informacje o pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie.

5. Podmiot ubiegający się o pomoc inną niż pomoc de minimis lub pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie jest zobowiązany do przedstawienia podmiotowi udzielającemu pomocy, wraz z wnioskiem o jej udzielenie, informacji dotyczących wnioskodawcy i prowadzonej przez niego działalności gospodarczej oraz informacji o otrzymanej pomocy publicznej, zawierających w szczególności wskazanie dnia i podstawy prawnej jej udzielenia, formy i przeznaczenia, albo oświadczenia o nieotrzymaniu pomocy.

5a.  W przypadku pomocy publicznej przewidzianej w akcie normatywnym, o którym mowa w art. 6 ust. 2, zaświadczenia, oświadczenia lub informacje, o których mowa w ust. 1, 2 lub 5, beneficjent pomocy składa każdorazowo z deklaracją, zeznaniem rocznym lub innym dokumentem, z których wynika wartość pomocy.

5b.  W przypadku pomocy de minimis przewidzianej w akcie normatywnym, o którym mowa w art. 6 ust. 2, gdy z deklaracji, zeznania rocznego lub innego dokumentu nie wynika wartość pomocy, zaświadczenia, oświadczenia lub informacje, o których mowa w ust. 1 lub 2, składa beneficjent pomocy wraz z informacją, o której mowa w art. 5 ust. 3ba.

6. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, zakres informacji oraz oświadczenia, o których mowa w ust. 5, oraz wzory formularzy informacji, biorąc pod uwagę przeznaczenie planowanej pomocy oraz konieczność zapewnienia nieprzekroczenia dopuszczalnej wielkości pomocy udzielonej w związku z realizacją danego przedsięwzięcia przez poszczególne podmioty ubiegające się o pomoc oraz uwzględniając wymagania z zakresu sprawozdawczości.

7. Do czasu przekazania przez podmiot ubiegający się o pomoc zaświadczeń, oświadczeń lub informacji, o których mowa w ust. 1, 2 i 5, pomoc nie może być udzielona temu podmiotowi.

7. Obowiązku przedstawiania informacji, o których mowa w ust. 1 pkt 2, ust. 2 pkt 3 oraz w ust. 5, nie stosuje się, jeżeli informacje te przekazuje się podmiotowi udzielającemu pomocy na podstawie odrębnych ustaw.

[13] Art. 37 ust. 2a ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 743) brzmi:
Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, zakres informacji, o których mowa w ust. 1 pkt 2 oraz ust. 2 pkt 3, oraz wzór formularza informacji, kierując się koniecznością zapewnienia zupełności i przejrzystości przedstawianych informacji.